قربانیان بربریت

نگاری‌گانگا با پای برهنه به سمت خارج خانه دوید تا شاید نجات پیدا کند. گروه دیگری از سربازان راه او را سد کردند. از او پول خواستند اما وقتی با گریه به آنان توضیح داد هیچ پولی ندارد تا به آنها بدهد لباس‌های این زن 42 ساله را از تنش درآورده و با خود بردند. گروه دیگری از سربازان به نگاری‌گانگا حمله‌ور شده و او را مورد تعرض قرار دادند.

این زن پناهجوی کنگویی در حالی که در دفتر یکی از پناهگاه‌های زنان نشسته است به آرامی و به‌زبان سواحیلی می‌گوید: آنان مرا مورد ضرب و شتم قرار داده و سپس مورد تعرض قرار دادند. با گریه‌ای آرام و بی‌صدا می‌افزاید: همگی مست بودند.

بیش از 250 هزار نفر طی 3 ماه گذشته با احیای خصومت‌های دیرینه اما فراموش شده در جمهوری دموکراتیک کنگو، خانه و کاشانه خود را از دست داده و تن به آوارگی داده‌اند. شورشیان وفادار به لورنت  نکوندا، ژنرال شورشی ارتش کنگو به نزدیکی گوما، مهم‌ترین شهر مناطق شرقی این کشور رسیده‌اند. خطوط مقدم آنها هم‌اکنون تنها 500 متر با نزدیک‌ترین پایگاه نیروهای دولت فاصله دارد.

کمتر کسی به درست بودن ادعاهای نکوندا که می‌گوید حزب او موسوم به «کنگره ملی دفاع» قادر به فتح گوما است، باور دارد و تعداد آنانی که معتقدند نیروهای تحت امر او قادر به حفظ شهر خواهند بود به مراتب کمتر است. نیروهای دولتی طی هفته‌های اخیر موفق به عقب راندن شورشیان هوادار نکوندا شده‌اند.

با این حال با هر تغییری در خطوط مقدم و با هر ادعا یا تکذیبه‌ای که از سوی طرفین مخاصمه مطرح می‌شود هزاران تن دیگر از ترس گرفتار شدن در میدان جنگ خانه و کاشانه خود را ترک می‌کنند و آمارهای مربوط به پناهجویان دچار نوسانی جدی می‌شود. با فرار دختران و پسران برای حفظ جانشان، خانواده‌ها از هم می‌پاشند و بسان بیشتر جنگ‌ها در آفریقا این زنان هستند که بیش از مردان و کودکان بهای منازعات را می‌پردازند.

نگاری‌کانگا 2 هفته پیش ناچار به ترک خانه‌اش در روتشو واقع در 6 کیلومتری گوما شد. با هجوم برق‌آسای نیروهای شورشی بود که سربازان دولتی خیلی سریع و باعجله عقب‌نشینی کردند. شورشیان خانه به خانه را جستجو کردند، مردان را می‌کشتند و به زنان تعرض می‌کردند. نگاری‌کانگا پس از تعرض سربازان به او 2 روز در نیزارهای اطراف روستای محل اقامتش مخفی شد و پس از 4 روز دیگر پیاده‌روی کرد تا به یک مرکز حمایت از زنان که زیرنظر سازمان ملل مدیریت می‌شود، رسید. او برهنه بود و کفش به پا نداشت.

او را در حالی یافتند که بیهوش در کنار جاده افتاده بود. اکنون شب‌ها را کف مدرسه‌ای که به مرکز نگهداری از زنان بی‌سرپرست پناهجو تبدیل شده است، می‌خوابد و دائما در حال دعا کردن برای دو پسر و تنها دخترش است که نمی‌داند، کجا هستند و چه می‌کنند.

گوما مملو از افرادی است که داستان‌های مشابه نقل می‌کنند. شب‌ها بوی سوختن چوب در هزاران اجاقی که برای تهیه غذا بر پا شده‌اند با مه غلیظی که از کوه‌های اطراف نشات می‌گیرد، درمی‌آمیزد. زمین‌های بازی کوچک، پارک‌ها و حتی کلیساها به اردوگاه‌های کوچک اسکان آوارگان تبدیل شده‌اند.

شروع باران‌های فصلی بدان معنا خواهد بود که شب‌ها دیگر گریزی از سرما نخواهد بود. با سر زدن طلوع خورشید و دمیدن آفتاب بوی زننده فاضلاب همه جا را پر می‌کند.

کاهیندو فرانسیس، هماهنگ‌کننده ارشد Univse، از گروه‌های امدادرسانی که سعی دارد به قربانیان خشونت جنسی کمک کند از ناممکن بودن ‌برآورد دامنه سوءاستفاده شورشیان از زنان منطقه می‌گوید. او تاکید دارد تعداد قابل توجهی از قربانیان هنوز در نیزارها و بیشه‌زارها مخفی شده‌اند و قادر به رساندن خود به گوما نیستند.

به اعتقاد بسیاری از فعالان گروه‌های امدادرسان از جمله فرانسیس علاوه بر نیروهای هوادار نکوندا، سربازان دولتی هم عملکرد مشابهی در مناطق بحران‌زده دارند. فرانسیس می‌گوید: نیروهای هر دو طرف از این که غذای کافی ندارند و ماه‌هاست حقوقی دریافت نکرده‌اند، خشمگین هستند. آنان اکثرا بیسواد بوده و هر کاری که دوست دارند، انجام می‌دهند. او با اشاره به شرایط رقت‌بار شرق کنگو پس از شروع دوباره درگیری‌ها از حدود یک‌ماه قبل می‌افزاید: آنان انتقام خود را از مردم محلی می‌گیرند.

بهای رسیدن به امنیت بسیار اندک است اما مشکل اینجاست اکثر بومی‌ها همین قیمت اندک را نمی‌توانند بپردازند. وقتی سربازان به خانه‌ای که ژوزفین 30 ساله در آن اقامت داشت، رجوع کردند او همه موجودی خود را به آنها داد. او پیش‌تر یکبار مورد تعرض قرار گرفته و آواره شده بود پس خیلی خوب می‌دانست چه باید بکند. تمام پولی که او داشت 10 دلار بود که برای خرید بلیت رفتن به گوما کنار گذاشته بود.

در کنگو هم بسان سایر جاهای آفریقای‌مرکزی خاستگاه مشکلات و بدبختی‌ها را باید در جایی دیگر جست و آن چیزی جز نسل‌کشی 1994 میلادی رواندا نیست. نکوندا ادعا دارد سربازان او از توتسی‌ها در برابر شبه‌نظامیان هوتو که پس از فرار از رواندا در جنگل‌های کنگو پنهان شده‌اند، حمایت و حفاظت می‌کنند. ده‌ها گروه نظامی کوچک و بزرگ دیگر که چشم طمع به منابع طبیعی غنی شرق کنگو دوخته‌اند این تصویر را بیش از پیش پیچیده و غیرقابل درک کرده‌اند.

حضور چنین طیف گسترده‌ای از گروه‌های مسلح موجب شکل‌گیری نگرانی‌هایی در مورد احتمال درغلتیدن کنگو به جنگ داخلی تمام عیار دیگری بسان جنگی که در سال 2003 میلادی پایان یافت، شده است. چند کشور آفریقایی در آن جنگ مشارکت کردند و جنگل‌های کنگو به میدان جنگی گسترده تبدیل شد.

تا همین مقطع هم‌ گزارش‌های تایید نشده‌ای در مورد ورود ارتش‌های رواندا، کنگو و زیمبابوه به عرصه جنگ اخیر منتشر شده است.

در هنگامه هرج‌ومرج حاکم بر کنگو، بزرگ‌ترین نیروی حافظ صلح سازمان ملل متشکل‌ از 17 هزار سرباز در این کشور تاکنون در پایان دادن به مخاصمه ناکام بوده است. در حالی که هیچ دورنمایی برای برقراری صلح در کنگو وجود ندارد، روند فرار مردم از مناطق دستخوش ناآرامی سرعت بیشتری به خود گرفته است.

منبع: لس‌آنجلس تایمز