ایران، مبلغ زن به خارج از کشور اعزام می کند

به گزارش جام‌جم آنلاین، این مرکز در گزارش مشترکی که به همراه معاونت پژوهشی نهاد ریاست جمهوری با عنوان «منزلت زنان و خانواده در دولت نهم، رویکردها و اقدامات» منتشر کرده است، تصریح کرد:«تلاش برای تربیت افرادی متعهد، متخصص و آگاه به مسائل زنان و ادبیات بین‌الملل، بی شک جریانی نو در ساختار شکنی و بیداری اذهان حق طلب و عدالت جو در جهان به شمار می‌رود.»

مرکز امور زنان و خانواده نهاد ریاست جمهوری افزود: در همین راستا، دوره آموزشی «سفیران نور» با هدف آموزش مبلغان زن درعرصه بین‌الملل، دوره آموزشی «سبا» جهت تربیت فعالین زن درعرصه حقوق بین‌الملل و دوره آموزشی «شمیم» به منظور توانمندسازی دختران جوان دانشجو و آشنایی آنان با مسائل زنان در سطح بین‌الملل از فعالیتهای این مرکز برای حضوری غرورآفرین زنان ایرانی در مجامع بین‌المللی و مشارکت آنان در فرایند سیاستگذاری و تعمیم سازی در عرصه نظام بین‌المللی است.

متن کامل این گزارش را که به عنوان یکی از مجموعه گزارشهای عملکرد دولت موسوم به گزارش جمهور در ماه جاری انتشار یافته است، پیش رو دارید:

گزارش جمهور/ضمیمه فصلنامه تخصصی نامه دولت اسلامی/ شماره34 / ششم خرداد 1387

منزلت زنان و خانواده در دولت نهم؛رویکردها و اقدامات

سخن نخست

رویکرد دولت نهم به زنان، فراتر از نگرشهای سطحی به این جمعیت اثر­گذار بوده و متضمن تحکیم بنیان خانواده به مثابه ارزشمندترین کانون تربیت و تعالی ابناء بشر، از سویی و تقویت نقش مدیریتی بانوان و تأثیرگزاری آنان بر روند تصمیم گیری در عرصه‌های مختلف جامعه اسلامی از دیگر سو می‌باشد.

در شماره پیش روی از سلسله گزارشهای جمهور که همراه با بیانات ریاست محترم جمهوری درباره منزلت بانوان و خانواده می‌باشد، با استفاده از گزارش پژوهشی مرکز امور زنان و خانواده نهاد ریاست جمهوری که با همیاری معاونت پژوهشی این مرکز پردازش و تنظیم شده است، مؤلفه‌هایی همچون: اهداف اصلی مرکز یاد شده، تحکیم و تعالی خانواده به عنوان اصلی ترین پایگاه فرهنگی کشور، فرایند معرفی الگوی شایسته بر اساس شاخصه‌های دینی و ملی در حوزه زنان، حضور قدرتمند زن مسلمان در سایه ارائه طرحی برتر در عرصه نظام بین‌الملل، سیر حمایت از زنان آسیب پذیر با هدف کاهش آسیب اجتماعی، سیاستگزاری در ارتباط با حضور زنان در عرصه فعالیتهای اقتصادی، پاسداشت فرهنگ ایثار و شهادت، سازمانهای مردم نهاد، ملاقاتهای مردمی و بهره گیری از اثربخشی دنیای مجازی در حوزه زنان و خانواده، مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است که اهمّ آن تقدیم مخاطبان گرامی می‌گردد.

معاونت ارتباطات و اطلاع رسانی
مرکز پژوهش و اسناد ریاست جمهوری

بانوان و مادران؛ کانون اتکا، تربیت و تعالی جامعه

1. نظریه اسلام این است که زن و مرد، مکمل و لازمه بقا و تکامل یکدیگرند. در اصل خلقت و جوهره وجود، زن و مرد یکی هستند.

2. محوری ترین نقش زنان بدون تردید، مادری است. مادری بالاترین نقشی است که یک انسان می­تواند ایفا کند.

3. همه فرهنگ و اجتماع و آینده و همه امور جامعه، منبعث از نقش مادری است.

4. اگر می‌بینید بعضی از جوامع در حال متلاشی شدن هستند، به خاطر این است که زنان آن جوامع نقش مادریشان را فراموش کرده‌اند.

5. نقش دیگر زنان، محور و نقطه اتکا بودن است. من خیلی ساده برایتان بگویم، یک خانواده با رفتن پدر استمرار پیدا می‌کند، اما با رفتن مادر، استمرار پیدا نمی‌کند.

6. دومین نقش بی بدیل زنان، ترویج مهرورزی، محبت و عاطفه در جامعه است.

7. نقش زن در جامعه به حجم فعالیتهایش نسبت به کیفیت کار است.

8. اگر نقش یگانه دختران و بانوان ما نبود، قطعاً بدانید امروز ما استقلال و تمامیت ارضی را در اختیار نداشتیم.

9. امروز هم در بسیاری از عرصه ها، خانمها هستند که راه را باز می‌کنند، تشجیع می‌کنند، فضا را مساعد می‌کنند، خودشان حاضر می‌شوند و کمک می‌کنند که گره‌ها از پیش پای ملت ایران باز شود و جلو برود.

10. خانمها هستند که در همه عرصه‌ها حاضرند، فعالیت می‌کنند و به خصوص درخانه، فرزندان ملت و نسلهای آینده را شجاع، مؤمن و پاک تربیت می‌کنند.

مقدمه

هموار ساختن مسیر تحولات و دگرگونیهای جامعه برای دستیابی به اهداف سند چشم­انداز جمهوری اسلامی ایران، نیازمند اتخاذ راهبردهای مشخص و سیاستهای کلیدی متناظر با آرمانهاست.

از اهداف اصلی دولت نهم، بازگشت و اتکاء به تعالیم الهی و نجات بخش اسلام به عنوان
اصلی­ترین و کارآمدترین شیوه رشد جامعه است. تغییر نگرش از سمت توصیه­های جهانی به سوی مفاهیم والای الهی به عنوان تنها کلید حل مشکلات زنان ایرانی از زیربنایی ترین مطالبات این قشر از دولت نهم و در نتیجه از اصول مبنایی در سیاستگذاری حوزه اجرایی مرتبط با مسائل زنان محسوب می‌شود.

بحث مشارکت فعال زنان در عرصه اجتماعی کشور، اگر چه لازمه تکامل زن و ضرورت تعالی جامعه است، لیکن عدم دقت نظر به همراهی این مهم با نقش برجسته بانوان در پاسداشت و حفظ حریم امن خانوادگی، درکنار غفلت از ارزشهای متعالی نقشهای مادری و همسری، می­رفت تا حوزه سلامت فرهنگی جامعه را با پررنگ شدن «بحث مشارکت زنان» و بی رنگ شدن «محوریت خانواده» به مخاطره اندازد.

این امر با بازبینی دولت نهم از نقش برجسته زنان در حفظ کیان فرهنگی کشور و با ورود عنوان مبارک «خانواده» به نام و حوزه فعالیتهای مرکز امور زنان نهاد ریاست جمهوری تعقیب شد و بحث حفظ حریم فردی و خانوادگی بانوان مورد حمایت مجدانه قرار گرفت.

به دنبال این رویکرد، عرصه فعالیت درحیطه زن و خانواده با شرح وظایفی جدید نسبت به مسوولیتهای قبلی به مجموعه افزوده شد و متناظر با مسوولیت فوق، این نهاد عملکرد وسیعی را در حیطه مذکور دنبال نموده است که در این نوشتار به آن پرداخته می‌شود:

اهداف اصلی مرکز امور زنان و خانواده نهاد ریاست جمهوری

مرکز امور زنان و خانواده به عنوان یک دستگاه ستادی، اهداف و سیاستهای کلان راهبردی و جهت گیریها و اقدامات اجرایی امور زنان و خانواده را با توجه به قانون اساسی، سند چشم انداز، رهنمودهای رهبر معظم انقلاب، برنامه چهارم توسعه و نیز با عنایت به اهداف چهارگانه دولت نهم مبتنی بر پیشرفت و تعالی مادی و معنوی کشور، خدمت رسانی به بندگان خدا، عدالت گستری و مهرورزی تدوین نموده است، که به آنها اشاره می‌شود:

1. افزایش میزان مشارکت زنان در عرصه خانواده و اجتماع از طریق بررسی علمی و کارشناسی موضوع و ارائه راهکارهای به دست آمده به هیات محترم دولت، مجلس شورای اسلامی، شورای فرهنگی و اجتماعی زنان و سایر مراجع ذیربط به منظور وضع مقررات و اتخاذ سیاستهای کلان در این حوزه؛

2. ارتقاء نگرشها و باورها در مسائل مربوط به بانوان بر مبنای شناخت دقیق وضعیت زنان و ترسیم وضع مطلوب زندگی این قشر در جامعه وخانواده؛

3. تحکیم بنیان خانواده به عنوان مناسب ترین بستر رشد انسانهای شایسته و متعالی و کانون مهر و عاطفه به منظور بقای سلامت و اخلاق در جامعه؛

4. ارائه الگوی زن مسلمان به عنوان نماد آزاد اندیشی، آزادگی، عفاف و وارستگی و تأثیرگذار بر فرایند تصمیم گیری سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و تقویت نقش مدیریتی و تربیتی زنان در ابعاد ملی و بین‌المللی؛

5. شناخت مسائل و مشکلات زنان در جامعه، خانواده، محیط کار و پیگیری اصلاح قوانین مربوطه یا وضع قوانین لازم برای حل مشکلات.

تحکیم و تعالی خانواده به عنوان اصلی ترین پایگاه فرهنگی کشور

تجربه تلخ کشورهای پیشرفته مبنی بر غفلت از مباحث ارزشی بشر که بی هویتی انسان و محو ارزشها را در ساختار توسعه رقم زده است، هشداری است که اندیشمندان جهانی را به فراخوانی عظیم برای حفظ خانواده به عنوان اصلی ترین نهاد اجتماعی دعوت می‌نماید.

توجه به نقشهای فردی زن و مرد جدای از نقشهای محوری آن دو در مجموعه خانواده، عملکرد غیر قابل باور جوامعی است که رفته رفته آسیبهای عمده و لطمات جبران ناپذیر این انتخاب نامتعادل را آشکار می‌سازد. افزایش بی سابقه طلاق، رشد جرائم جنسی، خشونت علیه زنان، ایدز، اعتیاد، کودکان نامشروع و هزاران هزار لطمه غیر قابل جبران از عوارض مشهود این نگرش است.

مرکز امور زنان و خانواده با توجه به نقش محوری بانوان در زمینه سازی حیات اجتماعی و اهمیت خانواده در تولید فرهنگ اصیل و ملی برای جلوگیری از سرایت عوارض و لطمات فراروی، اهتمام ویژه‌ای دارد. بهره گیری از نگرش والای اسلام به مقام زن در خانواده و احیاء شأن و منزلت بانوان کشور، رویکرد اصلی این نهاد است. به دنبال چنین هدفی این مرکز علاوه بر ایجاد زمینه‌های لازم برای رشد زنان در عرصه‌های سیاسی، فرهنگی و اقتصادی کشور، اهمیت نقش زنان در تصمیم سازی و تصمیم گیری، همراهی در فرآیند توسعه، کسب مهارتهای لازم و توانمندسازی بانوان، حفظ اصلی ترین مسوولیت و گرانبهاترین گوهر وجودی زن یعنی پاسداشت مقام مادری را در کانون خانواده تعقیب می‌نماید.

آموزش به عنوان زمینه ساز افزایش آگاهی و بینش فردی از جمله اقدامات مهم این مجموعه در بحث تحکیم و آسیب شناسی نهاد خانواده به شمار می‌رود. آموزشهای ذکر شده با رویکرد اساسی اخلاق محوری به عنوان جایگزین مناسب حقوق محوری در خانواده باعث افزایش آگاهی زن و مرد از مسوولیتهای ویژه خود در قبال دیگری و تلطیف فضای اخلاقی و معنوی خانواده ایرانی گشته است. لذا به منظور تحقق این ایده، مرکز امور زنان و خانواده اقدام به آموزش خانواده به صورت گسترده در سطح کشور نموده است.

1.  طرح ملی رحمت

این طرح با هدف آموزش خانواده و روابط صحیح زوجین مبتنی بر دیدگاه اسلام و منطبق با دو ثقل قرآن و عترت در 30 استان کشور با همکاری مشاوران امور بانوان استانداریها و حوزه‌های علمیه خواهران اجرا شده است. در مرحله اول این طرح، زنان خانه دار به عنوان اصلی­ترین گروه مخاطبان در نظر گرفته شدند که طی دو سال اخیر در 290 شهرستان با کمک گرفتن از حدود 4000 هزار مربی، تعداد 700 هزار نفر از این آموزش چهره به چهره بهره مند شده­اند. از سوی دیگر، در سال 1386 طیف مخاطبان این طرح علاوه بر زنان خانه دار به شاخه‌های زیر گسترش یافت:

ـ‌  شاخه دانش آموزی طرح رحمت (ویژه دختران جوان)، به منظور آشنایی نسل نوجوان با ارزشهای اسلامی و اخلاقی و نیز ارتقای بینش دینی و ترویج معارف و فرهنگ اسلامی در برخی استانها به مرحله اجرا درآمد.

ـ‌  در شاخه کارگری طرح رحمت، دوره آموزش ویژه کارگران زن و مرد با رویکرد فوق در 69 کارخانه در 15 استان با همکاری وزارت صنایع و معادن آغاز گردید.

ـ‌  طرح ملی آموزش خانواده در دستگاههای اجرایی با هدف آموزش خانواده و روابط صحیح زوجین و فرزندان، در سال 1385 ویژه کارکنان زن و مرد شاغل در مراکز دولتی تنظیم شده و طبق بخشنامه معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی ریاست جمهوری در سال 1386، در کلیه سازمانها و ارگانهای دولتی به عنوان آموزش ضمن خدمت از چهار ساعت آموزش تعیین شده قبلی به مدت 38 ساعت ارتقاء داده شد. لازم است ذکر شود که کتب آموزشی، سرفصلهای دروس و سایر محتوای آموزشی از سوی مرکز، تعیین و به دستگاههای اجرایی ابلاغ شده تا به صورت غیر حضوری مورد استفاده علاق مندان قرار گیرد و تاکنون بیش از 100 هزار متقاضی شرکت در این آموزشها ثبت نام نموده‌اند. 

2. طرح آموزش خانواده ویژه زوجهای جوان در دانشگاهها: این طرح با همکاری نهاد نمایندگی رهبر معظم انقلاب در دانشگاهها و معاونت فرهنگی وزارت علوم تحقیقات و فناوری به اجرا درآمد.

3. طرح آموزشی «خانواده سالم»: این طرح با همکاری سپاه پاسداران انقلاب اسلامی برای 15 هزار نفر از بانوان و همسران خانواده‌های سپاهی در 28 استان کشور برگزار گردیده است.

مرکز امور زنان و خانواده امیدوار است در سال جاری این آموزشها را نیز در میان سربازان و دانشجویان گسترش دهد.

معاونت پژوهشی مرکز امور زنان و خانواده به عنوان اصلی­ترین شاخه علمی مجموعه حاضر به منظور آسیب شناسی مشکلات زن وخانواده و روشن نمودن چالشها و ارائه راهکارهای علمی و عملی مبتنی بر خاستگاههای ارزشی فعالیت می‌نماید.

4. امر پژوهش و تحقیق به عنوان زیربنایی­ترین محور در سیر اصولی برنامه ریزی کلان جامعه در موضوع زنان و در راستای اولویتهای دینی و ملی کشور از جایگاه خاصی برخوردار است. اصل فوق با تأکید رهبر معظم انقلاب درخصوص تولید علم و جنبش نرم افزاری در حوزه عملکرد مرکز امور زنان و خانواده دنبال می‌گردد.

پژوهش در حیطه مسائل زنان بعضاً سیاست زده و دور از واقعیتهای موجود در جامعه بوده است و نتیجه عملکرد فوق، مغفول ماندن مشکلات واقعی و ملی زنان، تلاشی غیر منطقی برای به کارگیری الگوهای رایج بین‌المللی، علی رغم ناسازگاری آنها با ساختارهای داخلی در بهبود وضعیت زنان کشور است.

مرکز امور زنان و خانواده ساماندهی، هدایت و مدیریت تحقیقات ومطالعات منطبق با روح مفاهیم بلند دینی، دوری جستن از شعارزدگی و در نهایت حمایت از تحقیقاتی را که مستقیماً ناظر به کشف و حل مشکلات واقعی زنان در ابعاد ملی می‌باشد، به عهده گرفته و از اهداف پژوهشی خود قرار داده است.

5. طرح پیشنهادی نظام نامه پژوهش و ایجاد سامانه پژوهش زن و خانواده و تعیین 30 اولویت پژوهشی در حوزه زنان و خانواده در سال 1385 و 1386، که برخی از آنها به اتمام رسیده و برخی در مراحل پایانی می‌باشند. از جمله این طرحها می‌توان موارد زیر را نام برد:

ـ‌  بررسی جایگاه زن و خانواده در طراحی مدل مهندسی فرهنگی؛

ـ‌  طرح جامع نظام حقوق زن از دیدگاه اسلام؛

ـ‌  طرح جامع استراتژیک خانواده افق 1404؛

ـ‌  بررسی روند پیدایش تغییرات در هویت ملی زنان ایران.

6. همکاری در تدوین دانشنامه فرهنگ فاطمی

7. تلاش برای تدوین10 سند بخشی توسعه امور زنان و خانواده

8. تهیه بانک جامع اطلاعات زنان توانمند و متعهد کشور و دهها تحقیق در زمینه بررسی علل و عوامل بروز آسیبهای اجتماعی و مشکلات موجود زنان و راههای برون رفت از این معضلات از دیگر اقدامات ثمر بخش این مجموعه بوده است.

علاوه بر ساماندهی وضعیت تحقیقات و فعالیتهای مطالعاتی در حوزه علوم انسانی، حمایت از دستاوردهای تحقیقاتی زنان در سایر حوزه‌های مختلف علمی از محورهای دیگر مورد توجه این نهاد است. به گونه‌ای که حمایت از سه طرح در حوزه سلولهای بنیادی با پژوهشکده رویان، حمایت از پروژه تحقیقاتی درمان ضایعات نخاعی با دانشگاه تهران و همچنین حمایت از طرح پژوهشی تهیه نوعی آلیاژ صنعتی و طرح پژوهشی استفاده از آذرخش به منظور تولید برق با همکاری وزارت نیرو که همگی در سایه همت بانوان نخبه ایرانی پیگیری گردیده، نشان دهنده توجه این مرکز به حمایت از زنان نوآور و خلاق در عرصه‌های مختلف علمی و فناوری است.

همچنین برای  کاهش وقوع طلاق در کشور، راه اندازی مراکز مشاوره  داخل مجتمع قضایی خانواده از سال 1385 با همکاری قوه قضاییه در دستور کار این مرکز قرار گرفت.

این فعالیت، ابتدا در سه مجتمع قضایی تهران آغاز گردید و در سال 1386 به 20 استان کشور توسعه یافت و در سال 1387 به کلیه استانهای کشور گسترش خواهد یافت. مراکز مشاوره یاد شده
می توانند ضمن راهنمایی و هدایت زوجین، راهکارهای لازم برای طرح مشکلات و رفع آن را بدون تخریب نهاد خانواده و وقوع طلاق ارائه نمایند.

ارائه و معرفی الگوی شایسته براساس شاخصه‌های دینی و ملی در حوزه زنان

سهم عظیمی از روند خودباوری بانوان در کشور به الگوپذیری از زنان موفق و مطرح در
حوزه‌های مختلف اجتماعی بازمی گردد.برگزاری همایشهای گوناگون برای شناخت و معرفی زنان موفق در حوزه‌های مختلفی نظیر زنان مبارز و ایثارگر، افتخار آفرینان در علوم قرآن و حدیث، نخبگان در عرصه‌های علمی و تخصصی، زنان پیشکسوت در بحث صنعت هسته ای، دختران نخبه دانشگاهی که براساس توانمندی والای خود و تربیت در مکتب فاطمی و استفاده از ظرفیتهای کشور سهم مؤثری در تربیت بانوان درعرصه‌های مطروحه داشته ­اند و همچنین به منظور شناخت، تجلیل و معرفی بهترین زنان جامعه اسلامی اقداماتی صورت گرفته است که عبارتند از:

ـ‌  برگزاری مراسم دیدار زنان نخبه سراسر کشور با رهبر معظم انقلاب به مناسبت هفته زن، پس از گذشت 11 سال از آخرین ملاقات مشابه؛

ـ‌  تجلیل از زنان نمونه و ایثارگر با حضور ریاست محترم جمهوری و معاون اول ایشان در روز بزرگداشت زن درسالهای85 و 1386؛

ـ‌  تجلیل اززنان پژوهشگر در عرصه صنعت هسته‌ای با همکاری سازمان انرژی اتمی؛

ـ‌  حمایت از برگزاری همایش بانوان قرآن پژوه؛

ـ‌  حمایت از جشنواره عذرا به منظور تجلیل اززنان کارآفرین در عرصه کشاورزی و صنایع تبدیلی ؛

ـ‌  تدوین 13 مجلد کتاب داستانی در معرفی زنان نخبه و خانواده معظم شهدا، زنان ایثارگر و خاطرات بانوان زندانی در بند رژیم پهلوی و... ؛

ـ‌  تهیه فیلم مستند از زنان اندیشمند و نخبه ایرانی به زبانهای انگلیسی و عربی به منظور آشنایی زنان جهان با پیشرفت و رشد علمی و فرهنگی زنان ایرانی درسه دهه انقلاب.

حضور قدرتمند در سایه ارائه طرحی برتر در عرصه نظام بین‌الملل

تلاش برای تلطیف مرز و حریم ارزشی درکنار دین زدایی از ساحت قوانین داخلی کشورها، حوزه امن اجتماعی و اخلاقی را به خصوص در کشورهای مسلمان به مخاطره افکنده است. نتیجه اوج روند اسلام گرایی و بازگشت به معنویت در جهان معاصر، تلاش بی امان تخریب باورهای اسلامی و به دنبال آن تضعیف شخصیتهای والای زنان مسلمان در عرصه نظام بین‌الملل از سوی مخالفین حق طلبی و آزادیخواهی است.

علاوه براین وجود چالشها و نقصانها در ادبیات رایج تصمیم سازی و تصمیم گیری در عرصه نظام بین‌الملل در حوزه مسائل زنان و همچنین مروری بر دستاوردهای ناموفق طرحهای متداول توصیه شده به کشورها، همگی گویای این است که باید زنان مسلمان ایران زمین با درایت و تیزبینی خود در این عرصه گامهایی مؤثر در زمینه جریان سازی برای احقاق حقوق از دست رفته زنان جهان براساس بازگشت به فطرت، اخلاق و معنویت بردارند.

حسب فرموده‌های رهبر معظم انقلاب، دعوی مطالبات زنان از نظام نامتوازن غرب در خصوص مساله زن، هدفی روشن از علت حضور مفید، مؤثر و قدرتمند زن مسلمان ایرانی درعرصه بین‌المللی است.

از این منظر تلاش برای تربیت افرادی متعهد، متخصص و آگاه به مسائل زنان و ادبیات بین‌الملل، بی شک جریانی نو در ساختار شکنی و بیداری اذهان حق طلب و عدالت جو در جهان به شمار می‌رود. اهم فعالیتها و سفرهای هیات اعزامی از جانب مرکز امور زنان و خانواده به منظور حضور زنان ایرانی در فرایند سیاستگذاری و تعمیم سازی در عرصه نظام بین‌المللی عبارتند از:

ـ‌  دوره آموزشی «سفیران نور» با هدف آموزش مبلغان زن درعرصه بین‌الملل با همکاری سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی؛

ـ‌  دوره آموزشی «سبا» جهت تربیت فعالین زن درعرصه حقوق بین‌الملل؛

ـ‌  دوره آموزشی «شمیم» به منظور توانمندسازی دختران جوان دانشجو و آشنایی آنان با مسائل زنان در سطح بین‌الملل؛

از جمله فعالیتهای صورت گرفته مرکز امور زنان و خانواده، آموزش بانوان متخصص برای حضوری غرورآفرین در مجامع بین‌المللی است.

ـ‌  مبارزه ناآگاهانه برخی کشورها مبتنی بر ممانعت از آموزش، اشتغال و سایر فعالیتهای بانوان محجبه، نمایانگر این مهم است که «حجاب و عفاف» به عنوان مظهر ونماد بانوان مسلمان، تأثیرات عمیقی در اذهان عمومی جهان به جا گذاشته است.

«حجاب» این رکن معنویت دینی، پرچم هویت، سربلندی و اطمینان به راهی است که مقصد آن حضور اجتماعی زن همراه با مصونیت فردی، تحکیم خانواده و تعالی جامعه است.

برگزاری همایش بین‌المللی زنان اندیشمند جهان اسلام با موضوع «زن، عفاف و معنویت» توسط مرکز امورزنان و خانواده، گامی در راه جریان سازی این فرهنگ و تبادل نظر درباره این امر مهم با اندیشمندان جهان اسلام است.

ـ‌  خلاء حاصل از نابسامانی کنوانسیونها و معاهدات جهانی در رفع و گره گشایی از مشکلات زنان، عاملی است که ارائه طرحی برتر برای ارتقاء وضعیت زنان جهان را مبتنی بر فطرت و ارزشهای الهی به عنوان مسوولیتی خطیر ضروری می‌سازد. مرکز امور زنان و خانواده با چنین هدفی با رویکردی نوین در همایش بین‌المللی «حقوق و مسوولیتهای زن در نظام اسلامی»، «منشور حقوق و مسوولیتهای زنان» (مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی) را به عنوان گامی نخست به منظور معرفی طرحی برتر و جایگزینی مناسب برای معاهدات ناکارآمد جهانی به متفکرین و صاحبنظران جهان اسلام درحوزه مربوطه عرضه نمود.

ـ‌  زنان و کودکان، آسیب پذیرترین اقشار در جنگها و مناقشات مسلحانه‌اند.  جنگ افروزی کشورهای قدرت طلب دراقصی نقاط جهان، اصلی ترین عامل شکل گیری خشونت علیه زنان و کودکان بی دفاع است. اتحاد کلیه ادیان الهی برای برقراری صلح و امنیت مبتنی بر عدالت و تأکید دین اسلام به محوریت صلح و آرامش، نشان دهنده حل معمای قدرت طلبی بشر امروز در سایه توجه و به کارگیری توصیه‌های آسمانی در جهان معاصر است. همایش بین‌المللی «زنان، صلح و ادیان الهی» که با همت مرکز امور زنان و خانواده با هدف ایجاد تعاملی مثبت در بین معتقدان به مکاتب الهی و ایجاد زمینه آشنایی بیشتر برگزار گردید، بیانگر اوج اتحاد ادیان آسمانی در بازگشت صلح و امنیت علی رغم جنگ افروزی سیاستمداران قدرت طلب در به اصطلاح نظم نوین جهانی است.

ـ‌  اعزام هیات ایرانی به اردن به منظور شرکت در همایش خانواده و کودکان؛

ـ‌  شرکت در اجلاس برابری جنسیتی و توانمندسازی زنان درمالزی؛

ـ‌  شرکت در کنفرانس «گفتگو برای ایجاد دموکراسی وتأکید بر توانمندسازی زنان در زندگی اجتماعی» در ترکیه (آنکارا)؛

ـ‌  اعزام هیات ایرانی به منظور تنظیم برنامه همکاری با وزارت امور زنان و خانواده آفریقای جنوبی؛

ـ‌  بازدید از مناطق جنگ زده لبنان پس از جنگ 33 روزه و دلجویی از خانواده شهدای آسیب دیده در جنگ؛

ـ‌  شرکت در اجلاس اولین وزرای زن کشورهای اسلامی (OIC) (استانبول ترکیه)؛

ـ‌  شرکت در نشست علمی انجمن دوستی زنان جمهوری اسلامی ایران و روسیه با موضوع زن و قانون اساسی با تأکید بر عدالت اجتماعی؛

قابل ذکر است که گروه اعزامی برای شرکت در کمیسیون مقام زن در نیویورک با توجه به انحصار طلبی امریکا و سلب حق قانونی دولتها به منظور شرکت در مجامع بین‌المللی و عدم صدور ویزا، با وجود آمادگی برای شرکت و حضوری موثر در اجلاس فوق، در دو سال متوالی امکان حضور نیافته است.

حمایت از زنان آسیب پذیر با هدف کاهش آسیبهای اجتماعی

زمینه ساز اصلی مشکلات اجتماعی و خانوادگی ناشی از عدم سرپرستی درست، فقدان منابع مالی لازم، کمبود آگاهی و... می‌باشد. زنان با توجه به نقش مادری دارای مسوولیت کم نظیری در حفظ سلامت خانواده اند و از این رو، زنان سرپرست خانوار با به دوش کشیدن نقش پدر و مادر در حفظ سلامت خانواده نقشی مهم و سنگین را ایفا می‌نمایند.

از تعداد بالغ بر هفده میلیون خانوار در کشور حدود یک میلیون و ششصد هزار خانوار تحت سرپرستی بانوان اداره می‌شوند( سرشماری عمومی نفوس و مسکن – 1385، مرکز آمار ایران ).این رقم لزوم و ضرورت برنامه ریزی منسجم دولتی برای همکاری و همیاری با این گروه آسیب پذیر اجتماعی را مشخص می‌سازد. زنان سرپرست خانوار به دنبال بافت موجود خانوادگی در ایران که ناظر بر مسوولیت تأمین معاش خانوار توسط پدر خانواده می­باشد، معمولاً از تجربه و مهارت و در نهایت توان کمتری برای تأمین نیاز اقتصادی خانواده
بهره مندند و آمار بیانگر آن است که حدود 70 درصد زنان سرپرست خانوار فاقد تخصص لازم به منظور ورود به عرصه فعالیتهای اقتصادی کشور می‌باشند. از سوی دیگر، آسیب پذیری بالای زنان و خانواده‌های زن سرپرست، ضرورت بسیج نیروهای تصمیم گیر نظام را برای رفع مشکلات و توانمندسازی این قشر روشن می‌سازد.

مرکز امور زنان و خانواده  با عنایت به این اصل، ایجاد زمینه‌های مناسب شغلی، برنامه‌های آموزشی، تقویت مهارت و کارآفرینی و در نهایت توانمندسازی زنان سرپرست خانوار را دنبال
می نماید. علاوه بر توانمندسازی زنان سرپرست خانوار، رسیدگی به بانوان محروم در اقصی نقاط کشور، مهارت آموزی به زنان زندانی به منظور عدم بازگشت به بزه و پرنمودن اوقات فراغت آنان از سایر فعالیتهای مورد توجه در برنامه ریزیهای مرکز امور زنان و خانواده  به شمار می‌رود. سرفصلهای ذیل اهم فعالیتهای این مرکز را برای توجه به اقشار آسیب پذیر به منظور رفع و کاهش آسیبهای اجتماعی نشان می‌دهد:

ـ‌  پیشنهاد لایحه معافیت و تخفیف سهم بیمه کارفرما مشروط به ایجاد فرصت شغلی برای زنان سرپرست خانوار؛

ـ‌  ارائه پیشنهاد بازنشستگی پیش از موعد زنان سرپرست خانوارِ روستاییِ فاقد بیمه‌های اجتماعی از اعتبارات به جا مانده از صندوق بیمه روستاییان؛

ـ‌  انعقاد موافقتنامه برای آموزش زنان سرپرست خانواده به منظور کسب مهارتهای فنی و حرفه ای، با سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور؛

ـ‌  پایش وضعیت سلامت زنان سرپرست خانوار تحت پوشش کمیته امداد حضرت امام (ره) و غربالگری سرطانهای رایج زنان در این گروه با همکاری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در6 استان کشور که در سال 1387 به 11 استان گسترش خواهد یافت. این امر همچنین افراد تحت پوشش بهزیستی و زنان شاغلِ سرپرست خانوار در آموزش و پرورش 5 استان کشور را در بر خواهد گرفت.

ـ‌  تقویت و توسعه گروههای همیار بهزیستی شامل تشکیل کارگروههای آموزشی، تحویل مواد اولیه و همکاری تا تولید کالا و حمایت از کلینیکهای مددکاری بهزیستی به منظور نظارت بر گروههای همیار در کلیه استانهای کشور؛

ـ‌  حمایت از سه کلینیک مشاوره بیماریهای رفتاری زنان در زندانها درسه مرکز تهران، خراسان رضوی و کرمان با حدود 600 زن مددجو و برنامه توسعه و افزایش پایگاههای فرهنگی و ورزشی ویژه دختران و زنان بزهکار حاضر در زندانها ی سراسر کشور برای 3900 زن زندانی؛

ـ‌  اجرای برنامه بسیج سازندگی به منظور محرومیت زدایی از مناطق محروم با فعالیت داوطلبانه خواهران بسیجی، مشتمل بر 20 برنامه توانمندسازی با همکاری نیروی مقاومت بسیج؛

ـ‌  ارائه برنامه‌های آموزشی و توانمندسازی برای دختران تحت آموزش سازمان آموزش و پرورش استثنایی در سراسر کشور؛

این مجموعه گوشه‌ای از فعالیتهای مرکز امور زنان و خانواده  درارتباط با گروههای
آسیب پذیر زنان در کشور با هدف تأمین سلامت اجتماعی است.

6ـ‌  سیاستگذاری برای با حضور زنان در عرصه فعالیتهای اقتصادی

تکیه بر استفاده از قابلیتها و ویژگیهای خاص زنان برای شرکت در حوزه اقتصادی کشور متناسب با خاستگاههای فطری و روحی آنان و با در نظر گرفتن مصونیت حریم امن خانوادگی از اهم سیاستهای مرکز امور زنان و خانواده در این عرصه است.

از سوی دیگر، توانمندسازی بانوان و خروج آنان از چتر حمایتی دولت، عنایت به محوریت عدالت در توزیع فرصتهای شغلی برای زنان سرپرست خانوار از دیگر نکات مورد اهتمام این مجموعه در حوزه مربوطه است.

انعقاد موافقتنامه‌های متعدد با سازمانهای مختلف کشور برای دستیابی به ایجاد مشاغل خویش فرما برای زنان به خصوص افزایش کمی و کیفی تعاونیهای زنان روستایی و شهری، محوریت بحث توانمندسازی اقتصادی زنان را برای کسب فرصتهای شغلی مناسب توسط مرکز امور زنان و خانواده تبیین می‌نماید:

ـ‌  تقدیم لایحه تسهیلات شغلی به هیات محترم دولت؛

ـ‌  تدوین لایحه تسهیلات شغلی زنان روستایی و عشایری؛

ـ‌  ارائه پیشنهاد مبنی بر تخصیص حقوق بازنشستگی زنان کارمند پس از فوت به فرزندان ؛

ـ‌  ارائه پیشنهاد مبنی بر افزایش هزینه پرداختی مهدکودکها به زنان شاغل در دستگاههای دولتی به هیات محترم دولت؛

(موارد فوق از جمله محورهای مهم حقوقی و تسهیلات ویژه زنان شاغل پیشنهاد شده از سوی مرکز امور زنان و خانواده است.)

ـ‌  حمایت از شرکتهای تعاونی زنان، اعم از تعاونیهای تحت پوشش سازمان امور تعاون روستایی، وزارت جهاد کشاورزی و وزارت تعاون و صندوقهای اعتباری خرد زنان روستایی، از جمله دیگر اقدامات حمایتی مرکز در عرصه کمک به تعاونیهای زنان به شمار می‌رود.

به علاوه حمایت از صدها طرح تولیدی، کشاورزی، دامپروری، پرورش ماهی و میگو، صنایع دستی و... در استانهای مختلف کشور با گرایش به بحث کارآفرینی برای بانوان و طی همکاری با سازمانهای مختلف، توجه این مرکز را به اصل تسهیل خود اشتغالی زنان به خصوص در اشتغالات خرد و کوچک خانگی در عرصه اقتصادی کشور به نمایش می­گذارد.

پاسداشت فرهنگ ایثار و شهادت

مروری بر تاریخ حضور زنان در زمان پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی و حماسه‌های بنیاد ماندنی این اسطوره‌های صبر و ایمان در دوران دفاع مقدس و تلاش و همکاری قهرمانانه آنان در دوران سازندگی کشور، بیانگر اوج عاطفه و مهر همراه با ایثار و گذشت زنان این مرز و بوم است.

مرکز امور زنان و خانواده  با عنایت به لزوم حفظ ذخایر با ارزش ایثار و فداکاری در کشور، وظیفه اصلی خود را ارتقاء جایگاه ارزشی زنان ایثارگر در جامعه و روایت حماسه سازی آنان به ویژه مادران، همسران و فرزندان شهدا، جانبازان و ایثارگران می‌داند.

ملاقات رئیس مرکز امور زنان و خانواده و هئیت همراه هردو هفته یکبار با خانواده‌های معظم شهدا و ایثارگران، نشان دهنده اهمیت این مرکز برای کسب فیض از این خانواده‌های گرامی و
گره­گشایی از مشکلات این عزیزان به شمار می‌رود.

این امر مهم با عنایت به گرامیداشت مقام این عزیزان در داخل کشور اسلامی، با گستردگی و اهداف بلندتری برای پاسداشت فرهنگ ایثار و شهادت در ابعاد جهانی و شناسایی زنان مقاوم و پیروز جهان اسلام تعقیب می‌شود. لذا در سال «اتحاد ملی و انسجام اسلامی» مطابق با توصیه رهبر معظم انقلاب مبتنی بر تعامل با جهان و ایجاد اتحاد و انسجام میان کشورهای اسلامی، همایش تجلیل از زنان ایثارگر جهان اسلام با دعوت از خانواده‌های معظم شهدا و ایثارگران کشورهای اسلامی توسط مرکز امور زنان و خانواده  برگزار گردید. از جمله اقدامات مرکز در تجلیل از خانواده شهدا، جانبازان و آزادگان میهن اسلامی­مان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

ـ‌  همایش بی تاب اما آرام با دعوت و تجلیل از جمعی از مادران شهدای مفقودالجسد و بیان خاطرات هم رزمان این عزیزان برای نسل سومیهای انقلاب اسلامی؛

ـ‌  دو همایش تجلیل از نخبگان علمی و مادران و همسران شهدا و جانبازان، به مناسبت هفته زن در سالهای 85 و 1386؛

ـ‌  مراسم تجلیل از ایثارگران زن تحت عنوان زنان ایثارگر، مردان آسمانی و...

سازمانهای مردم نهاد

وجود تشکیلات منظم و منسجم مردمی در برقراری  ارتباطات اجتماعی دولت با مردم و بالعکس، می‌تواند در شناسایی و کمک به رفع نیازهای اجتماعی، سیاستگذاران کلان جامعه را در امر برنامه ریزی یاریگر باشد.

سازمانهای مردم نهاد می‌توانند مدخل مناسبی برای نظم و انضباط فعالیتهای داوطلبانه اجتماعی و ایجاد سازندگی باشند. این حرکتهای خودجوش مردمیِ غیرسیاسی چنانچه به صورت هدفمند شناسایی و هدایت گردند، می‌توانند به صورت اهرمی پرقدرت در دستیابی به تعاملات دولت – ملت در خدمت نظام برنامه ریزی کشور قرار گیرند.

ـ‌  برگزاری کارگاههای آموزشی و نشست هم اندیشی با هدف آشنایی با ماهیت، کارکرد و نحوه تشکیل سازمانهای مردم نهاد به منظور ترغیب بانوان متعهد به سازماندهی فعالیتها، جلب مشارکت مردمی و هم چنین توانمندسازی سازمانهای مردم نهاد تازه تأسیس؛

ـ‌  برگزاری دوره‌های آموزشی پروژه نویسی و تسهیل­گری ویژه سازمانهای مردم نهاد در حوزه زنان و خانواد؛

ـ‌  و حمایت از دهها سازمان مردم نهادِ فعال در عرصه‌های فرهنگی، اشتغالزایی و خیریه ای؛ از جمله طرحهایی است که به وسیله این مرکز با سازمانهای مختلف غیردولتی و با هدف ارتقاء کمی و کیفی سازمانهای مردمی اجرا شده است.

ملاقاتهای مردمی

با توجه به سیاست محوری دولت نهم مبتنی بر تماس مستقیم مسوولان با مردم به منظور آشنایی با مشکلات آنان وکمک برای رفع آنان، دیدارهای مردمی و آشنایی نزدیک با مشکلات زنان در دستور کار مرکز امور زنان و خانواده  قرار گرفته است.

اگر چه ملاقاتهای مردمی بیانگر گوشه‌ای از مشکلات بانوان کشور است، لیکن همراهی مسوولین با دغدغه‌های متداول و رایج مردم و منفک نبودن آنان از معضلات مبتلا­به جامعه، وجود چنین روابطی را بین مسوولان نظام و مردم ضروری می‌سازد. علاوه بر آن، این مرکز ضمن رسیدگی به نامه‌های رسیده، تنها در سال 86، به متجاوز از 2000 نامه مردمی رسیدگی و برای رفع مشکلات آنان، تا حصول به نتیجه نهایی اقدام نموده است.

همچنین طی سالهای 85 و 1386 جمعاً 600 ملاقات مردمی با حضور ریاست مرکز صورت گرفته است که در کنار آن می‌توان به برگزاری چند ملاقات مردمی از طریق ویدئو کنفرانس که با نخبگان، برگزیدگان استانی و کارآفرینان زن در 30 استان کشورانجام شد و با استقبال بانوان
رو به رو گشت، اشاره نمود.

بهره گیری از اثربخشی دنیای مجازی در حوزه زنان و خانواده

فناوری اطلاعات و دستیابی به روشهای نوین ایجاد و انتقال اندیشه ها، آراء، آمار و اطلاعات در حوزه زنان به عنوان بخش مهمی از روشهای اثربخش در جذب مخاطبین داخلی و خارجی توسط مرکز امور زنان و خانواده  پیگیری می‌گردد.

امروزه به واسطه پوشش وسیع اطلاعات اینترنتی به خصوص در میان مخاطبین جوان یکی از روشهای مؤثر تعامل اطلاعات مبتنی بر جمع آوری سؤالات و شبهات متداول جوانان در حوزه دینی و فرایند پاسخگویی سریع و به روز به آنان از اهمیت بالایی برخوردار است.

علاوه بر این، تمایل روزافزون زنان در کشورهای مختلف جهان برای دستیابی به اطلاعات مبتنی بر چگونگی وضع بانوان در سایر ممالک و هم چنین کیفیت زندگی زنان ایرانی، اهمیت استفاده از دنیای مجازی را صد چندان نموده است.

برگزاری دوره آموزشی طهورا با پنج محور جریان شناسی مسائل زنان، اخلاق اینترنتی، روشهای وبلاگ نویسی دینی، تحلیلی بر حرکتهای فمنیستی و جایگاه زن در غرب و اسلام به منظور تقویت رویکرد اسلامی در وبلاگ نویسی به ویژه در حوزه مسائل زنان و خانواده برای دختران دانشجو و طلبه و هم چنین برگزاری «دوره آموزشی وبلاگ نویسی» برای دو هزار نفر از خواهران طلبه در استانهای مختلف کشور از جمله دستاوردهای مجموعه حاضر در راستای اهداف ذکر شده می‌باشد.

سایت تخصصی مرکز امور زنان و خانواده  با ارائه آخرین اطلاعات خبری، آماری، تألیفات و مقالات، نظرسنجی و برقراری ارتباط دو سویه، آماده خدمت رسانی سریع و به روز به بانوان در داخل و خارج کشور است. هم چنین ارائه خدمات حضوری و الکترونیکی کتابخانه تخصصی مرکز با بیش از 66000 رکورد اطلاعاتی از دیگر فعالیتهای این نهاد در حوزه اطلاع رسانی محسوب
می شود.

اما آنچه باید در حوزه مسائل زنان و خانواده واقع گردد:
به واسطه تاثیرپذیری زنان از تحولات اجتماعی، تأثیر برنامه ریزی و اقدامات محوری حکومتها در ارتباط با مسائل زنان آیینه تمام نمایی از چگونگی عملکرد دولتها در حوزه فرهنگی و خانوادگی است. موضوعات زن و خانواده با همه محورهای مختلف اجتماعی جامعه گره خورده و پیچیده است. حوزه‌های سیاست، فرهنگ و اقتصاد به تناسب خود هر یک قابلیت فراهم نمودن شرایط آرمانی را برای هر یک از دو جنس دارا می‌باشند لذا آنچه دغدغه اصلی برنامه ریزی و اجرای قوانین مربوط به مسائل زنان و خانواده است، دوری از گسستها و اتخاذ راهبرد پیوست مسائل این جمعیت اثرگذار با دیگر بخشهای جامعه و برنامه‌ها می‌باشد.

در طول دوران بعد از انقلاب، سیاست متولیان امور زنان در کشور با توجه به تغییرات دولتها و سلایق سیاستگذاران و تصمیم گیران در حوزه‌های اجرایی، با تحلیلها و رویکردهای کاملاً متفاوتی درخصوص بهبود وضعیت این قشر مواجه بوده است. گر چه انتظار یک گرایش و نظر واحد بر عملکرد کلیه حوزه‌های فرهنگی در جامعه انتظاری ضروری و قطعی است، اما در حوزه مسائل زنان به دلیل نقش تربیتی آنان در کانون خانواده و جامعه مهم تر و اساسی تر است.

لیکن در طول این دوران، عدم وحدت رویه برای ارائه یک نسخه نهایی و تشتت آراء در حدی که از ابراز یک راه حل اصولی به جامعه ممانعت به عمل آورد، می‌تواند در حوزه زنان بحران ساز باشد.

لذا با توجه به غنای نظام جمهوری اسلامی ایران در رابطه با ارزشها و اعتقادات و وجود ساختار پربرکت ولایت فقیه در رأس قدرت تصمیم گیریِ نظام، لزوم برقراری فرآیندی مناسب برای تکامل فردی، خانوادگی، و اجتماعی بانوان، مستلزم برنامه ریزی صحیح و ارائه الگویی مشخص به دور از سیاست زدگی و براساس ضوابط دینی و مصالح ملی زیر نظر مقام والای ولایت است تا با سلایق دولتها دچار تغییرات اصولی نشود.

پرداختن به شرح وظایف و ساختار مجموعه حاضر در مرکز امور زنان و خانواده، بسط
فعالیتهای این مرکز از موضوع زن به حوزه بسیار گسترده­تر خانواده و لزوم بررسی همه جانبه فعالیت سایر مراکز در ارتباط با موضوعات بانوان، ارتقاء تشکیلاتی این مجموعه را به عنوان یک امر لازم قطعی می‌سازد.

تشکیلات و ساختار مرکز امور زنان و خانواده  برای طراحی فعالیت در حوزه‌های مختلف و اجرای دقیق آن و نظارت بر حسن اجرای فعالیتهای سایر مراکز ذی ربط و به خصوص مقابله با تهاجم گسترده جهانی به مقوله زن، منوط به بازآرایی و ارتقاء قانونی و تشکیلاتی این مجموعه است.