گفتگو با مهرداد خوشبخت درباره نقش تدوین در سریال های تلویزیونی

به کارگردانی حسن فتحی بود که از شبکه اول سیما پخش شد. پایان امسال نیز ایام نوروز و محرم بار دیگر با یکدیگر مصادف می شوند و با نام نهادن سال 81به نام سال عزت و افتخار حسینی ، شبکه 2سیما اولین شبکه ای بود که تولید سریالی مناسب محرم و در خور امام حسین (ع) به نام «غریب افتاده» را آغاز کرد. در سریال های تاریخی مخصوصا مجموعه هایی که در آنها از سیاهی لشکرهای فراوان و لوکیشن های متفاوت و متعدد استفاده می شود، به سبب ذات فیلمبرداری خاصی که عمده این سریال ها می طلبد، مراحل فنی پس از فیلمبرداری نیز خصوصیات مهم و در پاره ای موارد منحصر به فردی دارد. یکی از این المنت ها تدوین است . تدوین در یک سریال تاریخی آنچنان مهم و در خور توجه است که می تواند یک تنه باعث اعتبار و افتخار شود. در تدوین خوب و مناسب بدیهی است که شتابزدگی از میان می رود و داستان سرعت واقعی و معقولی را که باید داشته باشد، به دست می دهد. تدوین سریال غریب افتاده را مهرداد خوشبخت انجام داده که گفتگوی ذیل با او مقوله های مذکور را بیشتر روشن خواهد کرد. بخوانیم :

کار خود را به عنوان تدوینگر سریال غریب افتاده از کی آغاز کردید و سریال برای چند قسمت تدوین شده است؛
مونتاژ «غریب افتاده» را تقریبا همزمان با تصویربرداری آن آغاز کردیم و برای کل کار حدود 140سکانس تصویربرداری شده است که در 10قسمت 50دقیقه ای آماده نمایش می شود.
آیا سکانس های تصویربرداری شده ویژگی خاصی دارند؛
می توان گفت در سریال غریب افتاده ، همه نوع سکانس داریم . برخی از سکانس ها مانند سکانس های تعقیب و گریز و جنگها، طولانی و پرحجم هستند و برخی کوتاه و سبک . در این سریال سکانس های جنگی مانند سکانس جنگ دروازه بصره با 2دوربین تصویربرداری شده است .
تدوین سکانس هایی که با 2دوربین تصویربرداری شده اند، چگونه است؛
در تصویربرداری با 2دوربین چون تنوع زوایا بیشتر می شود، تصاویر برای مخاطبان جذابیت بیشتری پیدا می کند؛ اما در این مواقع کار تدوینگر سخت تر می شود؛ چون باید مقدار بیشتری از «راشها» را بررسی کند و زمان بیشتری را برای انتخاب پلانهای مناسب صرف کند.
در تدوین «غریب افتاده» بیشتر از برش مستقیم استفاده کرده اید یا کاتها و برشهای اپتیکال؛
دکوپاژ کارگردان سریال در زمان تصویربرداری ، هم براساس میزانسن است و هم حرکت دوربین و کات . بنابراین تدوینگر در زمان تدوین تابع ریتم داخل پلان است . او باید استعداد یا ناتوانی درون راش را کشف کند و به آن بپردازد. به عقیده من تدوینگر نباید حسی را به سریال یا فیلم تحمیل کند و کار او باید به گونه ای باشد که تدوین و قیچی او به چشم نیاید و از آنجا که فیلمنامه سریال «غریب افتاده» قصه گو است ، ساختاری روان دارد، لازم است لحن آن نیز یکدست و جذاب باشد تا تاثیر کافی را بر بیننده بگذارد. افکتهای اپتیکال بیشتر برای سریال های مدرن استفاده می شود. بنابراین ما در «غریب افتاده» بیشتر از برش استفاده کرده ایم.
آیا تدوین طبق فیلمنامه و سکانس های تصویربرداری شده ، انجام می شود یا جابه جایی در ترتیب سکانس ها اتفاق افتاده؛
در زمان تدوین نمی توان آنچه را تصویربرداری شده زیاد به هم زد؛ اما در این سریال گاهی و به ضرورت قصه و البته با حضور کارگردان پلانهایی را در دل سکانس ها جابه جا کرده ایم.
نظرتان درباره ساختار محتوایی «غریب افتاده» چیست ؛
«غریب افتاده» تم جستجوگرانه دارد. تقریبا از قسمت اول سریال که «سلیمان» به سمت بصره حرکت می کند، همسر او «سلما» نیز در پی او جستجو را آغاز می کند. آنها در طول راه با موانعی روبه رو می شوند و با پشت سر گذاشتن این موانع به راه خود ادامه می دهند.
آغاز و پایان هر قسمت از سریال بر چه مبنایی شکل گرفته است؛
در تدوین سعی کردیم آغاز و پایان هر قسمت را بر آنچه در فیلمنامه نوشته شده است ، منطبق کنیم . با پایان گرفتن هر قسمت ، پرونده یک بخش از راهی که سلیمان رفته و حوادث امروز پیش آمده بسته می شود و در قسمت بعد، بیننده منتظر ادامه راه او و حوادث امروز جدید است.