بیمارستان تاریخی مسیح در برزخ بلاتکلیفی

جام جم آنلاین؛  سال ۱۹۱۶ میلادی بود که بیمارستان وست مینسر(مریض‌خانه آمریکایی) در مساحتی حدود پنج هزار متر مربع توسط میسیونرهای آمریکایی در محله شریعتی، یکی از محله‌های قدیمی شهر کرمانشاه ساخته شد. بیمارستانی که بعدها با نام‌های مسیح و مرادیان در بین مردم این شهر شناخته شد. 

این بیمارستان زیبا با معماری خاص و محیطی آرام و خوش منظره تا چند دهه قبل یکی از بیمارستان‌های مطرح کرمانشاه بود و با توجه به تجهیزات پیشرفته و پزشکان حاذقی که در آن فعالیت می‌کردند، مراجعان زیادی از شهرهای دور و نزدیک داشت. 

دکتر مرادیان یکی از پزشکانی که از دوره جوانی تا سالهای متمادی در این بیمارستان خدمت می‌کرد، پس از خرید این بیمارستان نام آن را از مسیح به مرادیان تغییر داد و اوایل دهه ۸۰ در آخرین سالهای زندگی خود درخواست داد تا این بیمارستان در فهرست آثار ملی ایران قرار گیرد. 

سال ۱۳۸۲ تنها کمی بعد از فوت مرحوم مرادیان این بیمارستان در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفت، اما بعدها داماد خانواده مرادیان به عنوان وکیل ورثه او با اعلام نارضایتی از ثبت ملی این بنا، تلاش‌هایی را برای خروج آن از فهرست آثار ملی ایران انجام داد و در نهایت اوایل دهه ۹۰ پس از چندسال پیگیری موفق شد بیمارستان تاریخی مرادیان را از فهرست آثار ملی ایران خارج کند. 

با توجه به وسعت بالای این بنا و موقعیت بسیار خوبی که در شهر کرمانشاه داشت، مالک بنا بدنبال تغییر کاربری آن بود، اما حساسیت موضوع و توجهی که میراث دوستان به این بنای تاریخی نوستالژیک داشتند، کار را برای او دشوار کرده بود. 

دهه ۹۰، دهه‌ای سرشار از انواع بلاهای انسانی و طبیعی برای این بنای تاریخی بود، جایی که زلزله سال ۱۳۹۶، وقوع سیلاب سال ۱۳۹۸ و ورود روان آبها به داخل بنا، آتش‌سوزی عمدی در روز چهارشنبه‌سوری، تاراج درها و پنجره‌ها و سقف آهنین بنا از سوی معتادین و زباله گردها و .... آسیب‌های زیادی را به بیمارستان مسیح یا مرادیان کرمانشاه وارد کرد. 

شرایط ویژه و بلاهای ریز و درشت زمینی و آسمانی که هر روز متوجه این بنا می‌شد و انتقاداتی که میراث دوستان نسبت به وضعیت این بنا داشتند، باعث شد تا مسئولین میراث فرهنگی استان دوباره به تکاپو بیافتند و در نهایت سال ۱۳۹۹ این بنا با رای دیوان عدالت اداری برای بار دوم در فهرست آثار تاریخی ایران قرار گرفت تا کمی از این بلاها در امان بماند. 

پس از ثبت ملی این بنای تاریخی، مالک بنا دوباره تلاش کرد تا آن را از فهرست آثار ملی ایران خارج کند، تلاشی که بی‌فایده بود. با این وجود مسئولین میراث فرهنگی کرمانشاه با آگاهی از وضعیت ناخوشایند و شکننده این بنا رایزنی‌هایی را با مالک آن داشتند تا شاید بتوانند آن را تملک کنند، اما مالک رقمی بسیار بالا و حدود ۱۲۰ میلیارد تومان را برای فروش آن اعلام کرد، درحالی که کل اعتبارات آن سال میراث فرهنگی کرمانشاه تنها ۳۰ میلیارد تومان بود. 

پس از ناکامی میراث فرهنگی کرمانشاه برای تملک بنا، این بار مسئولین پیشنهاداتی را به مالک دادند و به او اعلام کردند که می‌تواند این بنای تاریخی را به یک بیمارستان موزه یا هتل بیمارستان تبدیل کند، اما مالک بنا این پیشنهاد را هم نپذیرفت. 

سرانجام خرداد سال ۱۴۰۳ مالک بنا با استفاده از شکوائیه‌ای که بر علیه میراث فرهنگی در دیوان عدالت اداری مطرح کرده بود و کسب مجوز از شهرداری، در یک روز تعطیل با بیل مکانیکی به جان پیکره نیمه جان دومین بیمارستان تاریخی ایران افتاد و آن را با خاک یکسان کرد. 

 اما از سال گذشته تاکنون که این بنای تاریخی تخریب شده، هیچ تصمیم جدیدی در مورد آن گرفته نشده و این بنای تاریخی در یک برزخ بلاتکلیفی به سر می‌برد. 

آن‌طور که معاون میراث فرهنگی استان می‌گوید، براساس آخرین حکم نهایی شکایتی که میراث فرهنگی استان پس از تخریب بنا در دادگاه مطرح کرده، مالک این بنای تاریخی در صورتی که بخواهد ساخت و سازی در زمین بنا داشته باشد، طبق مستندات و نقشه‌ای که از بنا تهیه شده، باید عین آن را بازسازی کند. 

کیومرث خانی لعل آبادی افزود: اگر مالک بنا قصد فروش این بنا را نیز داشته باشد و مالک بعدی نیز بخواهد ساخت و سازی در این زمین داشته باشد، باید عین بنا را بسازد. 

وی در پاسخ به این سوال که اگر مالک بنا هیچ قصدی برای فروش و یا ساخت و ساز بنا نداشته باشد، تکلیف چه خواهد بود نیز گفت: با توجه به اینکه این بنا مالک خصوصی دارد، ما فعلا نمی‌توانیم اقدامی برای این بیمارستان داشته باشیم و باید منتظر ماند که مالک بنا چه قصدی برای آن دارد. در هر صورت اگر قرار باشد که توسط مالک یا خریدار بعدی بنایی روی زمین این بیمارستان احداث شود، باید عین به عین بیمارستان قبلی ساخته شود. 

به نظر می‌رسد با توجه به اینکه بیش از یکسال و نیم از تخریب بیمارستان تاریخی مسیح می‌گذرد و مالک بنا تصمیمی برای بازسازی و یا فروش آن نگرفته و از سویی مسئولین میراث فرهنگی نیز قادر به اقدامی در این زمینه نیستند و احتمال تداوم این وضعیت تا زمانی نامشخص، مردم کرمانشاه باید کم کم این بیمارستان تاریخی را به خاطرات خود پیوند بزنند.