خرید از جیب بابا

 امروزه کم نیستند نوجوانانی که تلفن همراه دارند. گذشته از معایب و خطرات احتمالی که استفاده از این فناوری، ممکن است برای کودکان و نوجوانان به همراه داشته باشد، آیا نمی‌توان از این ابزار برای شخصیت‌بخشی به نوجوانان و به‌نوعی اجتماعی شدن آنها استفاده کرد؟

این روزها دیگر یاد گرفته‌ام با قدرت نگویم نه این کار ممکن نیست، چرا که هر کاری در این دنیا ممکن است رخ دهد و یکی از ابزارهای شگفتی‌ساز در این زمینه، علمی است به نام فناوری اطلاعات که ما نیز با آن درگیریم. سرویس‌های نوین بانکی بسته به نوع فرهنگ و کنش مردم می‌تواند متغیر، پراستفاده یا بی‌استفاده باشد. در موضوع بانکداری الکترونیکی جالب توجه است که اروپا، آسیا و منطقه خاورمیانه در برابر آمریکا و اقیانوسیه پیشتاز هستند؛ به‌گونه‌ای که شماری از بانک‌های منطقه از جمله هند و کویت، بخش بزرگی از خدمات خود را بر این سرویس متمرکز کرده‌اند که انتظار می‌رود با گسترش شبکه‌های ارتباطی این خدمات به اصلی‌ترین نوع خدمات‌رسانی آنها تبدیل شود.

در قسمت گذشته گفتیم بانکداری مبتنی بر تلفن همراه معنای صحیح و کاملی برای بانکداری سیار نیست ولی بانکداری مبتنی بر تلفن همراه که با نام موبایل بانکینگ معرفی شده، قسمت بزرگ و پرکاربردی از دنیای بانکداری الکترونیکی را تشکیل می‌دهد. یکی از اولین و ساده‌ترین روش‌های بانکداری الکترونیکی، خدمات بانکی مبتنی بر پیامک است که آن را نیز به اسم SMSبانکینگ می‌شناسیم. در شماره قبل راجع‌به اس‌ام‌اس بانکینگ صحبت کردیم و یاد آور شدیم که ارائه خدمات مستقل و ارسال رمز و نام کاربری از این طریق امن نیست اما از این خدمات می‌توان برای خرید کردن استفاده کرد. برای آشنایی بیشتر شما با این خدمات به معرفی یکی دو روش برای خرید از این طریق می‌پردازیم.

بسیاری از خدمات موبایل بانکینگ از طریق درگاه WAP (Wireless Application Protocol) و از طریق نرم‌افزار مخصوص همان بانک ارائه می‌شود که دارای مزایا و معایبی است که بهتر است به آنها نگاهی بکنیم.

SMS در برابر WAP

با توجه به آسانی استفاده و سرعت جا افتادن فرهنگ SMS در بین بسیاری از مردم، خدمت جدید بانک‌ها در قالب سرویس پیامک در بسیاری از نقاط دنیا با استقبال بیشتری نسبت به سرویس WAP مواجه شده است. چرا که برای استفاده از خدمت «بانکداری مبتنی بر پیام کوتاه تلفن همراه» کافی است سرویس پیامک کاربر فعال باشد و برخلاف سیستم وپ، مشتری نیازی به شماره‌گیری، اتصال به اینترنت، فعال کردن دیتا و استفاده از نوع گوشی بخصوص و از همه سخت‌تر تنظیم آن ندارد. پس مزیت مهم SMS Bank که نباید آن را فراموش کرد: «امکان استفاده از هر نوع تلفن همراه» بوده و فقط لازم است مشتری امکان ارسال پیامک را داشته باشد.

البته در فرصتی مناسب به تفصیل در مورد زوایای فنی امنیت این نوع خدمات صحبت خواهیم کرد.

نوع کار این خدمت (سرویس)

این نوع سرویس به‌طور کلی دارای 2نوع دسته‌بندی است یعنی خدمات یک‌طرفه و دوطرفه (تعاملی). مهم‌ترین خاصیت پیامک این است که می‌تواند خیلی سریع اطلاعات مورد تقاضای کاربر را در اختیارش قرار دهد و مانند سرویس مبتنی بر وپ وقت‌گیر نیست. به‌عنوان مثال دریافت خدماتی مانند دریافت و مشاهده موجودی، انواع حساب‌های ارزی و ریالی در هر لحظه و به‌درخواست مشتری، پرداخت قبوض، آخرین گردش حساب، درخواست دسته چک جدید، درخواست صورت تسهیلات و نظایر آن، ارزش مراجعه به بانک را ندارد، اما در عین حال بسیار لازم و کاربردی است و پیامک می‌تواند راهکار خوبی در این زمینه باشد.

در سرویس پیام کوتاه یک‌طرفه، بانک به‌صورت خودکار و معمولا دوره‌ای (مثلا ماهیانه) در تاریخ مشخصی اطلاعات خاصی را برای شما می‌فرستد. مثلا در اول هر ماه، مانده حساب یا سود تعلق گرفته به حسابتان را برای شما ارسال می‌کند یا به‌صورت نوبتی این کار را می‌کند و برداشت و واریز به حسابتان را با پیام کوتاه به شما خبر می‌دهد.

 در نوع دوطرفه یا تعاملی، اطلاعات خاصی مبنی بر تقاضای کاربر یا بانک مبادله می‌شود. برای نمونه، بانک در آغاز ماه، قبض گاز مصرفی فرد را از سامانه شرکت گاز دریافت می‌کند و با ارسال یک پیغام حاوی مبلغ، نوع و شناسه قبض از مشتری می‌خواهد برای پرداخت خودکار آن توسط بانک، تاییدیه ارسال کند یا مشتری با ارسال تاریخ مشخصی می‌خواهد گردش حساب خود در آن مقطع زمانی را برایش ارسال کنند.

نکته1: این خدمات صرفا با توافق طرفین و با شماره خاص و تایید شده مشتری انجام می‌شود.

نکته2: این نوع خدمات می‌تواند مقدار زیادی از حجم مراجعان به بانک را کم کرده و همچنین کار مشتری را تسریع بخشد.

پیامک در شرایط خاصی می‌تواند برای خرید استفاده شود، مانند نمونه زیر:

فرزند من می‌خواهد دو توپ پلاستیکی بخرد تا یکی را پاره کرده و به سبک زمان ما توپ دولایه درست کند. برای خرید این توپ‌ها به پول نیاز دارد اما با این‌که مبلغ این خرید کم است، ممکن است با این پول از دست‌فروش چیزی بخرد که برای سرماخوردگی رو به بهودش مضر باشد، حال من به‌جای پرداخت پول به او، راه قدیمی خودمان را پیشنهاد می‌کنم یعنی خرید کردن به حساب بابا ولی با استفاده از تلفن همراه.

از آنجا که ساده‌ترین تلفن‌های همراه هم امکان ارسال پیامک را دارند و فرزند من هم با هزینه‌ای ناچیز اکنون دارای یک تلفن همراه است و بانک نیز خدماتی جدید ارائه داده است، من می‌توانم همان روش قدیمی را شبیه‌سازی کنم یعنی این‌چنین:

1 - فرزند من به فروشگاه محل (که با بانک الف قرارداد دارد) مراجعه کرده و تقاضای دریافت 2توپ پلاستیکی می‌کند.

2 - فرزندم کد کالا را (که فروشنده در فهرست کالاهای خود به بانک داده است)، همراه کد فروشگاه برای من ارسال می‌کند.

 3 - من کد کالا و کد فروشگاه را برای بانک الف ارسال می‌کنم.

4 - بانک الف با شناسایی من، کالا و فروشگاه، مشخصات فروشگاه و قیمت و نوع کالا را برای من ارسال می‌کند.

5 - من تنها با تایید این مبلغ توسط بانک، این هزینه را به‌حساب فروشنده واریز می‌کنم.

6 - بانک پس از پرداخت هزینه با ارسال پیامک به شماره فروشگاه، واریز آن مبلغ در ازای کد توپ پلاستیکی را به فروشنده اطلاع می‌دهد.

7 - فروشنده توپ را تحویل فرزند من می‌دهد.

8 - فرزند من یکی از توپ‌ها را پاره کرده و توپ دولایه درست می‌کند.

9 - فرزندم توپ را به خانه می‌آورد.

10 - من و فرزندم کلی فوتبال بازی می‌کنیم!

ممکن است هر بانکی تغییراتی در این روش بدهد تا مزایای بیشتری داشته باشد اما به هرحال کلیت کار همین است که بدون انتقال وجه و تنها از طریق پیام کوتاه، فرزندم توانسته با نظارت من خرید کند. معمولا مزایای چنین خدماتی، بعد از فراگیر شدن آن مشخص می‌شود درست مانند وقتی که کارت‌خوان در مغازه‌ها، یک کالای لوکس و بی‌استفاد بود اما امروزه...

نکته: این سرویس را، 2سال قبل بانک پارسیان توسط شرکت تجارت الکترونیک پارسیان در ایران، راه انداخت و در نمایشگاه الکامپ سال گذشته به نمایش گذاشت. ما هم در آنجا با این خدمت آشنا شدیم.

این سرویس در سایر نقاط جهان نیز به‌شکلی متفاوت ارائه می‌شود که البته هنوز کاربرد آن محدود است. این سرویس کهbill my parents نام دارد، به‌نوعی از دل تویتر بیرون آمده و حاصل قرارداد تویتر با موسسه مالی سوشیال‌وایز است. این قرارداد با هدف تسهیل خرید برای کودکان راه‌اندازی شده است. تفاوت سیستم در این است که ابتدا یک کارت اعتباری به کودک اعطا می‌شود و او برای خرید از آن استفاده می‌کند اما کارت حاوی پول نیست و تنها در هنگام خرید، توسط بانک و توییتر با اس‌ام‌اس یا ایمیل به والدین اطلاع داده می‌شود و آنها نیز می‌توانند در صورت صلاح‌دید، این خرید را تایید و تکمیل کنند.

سعید نوری آزاد