یکی مسحور زرقوبرق تبلیغات شده و آن یکی مجذوب حرفهای یک آدم نیرنگباز و دیگری مغلوب دروغهای شاخدار. حضرت امامعلی(ع) میفرمایند: «اندیشه و هوشیارى مداوم، انسان را از لغزشها مصون میدارد و از دگرگونیهاى نعمتها رهایى مىبخشد». بههمین دلیل بد نیست که روزی سهبار این نکته را به خودمان تذکر بدهیم که «من نباید مقهور شوم؛ من نباید هر چیزی که میبینم، میشنوم یا میخوانم را باور کنم». باید توجه داشته باشیم که باورکردن یا نکردن یک محتوا، کار سادهای نیست. زمانی که اضافهوزن داریم، مغزمان بدون اینکه از ما اجازه بگیرد، به جستوجوی تبلیغ محصولات و روشهای لاغری از میان هزاران محتوای مختلف میپردازد. همچنین، اگر از لحاظ مالی در تنگنا باشیم، مغزمان ما را به سمت افرادی میکشد که ادعای ثروتمندکردنمان را دارند. مغز، تابع علاقه و نیاز ماست. هنر رسانه هم تحریک، تقویت یا ایجاد همین علاقه و نیاز است. رسانه با تکرار، اقناع، دروغ، بزرگنمایی، برجستهسازی، ایجاد علاقه، اعتمادزدایی، شبههافکنی، شایعه و انواع و اقسام دیگر تکنیکهای خود، روی باورهای ما اثر میگذارد. باید مراقب پیامها و محتواهایی که وارد مغزمان میشوند، باشیم. هرچند که در برخی موارد، صاحبان رسانه از روشهای غیرمستقیم اثربخشی استفاده میکنند. در چنین مواردی باید مواظب تغییر ذائقه باشیم و نگذاریم تمایلاتمان دستخوش تغییر شود. جستوجو و یافتن محتوای خوب و مناسب هم اقدام شایسته دیگری است که باید مورد توجه ما قرار گیرد تا از آسیبهای احتمالی در امان بمانیم. دستیابی به محتوای پاک را نباید دستکم بگیریم. بالابردن سطح دانش و آگاهی، نخستین گام رسیدن به چنین محتوایی محسوب میشود. اگر دانایی ما نسبت به موضوعات کامل باشد، ضریب خطا و اشتباه پایین میآید. بهعنوان مثال اگر بدانیم که هرکسی صلاحیت تجویز دارو ندارد، پیش از قبول پیشنهادات یک رسانه یا فعال رسانهای، سزاواری مرجع ارائهدهنده را بسنجیم. در ادامه از توجه به جزئیات محتوا و بررسی عناصر آن نیز نباید غافل شویم. بهقول شاعر: «آن نکوتر باشد از دعوی که با برهان بود». رمز دستیابی به برهان، همانچیزی که اسمش را گذاشتهاند سواد رسانه به دادمان میرسد. رسانه مثل آب خوردن آدم را فریب میدهد. ما خبر میخوانیم با این توجیه که تحلیل بهتری از حال و روز دنیا بهدست آوریم، غافل از اینکه انبوه خبرها، توان پالایش مغز و اندیشه ما را پایین میآورد. درواقع ما با چالش چه کسی راست میگوید مواجه میشویم. صحتسنجی این همه خبر محال عقلی است حتی اگر من و شما استاد سواد رسانه باشیم. در بهترین حالت رسانهها سرمان را میشکنند و نخودچی میریزند توی جیبمان. طراحان پشتپرده ماجرا، ما را به بهانه دانستن و کسب منفعت و لذت، به سمت خودشان میکشند. همین که پایمان سر خورد و رفتیم سمتشان، تازه بازی آغاز میشود.