زندهیاد ژاله علو که چندسال مانده بود تا یک قرن عمر خود را جشن بگیرد، رفت تاکارنامه هنریاش را برای همیشه بهشکل یک خاطرهای در ذهن دوستدارانش باقی بگذارد. او که قرار است امروز از مقابل تالار وحدت تشییع شود، برای بسیاری از همکارانش خاطرهساز شده. در گزارش پیشرو، تلاش کردیم ضمن گرامیداشت یاد وخاطره این بازیگر و دوبلور پیشکسوت، خاطرات همکاران و دوستانش را جویا شویم.
یک خاله واقعی
امرا... احمدجو که بیشتر در قامت نویسنده و کارگردان روزیروزگاری برای مخاطب نامآشنا شده، در همین اثر با زندهیاد ژاله علو همراهی داشته است. این نویسنده پیشکسوت درباره ویژگیهای زندهیاد ژاله علو، به صمیمی و منضبطبودن او اشاره کرده و عنوان میکند: خانم علو بسیار صمیمی و متعهد به کار بود.شناخت خوب و دقیقی از شخصیت داشت و تلاش میکرد شخصیتی که به او محول شده را درست ارائه دهد. اینها مجموعه صفاتی است که ایشان داشت.احمدجو که توانست در اثر ماندگار روزیروزگاری، کاراکتر خاله لیلا را به کمک زندهیاد علو خلق کند، درباره خاطراتی که از این همکار از دست رفته دارد، اینطور میگوید: این را هم باید بگویم که پشت دوربین ودرزندگی واقعی هم روابط ما طوری بود که خاله واقعی من شده بود و او را بسیار دوست داشتم. من از بچگی خالههای زیادی داشتم و به این مسأله افتخار میکردم. وقتی خانم علو هم مثل خاله من شد، به این فکر کردم که شاید پاداش شکر و شادی من بوده. واقعا حیف که بازیگری مثل او را از دست دادیم که جانشین ندارد و دیگر شبیه او در هنر دوبله و نمایش نخواهیم داشت. به جامعه هنری و همه دوستان و همکارانم بهخصوص فرزند ایشان تسلیت میگویم.
شاعری که کسی نشناخت
رسول نجفیان بازیگر، نویسنده و خوانندهای است که در برخی آثار درکنار زندهیاد علوحضور داشته است. اودر توصیف ویژگیهای زندهیاد علو، به یکی از وجوه شخصیت او اشاره میکند که شاید کمتر برای مخاطب آشناست. نجفیان از شاعرانگی علو میگوید و تاکید میکند که روح بزرگ او در اشعارش هم هویدا بود. او اینطور بیان میکند: من در چند کار دوبله که ایشان مدیر دوبلاژ بود، حضور داشتم و البته با پسرشان شاهرخ هم ارتباط داشتم.در توصیف او میتوانم بگویم که یک زن هنرمند و شاعری بزرگ بود که جز تاسف چیزی نمیتوانم درباره ایشان بگویم. البته عمر گرانباری داشتند که در تمام این مدت، افتخار این را داشتم که در چند کار با ایشان همراه باشم.از جمله آثاری که من با ایشان همراه بودم، مجموعه گرگها بود که چند وقتی برای ضبط در کلاردشت همراه ایشان بودم که به صبوری ایشان بیشتر از قبل پیبردم. ازدیگرخصوصیات این بازیگرپیشکوست، محبت ایشان است که هم در اشعار او پیداست و هم در منش و سلوک او با دیگران میتوانستیم مشاهده کنیم. بهطور کلی، مفاهیمی چون بخشندگی و بزرگی را میشد در شخصیت این بازیگر و شاعر دید.
خاطره یک عکس بعد از ۲۰ سال
محمد فیلی بازیگر تلویزیون، در دو اثر ماندگار همراه زندهیاد علو بوده که برای مخاطبان هم خاطرهساز شد: روزیروزگاری، تفنگ سر پر و مختارنامه. او درباره خاطراتی که از این بازیگر توانمند داشته، میگوید: واقعا نبود این بازیگر بزرگ، یک ضایعه عظیم است و برای من افتخار و سعادتی بود که مدت زیادی در خدمت ایشان در دو سریال باشم. هم از ایشان درس و هم کار یاد گرفتم و واقعا جواهری برای هنر دوبله و بازیگری ما بودند. نکته دیگر صبوربودن و ادب خاص ایشان بود که مخصوص خودشان بود. وقتی چیزی را میپرسیدی و سؤال میکردی، با حوصله پاسخ میداد. از این منظر برای من تازگی داشت که یکفرد اینقدر در کار صبور است. فیلی به یک خاطره ماندگار از زندهیاد علو اشاره کرده و تعریف میکند: من اولین بار در ۱۶ سالگی ایشان را در شیراز دیدم و عکسی یادگاری با او گرفتم. آنزمان بهعنوان یک چهره محبوب، درخواست کردم که با او عکس بگیرم و ایشان پذیرفتند اما ۲۰ سال بعد از این عکس، در سریال روزی روزگاری با ایشان همکار و همراه شدم که افتخاری برای من بود. آن زمان ایشان را به شیراز دعوت کردم و به حافظیه بردم. گفتم دوست دارم عکسی در آنجا با هم بگیریم. اول تعجب کردند. عکس را گرفتیم و دو روز بعد ظاهر شد. هردو رانشان ایشان دادم وتعجب کرد. بعد از چند ثانیه یادشان آمد که سالها قبل ایشان را دیده بودم. خودشان شگفتزده شدند که ۲۰ سال فاصله میان این دو عکس بوده. این خاطره خوشی از ایشان برای من بود.فیلی به خاطرات خوشی که از زندهیاد علو دارد اشاره کرده و میگوید: من افتخار داشتم مقابل ایشان کار کنم. بسیار بادقت و باحوصله کار میکردند. کمتر از یک بازیگر میتوان دید که با این تسلط کار کند. حتی در سکانسهای ایشان کمتر کات میخورد. برای من که شروع کارم بود، بسیار تجربه با ارزشی بود. در دوبله هم افتخار داشتم سریال روزیروزگاری را در کنار ایشان دوبله کنیم. آدم بهخودش میبالد و میگوید چقدر جالب است که در کنار بزرگان دوبله فعالیت میکند. یاد گرفتیم در کارمان عجله نکنیم و با حوصله فعالیتمان را به نتیجه برسانیم. اینها اثرات ارزشمند کار در کنار افراد بزرگی مثل زندهیاد علو است.
دوبله ماندگار در انیمیشن ماندگار
نصرا... مدقالچی که چهره نامآشنایی در هنر دوبله است هم خاطرات بسیاری از زندهیاد علو دارد. مدقالچی که آثار متعددی را برای سیما صداپیشگی کرده، در انیمیشن ماندگار گربههای اشرافی در کنار زندهیاد علو بوده. خودش از خاطراتی که دارد، اینطور میگوید: ایشان خودشان گویای هنر ایران بودند.میتوانم بگویم همیشه مهربانی ایشان شامل حال من میشد و افتخار کارآموزی در کنار ایشان راداشتم.همیشه با روی خوش با همکاران و مردم برخورد میکردند. زندهیاد علو در دوبله هم، آثار ماندگاری داشتند. بهترین انیمیشنها از جمله گربههای اشرافی را در ۵۳ سال قبل دوبله کردند. همه کارهایشان فاخر بوده و همیشه انتخابهای خوبی داشتند. این انیمیشن گربههای اشرافی در ذهن من مانده.وی به خاطره دوبله گربههای اشرافی اشاره کرده و میگوید: زمانی که قرار بود این اثر دوبله شود، به من تلفن کردند و گفتند یک فیلمی هست که یک صدای شبیه به تو دارد. گفت بیا ببین.همینقدر مهربان من را دعوت کرد. رفتم به استودیو و ایشان گفتند کار را ببین. قدری که جلو رفت، گفتم ببخشید من روی چشم میگذارم و کار را قبول میکنم. گفت من به تو پیشنهاد بد نمیکنم. خیلی خوشحالم که رفتم و از کارهای ماندگار زندهیاد علو که شاید بتوان گفت از کارهای ماندگار ایشان هم هست، همین انیمیشن گربههای اشرافی است.
ژاله علو رادیو را ترجیح داد
فرهنگ جولایی درباره زندهیاد ژاله علو و وفاداری این هنرمند به رادیو گفت: ایشان بهخاطر عشقی که به رادیو داشتند، به رادیو وفادار بودند و حتی آن را به سینما و تلویزیون و سایر کارهای نمایشی ترجیح دادند.فرهنگ جولایی تهیهکننده باسابقه رادیو درباره فعالیت ماندگار ژاله علو در رادیو و همکاریهایی که با این هنرمند فقید داشت، اظهار کرد: من افتخار این را داشتم که سالها در رادیو با خانم علو همکار بودم و ایشان بهعنوان کارگردان و بازیگر، کارهای ارزندهای برای رادیو انجام دادند و هم بهلحاظ حرفهای وکاری وهم اخلاقی درنمایشهای رادیو یکی ازبینظیرها بودند. اوادامه داد:خانم علوسابقه خیلی زیادی درسینما،تلویزیون و گویندگی داشتند ولی نمایش رادیویی را بهشکل دیگری دوست داشتند.کارکردن باایشان واقعا لذتبخش بود.درهنگام کار تمام حواسشان و فکرشان دنبال کارشان بود و از همهنظر کمنظیر بودند.جولایی سپس به آخرین همکاری خود با ژاله علو که به هشت سال قبل برمیگردد، اشاره کرد و یادآور شد: آخرینبار با ایشان در «قصه شب رادیو» همکاری کردیم و ایشان کارگردانی برنامه را برعهده داشتند و کارکردن با ایشان لذتبخش بود.این پیشکسوت رادیو درپایان گفت: نقشهایی که ژاله علو همیشه در رادیو انتخاب میکردند را بسیار باقدرت هم اجرا میکردند. همیشه نظیر این نقشها را دوست داشتند و همین شخصیت قدرتمند را در اتاق فرمان بهعنوان کارگردان داشتند. وی افزود: خانم علو به خاطر عشقی که به رادیو داشتند، در این رسانه ماندگار شدند. با وجود اینکه تصویر جذابیت داشت ولی ایشان رادیو را به سینما و تلویزیون و کارهای نمایشی بیشتر ترجیح داد. جولایی از تهیهکنندگان صاحب سبک و معتبر رادیو بهشمار میرود و مبدع بسیاری از اولینها در رادیو است.