عجله‌ای برای اروپایی شدن نداریم‌

آقای رئیس‌جمهور چرا بحث درباره حجاب تا بدین حد در کشور شما داغ است؟

من در جایگاه کنونی جهانی به حمایت از اهداف و رویکردهای احزاب نیستم اما به این که عضو دولتی بودم که به انجام اصلاحات کمک کرد، می‌بالم. بحث حجاب یکی از مباحث اصولی در روند دمکراتیزه کردن ترکیه است چرا که این مساله یکی از حقوق اساسی افراد است.

با این حال از نگاه جناح مخالف دولت مساله حجاب گواهی بر تلاش حزب حاکم برای اسلامی کردن جامعه ترکیه است. من این مناقشه را این‌چنین نمی‌بینم. وقتی مساله به حجاب مربوط می‌شود ما دقیقا دنبال اجرای مطالبات اروپا در رژیم آزادی پیامی و تضمین آزادی‌های مذهبی هستیم.

دولت قانون منع داشتن حجاب در دانشگاه‌های ترکیه را ملغی کرد و دادگاه قانون اساسی مصوبه دولت و پارلمان را باطل دانست. پس از آن بود که حزب حاکم عدالت و توسعه رجب طیب اردوغان، نخست‌‌وزیر در تابستان تا آستانه منع فعالیت هم پیش رفت. آیا این به معنای بالا گرفتن منازعه بین طبقه هوادار کمالیسم و محافظه‌کاران که زیر پرچم حزب عدالت و توسعه جمع شده‌اند، نیست؟

ترکیه در حال حاضر دوره گذار مهمی را پشت سر می‌گذارد. هدف ما در این دوره مدرنیزه و دمکراتیزه کردن کشور است. در ضمن این روند ما فقط به دنبال پیاده کردن استانداردهای مورد نظر اتحادیه‌اروپایی هستیم. برای برخی ترک‌ها پذیرش این مساله می‌‌تواند دردآور باشد اما به هر حال از نگاه من این پروسه تحول مثبت است.

دولت ترکیه به دنبال نوسازی ساختار اقتصاد ترکیه است. در همین حال جامعه هنوز به محافظه‌کاری گرایش دارد.

حزب حاکم به هیچ عنوان این نکته را پنهان نمی‌کند که به حفظ سنت‌های کشور پایبند است اما در ترکیه احزاب دموکراتیک و ناسیونالیست هم داریم. آنچه اهمیت دارد این که اقتصاد در سال‌های اخیر رشدی سریع داشته که به ثروتمند‌تر شدن جامعه و حرکت سریع کشور به جامعه کمک کرده است.

با این وجود ترکیه از هر فرصت برای استفاده از نفوذ خود برای اشاعه دمکراسی، حقوق بشر و اصول اقتصاد مبتنی بر بازار آزاد استفاده کرده است. دولت توان خود را برای مدرنیزه کردن جامعه ترکیه به کار گرفته که همین مساله ترکیه را به کشوری منحصر به فرد تبدیل کرده است.

آیا بحران اقتصاد جهانی روند پیشرفت اقتصادی‌تر آن را محقق نخواهد کرد؟

ترکیه در بین کشورهایی است که حداقل لطمه را از این بابت می‌بیند. در سال 2001 میلادی هم ما بحران مشابهی را تجربه کردیم. در آن زمان 25 درصد کل تولید ناخالص داخلی‌مان معادل 45 میلیارد دلار را در بخش بانکداری سرمایه‌گذاری کردیم. وقتی امروز به آن اقدامات نگاه می‌کنیم شاهد تاثیرگذاری آنها هستیم. به یمن آن اقدامات و عملکرد آژانس نظارت بانکی مستقل ترکیه بازارهای مالی ما کاملا منضبط شده‌اند.

درست است اما با این حال تجارت هم از این موج بی‌نصیب نخواهد ماند و بویژه این که کشورهای  اروپایی وارد کننده محصولات ترکیه چون شما از این بحران در امان نمانده‌اند.

این احتمال وجود دارد که صادرات ما در سال آینده در نتیجه این بحران کاهش پیدا کند چرا که ما با کشورهایی که از این بحران آسیب دیده‌اند هم مراودات تجاری داریم. طی 6 سال گذشته ما شاهد رشد سالانه 7 درصد صادرات خود بوده‌ایم و در سال‌جاری هم این نرخ 4 درصد پیش‌بینی شده است. ما همچنین در زمره آن دسته از کشورهای اروپایی هستیم که کمترین کسر بودجه سالانه را دارند. بر خلاف دیگر کشورهای اروپایی ما موفق به
برآورده ساختن پیمان ماستریخت شده‌ایم.

اواخر ماه نوامبر اتحادیه‌اروپایی جدیدترین گزارش خود از پیشرفت‌های ترکیه برای هماهنگ ساختن خود با مطالبات اتحادیه‌اروپایی را منتشر می‌کند. با این حال باز هم پیش‌بینی می‌شود کشور شما نمرات پایینی را بویژه به دلیل سرعت پایین اجرای اصلاحات کسب کند.

شاید این طور باشد اگرچه نفس این مساله درست است چراکه ما در سال 2008 میلادی بشدت درگیر بحران‌های سیاسی داخلی بودیم. این کاملا ممکن است که ما از اهداف و برنامه‌های خود عقب مانده باشیم ولی اطمینان دارم در سال 2009 میلادی این عقب‌ماندگی را جبران می‌کنیم.

به اعتقاد شما آیا ترکیه عاقبت روزی به عضویت اتحادیه‌اروپایی درخواهد آمد؟

ما هیچ عجله‌ای نداریم اما یک مساله است که همه حتما باید بدانند: ترکیه امروز نسبت به ترکیه سال 2003 میلادی جای کاملا متفاوتی است و 5 سال دیگر هم شرایط با وضعیت امروز کاملا متفاوت خواهد بود.

کشور ما در حال پشت‌سر گذاشتن تحولاتی گسترده است. علاوه بر آن ما در حال انجام مذاکرات الحاق هستیم و اتحادیه‌اروپایی به طور مداوم بر روند پیشرفت و توسعه ما نظارت دارد. وقتی این روند به شکلی موفقیت‌آمیز به پایان برسد در آن زمان ترکیه باید به طور رسمی در مورد علاقه‌اش به الحاق به این اتحادیه تصمیم بگیرد.

در آن مقطع، انتظار داریم هر کشور متعهد در اتحادیه پای تعهد خود برای پذیرش ترکیه در جمع اعضای اتحادیه‌اروپایی بایستد. ما انتظار داریم اروپایی‌ها به وعده‌های خود عمل کنند.

عملکرد دولت شما در برخورد با مساله سیاسی خارجی با استقبال اروپا مواجه شده است. کشور شما در گذشته با دشمنان احاطه شده بود اما الان بجز قبرس روابط خوبی با همه همسایگان خود دارید. این موفقیت چطور ممکن شد.

سیاست خارجی ما مبتنی بر تلاش برای یافتن راهکارهای مسالمت‌آمیز برای حل مشکلات است. ما بر این باور هستیم نه‌تنها می‌توانیم با این دیدگاه مشکلات خود را حل کنیم که به حل مشکلات تمام منطقه کمک کنیم. ترکیه می‌تواند به استقرار صلح و ثبات در خاورمیانه کمک کند.

آیا همین رویکرد گفتگومحور در مورد بحران جاری ترکیه و پ‌ک‌ک هم اعمال خواهد شد و به حل معضل کردها و ترکیه می‌انجامد؟

شما باید موضوع کردها را از مساله پ‌ک‌ک جدا کنید. براساس قانون اساسی ما همه اتباع ترکیه صرف‌نظر از قومیت حقوقی برابر دارند. افراد می‌توانند به مقامات بالا دست پیدا کنند. هیچ کس این واقعیت را که مشکلاتی درمورد کردها وجود دارد، کتمان نمی‌کند. کردها همیشه از حقوق قومی خود محروم شده‌اند و حق نداشتند به زبان خود سخن بگویند و بنویسند اما ما در جهت تغییر قوانین در این زمینه حرکت کردیم و حقوق فرهنگی کردها را تضمین کردیم.

روابط ترکیه و کردستان عراق در مسیر بهبود

مسعود بارزانی، رئیس اقلیم کردستان عراق هفته گذشته با تاکید بر گشایش صفحه‌ای جدید در روابط بین ترکیه و حکومت محلی کردستان عراق تاکید کرد یخ روابط دو طرف آب شده است.

به گزارش خبرگزاری آناتولی ترکیه، بارزانی بعد از بازگشت از بغداد، پایتخت عراق برای مذاکره با زمامداران این کشور در فرودگاه اربیل به خبرنگاران گفت: راه ما برای گفتگو باز است. وی افزود: دیوار موجود بین خود و ترکیه را ویران کردیم، یخ‌ها را آب کردیم، یک صفحه‌ جدیدی در روابط‌ ما گشوده شد.

وی مذاکرات با هیات اعزامی ترکیه به عراق را آغاز جدیدی خواند و این مذاکرات را برای یافتن راه حل به مشکلات مهم ارزیابی کرد. او با تاکید بر این که برای اولین بار با یک هیات ترکیه دیدار کرد، اظهار کرد: این اولین دیدار بود. در دیدارهای بعدی، مسائل موجود میان دو طرف بطور مفصل مطرح خواهد شد. این دیدار به مفهوم شکستن یخ‌های موجود بین دو طرف است. رئیس حزب دموکراتیک کردستان عراق با این حال از توضیح جزئیات مذاکراتش با هیات ترکیه خودداری کرد.هیات ترکیه به ریاست مراد اوزچلیک، نماینده ویژه ترکیه در امور عراق 23 مهرماه با بارزانی در بغداد دیدار کرد.