در چند دهه اخیر، مذاکراتی نظیر مذاکرات اسلو میان طرفهای فلسطینی و رژیم اسرائیل بهوضوح نشان داد که صرفا مذاکره بدون درک عمیق از واقعیتهای موجود، نمیتواند راهگشا باشد.این مذاکرات، با وجود تلاشهای صورتگرفته، هیچ نتیجهای برای حل مشکلات مردم فلسطین به همراه نداشت. بنابراین، باید از این تجربه درسگرفت و از تکرار آن پرهیز کرد.همچنین نزدیک به پنج دهه است که رفتار آمریکا در همه برهههای تاریخی ایران نشاندهنده دشمنی این کشور بوده و درحالیکه ایران به انحای مختلف حسن نیت خودش را اثبات کرده، در شرایط مختلف، این ایران بوده که مورد حمله قرار گرفته است.
اقدامات جاسوسی، تأمین مالی تروریستهایی از خارج کشور و کشتار شهروندان غیرنظامی و متخصصان، همگی نشانه حمایت آمریکا و متحدانش از این قبیل فعالیتهاست. درواقع، طیف گستردهای از اقدامات مداخلهآمیز و تجاوزگرانه بهعنوان اقداماتی که آمریکا علیه ایران انجام داده، مشاهده میشود. از این رو باید بهجای خوشبینی سادهانگارانه، با واقعیتهای موجود بهدقت برخورد کرد.اگر نگاهی به آنچه در رابطه با مذاکره گذشت داشته باشیم خواهیم دید که در دهه ۹۰ شمسی رویکرد مذاکره با آمریکا برقرار شد.در آن زمان جمهوری اسلامی ایران با سخاوت تعهداتی را پذیرفت و اجرا کرد؛ اما علیرغم تعهداتی که ایران انجام داد، متاسفانه همین رئیسجمهور فعلی که آن زمان هم بر سر کار بود، صراحتا همه این توافقات و مذاکرات را زیر پا گذاشت و برجام را خاتمهیافته اعلام کرد. درعرصه بینالمللی تعهداتی که ایران به آن متعهد بوده ازجمله در حوزه اسناد حقوقبشری، اسناد هستهای و اسناد اقتصادی موجود است ولی پاسخی که کشورمان دریافت کرده همیشه تجاوزگرانه بوده، بنابراین اگر این تجربه و تجربه سایر کشورها را داشته باشیم خواهیم دید که کوتاهآمدن در برابر آمریکا به ضرر کشور خواهد بود.
بهعنوانمثال تجربه کشور لیبی که ازمواضع خود دست برداشت وحسننیت خود را نشان داد، تجربهای پندآموز است.امروز شاهدیم که لیبی پس از پذیرش برخی از شروط غرب و انجام مذاکراتی با آنها، در زمینه خلعسلاح و عدم توانمندی مجدد برای فعالیتهای علمی تحت فشار قرار گرفت. آیا امروز با یک لیبی پیشرفته از نظر علمی روبهرو هستیم؟ آیا لیبی در شرایط صلح و امنیت بهسر میبرد و آیا رهبران کنونی این کشور همان کسانی هستند که با آمریکا صلح کردند؟ بنابراین میتوان دریافت در هر قدمی که این کشورها به تعهدات فرودستانه خود عمل کردند، چیزی جز ناآرامی، ناامنی و شکستهای اقتصادی نصیبشان نشده است.
باید به فرمایشات رهبری در مورد تکرار تجربیات توجه کاملی داشت. ایشان در سخنرانی خود در روز مبعث فرمودند بههرحال آنچه که از مخاصمه دشمنان در ظاهر میبینید، چندین برابر در افکار و قلبهایشان وجود دارد. امروز خوشبینانه فکرکردن و سادهانگارانه پنداشتن روابط بینالملل و مذاکرات میتواند هزینههای سنگینی را به کشور تحمیل کند. بنابراین امروز دیپلماسی کشور باید دیپلماسی چندجانبهای باشد و لازم است تا مسئولان این حوزه از دیپلماسی متنوع و مکمل استفاده کنند. همانگونه که رهبر معظم انقلاب فرمودند ایران میتواند با تمام کشورها تعامل برقرار کند و ازآنجا که اسرائیل دولت مشروع نیست و متجاوز است، روابطی با آن برقرار نخواهد شد. آمریکا نیز امتحان خود را پسداده و هر قدمی که ایران برداشته چیزی جز مخاصمه، تجاوز و خشونت از سوی این کشور ندیده است. بنابراین راهحلهای دیگر و تعاملات بینالمللی با همه نقاط جهان بایستی تعریف شود.