زندگی میلیون‌ها انسان در گرو حیات خلیج فارس

آسیب‌های پدید آمده، به دلیل گستردگی و تنوع آن، نه تنها زندگی مردم سواحل این دریا را تحت تاثیر قرار داده، بلکه زیست‌بوم کلی جهان را نیز متاثر کرده است. مطالعات زیست‌محیطی که در سال‌های گذشته با رهبری جمهوری اسلامی ایران و همکاری کشورهای منطقه طی برگزاری دو گشت تحقیقاتی صورت گرفت، توانست تصویری از وضعیت آسیب‌های وارده به تنوع زیستی، منابع آبی، سواحل و به‌طور کلی زیست‌بوم خلیج فارس و اطراف آن ارائه کند. این تصویر می‌توانست نقشه راهی برای کشورهای حاشیه این دریا به منظور مدیریت بهینه منابع آن باشد و به اجرا گذاشته شود. منطقه خلیج فارس اگرچه از دهه 1970 در سایه کنوانسیون کویت و سازمان راپمی دارای تشکیلات منطقه‌ای محیط زیست بوده است، لیکن به دلیل محدودیت‌های ساختاری و ضعف اداره کشورهای ساحلی، تنش‌های سیاسی میان اعضای آن و جنگ‌های پی‌درپی، همچنین با توجه به منافع عظیم شرکت‌های بین‌المللی و چندملیتی جهان در بهره‌برداری از ثروت‌های منطقه، از وضعیت مطلوبی برخوردار نشده است. به‌علاوه بروز چالش‌های جدیدی در خلیج فارس مانند استحصال جزایر و خشکی‌ها برای ایجاد مراکز توریستی، بروز پدیده طولانی و گسترده کشند سرخ، گسترش فعالیت آب‌شیرین‌کن‌ها، عدم رسیدگی به فاضلاب‌های صنعتی و شهرهای ساحلی، بروز آلاینده‌های جدید و افزایش صید بی‌رویه طی سال‌های اخیر سبب تشدید بحران‌ها و نگرانی‌ها در این ذخیرگاه ارزشمند کره زمین شده است. برخی از آثار این مشکلات تاکنون به کاهش قابل توجه یا نابودی گونه‌های ارزشمند و خاص مانند دلفین‌ها و افت شدید ذخایر بعضی از آبزیان مانند میگو منجر شده که نشان از تهدیدی جدی برای منطقه است. بی تردید تا زمانی که برای تداوم اراده عالی سیاسی و به موازات آن آگاهی عمومی در میان مردم بویژه ساکنین منطقه، اقدام‌های عملی صورت نگیرد، ادامه روندهای کنونی و افت شاخص‌های زیست‌بوم منطقه و گسترش ردپای اکولوژیک کشورها اجتناب‌ناپذیر خواهد بود.

مسعود ابوال‌شیخی