اقبال فایرفاکس و نابودی اکسپلورر

بنیاد موزیلا در روزهای اخیر عرضه نسخه 6/3 مرورگز فایرفاکس را جشن گرفت. این عرضه تنها چند روز پس از انتشار اخباری مربوط به موفقیت دور از انتظار "فایرفاکس 5/3" نسبت به مرورگرهای اینترنت اکسپلورر 7 و 8 اعلام شد.

به این ترتیب از درصد سلطه نسخه های 7 و 8 مرورگر اینترنت اکسپلورر که به عنوان پراستفاده ترین مرورگرهای وب شناخته می شوند کاسته شد.

در حقیقت در روزهای اخیر در میدان جنگ مرورگرها حملات ویرانگری بر ضد اینترنت اکسپلورر مایکروسافت انجام شد. پس از آنکه کارشناسان موسسه امنیت انفورماتیکی "مک آفی" اعلام کردند که حملات هکرهای چینی به سایت گوگل از طریق وجود یک حفره بزرگ در اینترنت اکسپلورر انجام شده و پس از آن دولتهای آلمان و فرانسه به شهروندان خود توصیه کردند که تا رفع این مشکل از مرورگر مایکروسافت استفاده نکنند مرورگری چون فایرفاکس با اقبال غیرمنتظره ای مواجه شد.

فایرفاکس که کار خود را در یک سیستم منابع باز و با کمک همه کارشناسان از صفر آغاز کرد امروزه بیش از 25 درصد از بازار مرورگرها را در اختیار دارد و با وجود اینکه اکسپلورر هنوز بر 65 درصد از این بازار تسلط دارد در تلاش است تا در هر سه ماهه مالی رقم رشد خود را ارتقا دهد.

روزنامه لاستامپا مصاحبه ای را با تریستن نیتوت 43 ساله، داوطلب سابق همکاری با موزیلا و رئیس امروز موزیلای اروپا انجام داده است :

در کنار جنبه های رمانتیک در پروژه هایی که با کمکهای داوطلبانه شکل می گیرند و بنابراین هیچ نتیجه اقتصادی برای داوطلب ندارند، اغلب حفظ سطح بالای اشتیاق همکاران دشوار است و طبیعی است که داوطلب بارها به خروج از پروژه فکر کند. شما در این پنج سال چگونه موفق شدید بر این مشکلات غلبه کنید و حتی با چنین نظمی به رشد خود ادامه دهید؟

پاسخ این سئوال در بیانیه موزیلا دیده می شود. این سند که به صورت آنلاین نیز در دسترس است درباره ماموریت ما توضیح می دهد. این سند که از نظر احساسی متنی قوی دارد چشم انداز کار ما را نشان می دهد. نقطه عزیمت ما این واقعیت است: زندگی ما بیش از همیشه دیجیتالی می شود. اگر بخواهی اخبار را داشته باشی، اگر بخواهی با دیگران ارتباط برقرار کنی، اگر بخواهی از یک دانشنامه مشاوره بگیری، اگر بخواهی بازی کنی و اگر بخواهی با فردی که می خواهی با تو ازدواج کند ملاقات کنی امروزه اغلب از اینترنت استفاده می کنی. 10 سال قبل اینگونه نبود: وب وجود داشت اما استفاده از آن چندان پیچیده نبود.

مرورگر مهمترین برنامه رایانه تو است. برنامه ای که به تو اجازه می دهد وارد دنیای اینترنت شوی و به وبلاگهای خود، به ویکی پدیا، به ایمیلها و به روزنامه ها متصل شوی. در حقیقت این تنها برنامه ای است که واقعا به آن احتیاج داری. اعضای مجمع ما تا حد چشمگیری از این جنبه آگاه هستند و می دانند که اینترنت می تواند حتی به روشی اشتباه نیز استفاده شود و در مسیر جاسوسی از رایانه های کاربران قرار گیرد. در رایانه ها تنها یک پتانسیل مثبت وجود ندارد. ما باید در تمام جهت‌های درست حرکت کنیم. اینترنت باید به افراد سرویس دهد و نه به شرکتهای بزرگ. به همین دلیل، افرادی که اقدام به توسعه فایرفاکس کردند به اشتیاق خود ادامه می دهند. چرا که عاشق کاری هستند که انجام می دهند، می دانند که مسیر درست کدام است و به این فعالیت بیشتر به عنوان یک تفریح نگاه می کنند تا کار و با جان و دل در آن شرکت می کنند.

در این پنج سال در داخل موزیلا چه چیز تغییر کرده است؟

زمانی که ما شروع کردیم به نظرمان می رسید که ادامه کار این شرکت غیرممکن باشد. در کل 12 کارمند در یک سازمان عامل المنفعه کوچک بودند که می خواستند مایکروسافت یعنی بزرگترین شرکت انفورماتیکی دنیا را به چالش فراخوانند. من در آن زمان یکی از آن 12 نفر نبودم و تنها به عنوان یک داوطلب وارد سازمان شدم. امروزه موزیلا 250 کارمند دارد و فایرفاکس با حضور همکارانی به 75 زبان مختلف ایجاد شده است. هر روز اشکال حرفه ای جدیدی وارد انجمن ما می شوند و به غنی شدن آن کمک می کنند.

چگونه موفق شدید یک ساختار تا این حد بزرگ، جاری و از نظر جغرافیایی گسترده را سازماندهی کنید؟

ما فرایند توسعه خود را به بخشهای مختلفی تقسیم کردیم. هر تکه از نرم افزار که همیشه رایگان است و می تواند از اینترنت بارگذاری شود برای ساخت یک نرم افزار دیگر استفاده می شود. این فرایند به صورت دوره ای از طریق سیستمی که "باگزیلا" نام دارد کنترل می شود. این سیستم نوعی لیست از تمام چیزهایی است که انجام شده و باید انجام شود. این لیست به طور مداوم به روز می شود. همکاران ما می توانند از تمام دنیا بخشهای مجزای نرم افزار را کنترل کنند و مشکلات را روی "باگزیلا" بگذارند. سپس سایر همکاران می توانند مشکل را مشاهده و حل کرده و تعییرات را کنترل کنند درحالی که "ابر- بازبین گرها" (super-reviewer) که از مدتها قبل با موزیلا همکاری می کنند کنترلهای در سطوح بالاتر را انجام می دهند. به این ترتیب هر روز ما نسخه جدیدی از فایر فاکس را داریم که مشکلات نسخه های گذشته را حل کرده است. طبیعتا تمام این نسخه ها در دسترس کاربران قرار نمی گیرند اما در به روزسازیهای دوره ای برنامه از آنها استفاده می شود.

کم و بیش حدود 10 سال قبل مایکروسافت در "جنگ مرورگرها" مرورگر Netscape را کاملا نابود کرد. در آن دوره مایکروسافت برای کسب این پیروزی به استراتژیهای مختلفی متوسل شد. برای مثال نصب خودکار اکسپلورر روی رایانه های با سیستم عامل ویندوز. امروز با رشد زودهنگام فایرفاکس و ورود مرورگر "گوگل کروم" آیا باید صحبت درباره "جنگ دوم مرورگرها" را شروع کنیم و منتظر موج دوم این مناقشات باشیم؟

درحقیقت مایکروسافت به دلیل عرضه اکسپلورر با ویندوز همچنان از مزایای زیادی برخوردار است. به خصوص که تعداد کاربرانی که امروز هنوز از نسخه های قدیمی اکسپلورر 6 و 7 استفاده می کنند زیاد است. این بدان دلیل نیست که این کاربران فکر می کنند که دارند از بهترین مرورگرها استفاده می کنند بلکه تنها به این دلیل است که این نسخه های اکسپلورر روی رایانه آنها نصب شده است و آنها نمی دانند که چطور باید آنها را به روز کنند و یا با یک نسخه جدید عوض کنند. اما فکر نمی کنم که بتوان بار دیگر از این استراتژی به عنوان یک استراتژی ضد رقابتی سخن گفت چراکه امروز خیلی چیزها تغییر کرده اند. کشورهایی از اروپای شرقی هستند که در آنها تعداد کاربران فایرفاکس بیش از کاربران اکسپلورر است و حتی در لهستان این رقم به 60 درصد می رسد.

مهر