در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
خداوند تعالی ما را در بهترین صورت و وضع آفریده است (التین/4.) ولی انسانها عمدتا در طول زمان بتدریج از پاکی خود خارج و به رذالتهای اینجهانی آلوده میشوند. مثل این دنیا بخصوص در این دوره آخرالزمان، مثال توالتهای عمومی است که بر استفادهکنندگان واجب است برای احتراز از نجس شدن دامن برچینند و با احتیاط گام بردارند. لهذا میبینیم که برخی انسانها بتدریج طهارت و صداقت پیشین خود را از دست میدهند. همینها هستند که عموماً از دوران کودکی و نوجوانی خود با حسرت یاد میکنند.
میخواهیم بگوییم تمایل انسان به انجام گناه و رذالت گاهی رزق و روزی انسان در ازدواج را تغییر میدهد و لذا آن همسر مقدر شده نصیب او نخواهد شد. اینچنین نیست که انسان بتواند خود را آلوده کند و امیدوار باشد که همسری پاک نصیبش شود. خداوند متعال این مساله را نفی نموده و تاکید فرموده که همسران به تقدیر او حتماً با یکدیگر سنخیت خواهند داشت. زنان پلید برای مردان پلیدند و مردان پلید نصیب زنان پلید؛ و زنان پاکنهاد برای مردان پاکنهاد و مردان پاکنهاد برای زنان پاکنهادند. (نور/ 26)
این سنخیت به صورت تکوینی توسط خداوند متعال تقدیر شده و میشود. یعنی اینچنین نیست که هر مردی بتواند به خواستگاری هر زنی برود، بلکه او به میل باطنی خود از افراد غیر همسنخ خود نفور خواهد شد؛ چه آنها از او بهتر باشند و چه بدتر. لهذا بهترین تجهیز برای زندگی خوب و سالم زناشویی، حفظ پاکی و صداقتی است که خداوند به همه ما عطا فرموده است. لیکن برخی انسانها پاکنهادی خود را در مسیر زندگی از کف میدهند.
پس اگر از آمار زیاد طلاق صحبت میکنیم، به طور ضمنی از شرارت و پلیدی و ناحقی مردمان سخن راندهایم، وگرنه انسانهای پاکنهاد که میراث فطرت خود را بدرستی محافظت کردهاند، با همان عهد فطرت خود با یکدیگر همسخن هستند و بر مدار حق طواف میکنند و نزاعی با یکدیگر ندارند.
نشوز مرد یا زن؟
نشوز کدامیک از زوجین واقعا زندگی را به جدایی خواهد کشاند؟ آیا اگر مرد تکالیف خود را انجام ندهد زندگی بقا نخواهد داشت یا زن؟ اگر این سوال را از قرآن مجید پرسیده باشید بایست به سوره نساء مراجعه فرمایید. در نساء/34 درخصوص زن ناشزه سخن رفته که وظایف خود مثل تمکین زناشویی یا تمکین اخلاقی را انجام نمیدهد.
در اینجا خداوند متعال سه مرحله پیش پای شوهر قرار داده است که به ترتیب در قبال زوجهاش انجام دهد تا او به تمکین زوجیت بازگردد. این سه مرحله همان سه مرحله نهی از منکر است، یعنی اول موعظه، سپس اعلام انزجار (ترک بستر) و سپس تنبیه بدنی؛ بهحدی که سبب تمکین گردد و نه بیشتر. اما در نساء/128 از مرد ناشز سخن رفته که وظایف خود مثل نفقه دادن و سرپرستی خانواده را انجام نمیدهد و از زن خود اعراض دارد و حتی شاید همسر دیگری اختیار کرده است.
در اینجا خداوند به زن اجازه میدهد و بلکه او را توصیه میکند که در عهد و صلح با این مرد بماند و پیمان زناشویی را نقض ننماید. یک نمونه و الگوی خوب چنین زنی، آسیه همسر فرعون است که شوهرش بسیار متفرعن و متکبر بود و با موسیع درافتاد و به هیچ صراطی مستقیم نشد و آسیه به خاطر خدا صبر کرد (تحریم/12) و از فرعون پلید نردبانی بلند برای تعالی خود ساخت، آنچنانکه یکی از چهار زن برگزیده و کامل تمام اعصار گشت.
از مقایسه دو آیه فوق در سوره نساء، هویدا میشود که این نشوز زن است که سبب شقاق و جدایی میشود و نه نشوز مرد. این مساله را روایات ائمه نیز تایید میکنند و حکم عقل نیز چنین است که با نشوز زن خانواده ابداً دوام نخواهد داشت.
این مساله آنگاه جالب میشود که بدانیم 80 درصد درخواستهای طلاق در دادگاههای خانواده را زنان ارائه و ثبت میکنند. حضرت امام خمینیره در تحریر الوسیله، قیام به انجام حق طرف مقابل را واجب دانسته و البته حقوق مرد را در ازدواج بزرگتر از حقوق زن شمرده است. این بدان معنی است که تکلیف زن بیشتر از تکلیف مرد است و خلل در انجام تکلیف از سوی زنان، خانواده را از هم خواهد پاشید: «لکل واحد من الزوجین حق علی صاحبه یجب علیه القیام به، و ان کان حق الزوج اعظم(3).»
پانوشتها:
1- بحث خطابها در قرآن یک بحث گسترده است و در این مختصر نمیگنجد.
2- و یا اگر ایجاد شده باشد کسی نمیتواند با این زوج دشمنی ورزیده و آن سکینت و محبت متقابل را از قلوبشان زایل کند، مگر اینکه خداوند بخواهد (بقره/102). البته خداوند برای مومنان حقیقی چنین چیزی تقدیر نمیکند و از بندگان مومنش حمایت میکند و ایشان را از بلایا نجات میدهد. (یونس/103)
3- روحالله خمینی، تحریر الوسیله، ترجمه علی اسلامی، 4 ج، دفتر تبلیغات اسلامی، قم، چ 23، 1386؛ چ 3، صص 538 و 539.
امیر اهوارکی
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
برای بررسی کتاب «خلبان صدیق» با محمد قبادی (نویسنده) و خلبان قادری (راوی) همکلام شدیم