آنها حافظِ حافظه انسانها هستند و بهاو کمک میکنند تا تاریخ، فرهنگ و دستاوردهای خود را درک کند. موزهها از پتانسیل الهام، آموزش و سرگرمی برخوردارند و نقش مهمی در فرهنگ ایفا میکنند. آنها اشیاء و آثار فرهنگی را که برای هویت و تاریخ یک جامعه ضروری هستند، جمعآوری و حفظ میکنند و بهنمایش میگذارند. ازجمله این آثار میتوان به نقاشی، مجسمه، مصنوعات و اسناد اشاره کرد. با حفظ این میراث، موزهها به انسانها کمک میکنند تا گذشته خود را بهتر درک کنند و با نسلهای آینده ارتباط بهینهتری برقرار کنند. افزون بر این، موزهها منبع الهام، آموزش و سرگرمی بوده و به روشهای مختلف بر فرهنگ تأثیر میگذارند.
اهمیت موزه در درک فرهنگ
موزهها در چندین نوع و شکل وجود دارند که مهمترین آنها موزههای هنری هستند. در موزههای هنری آثاری از قبیل نقاشی، مجسمه و عکس به نمایش گذاشته میشود. موزههای تاریخی بخش دیگری از موزهها هستند که اشیاء و آثاری را به نمایش میگذارند که روایتگر تاریخ، مردم یا فرهنگ هستند. موزههای علمی موزههایی هستند که به نمایش علم و فناوری میپردازند. در موزههای باستانشناسی اشیاء و آثار باستانی به نمایش گذاشته میشود و موزههای تخصصی بر روی یک موضوع خاص، مانند هواپیما، خودرو یا تمبر تمرکز دارند. موزهها از طریق نمایشگاهها، برنامههای آموزشی و رویدادهای عمومی، دانش و درک فرهنگ را به مردم آموزش میدهند که این آموزش تاریخ، هنر، علم و سایر موضوعات فرهنگی را در برمیگیرد و این قابلیت را دارد که بهمنظور ترویج تنوع فرهنگی و درک متقابل بین جوامع مختلف استفاده شود.
موزه منبع الهام خلاقانه
همچنین موزهها منبع الهام هنرمندان، نویسندگان، موسیقیدانان و سایر افراد خلاق هستند. آثار هنری و اشیاء به نمایش گذاشته شده در موزهها قادر به بیدارسازی اندیشههای جدید هستند و به هنرمندان کمک میکنند تا راههای نوینی برای بیان افکار خود پیدا کنند. موزهها به تقویت حس هویت فرهنگی در افراد کمک شایانی میکنند و با بهنمایش گذاشتن تاریخ و دستاوردهای فرهنگی، احساس غرور و تعلق به جامعه را به افراد جامعه القا میکنند. موزهها قادر به ایجاد فضایی برای گفتوگو و تفاهم بین انسانها با پیشینهها و دیدگاههای مختلف هستند و با به نمایش گذاشتن دیدگاههای مختلف در مورد تاریخ و فرهنگ، در شناخت انسانها و ایجاد احترام به یکدیگر اهمیت دارند. موزهها بهطور مستقیم و غیر مستقیم بر اشتغالزایی تأثیر دارند. این مکانهای باارزش در صنعت گردشگری نقش مهمی ایفا میکنند و باعث رونق مشاغل محلی در هتلها، رستورانها، مغازهها و سایر خدمات مرتبط با گردشگری میشوند. موزهها با جذب گردشگران داخلی و خارجی به رونق اقتصادی کمک میکنند و در بهوجود آوردن و افزایشدادن آگاهی از منطقه یا کشوری خاص کاربرد دارند. موزهها برای اداره روزمره خود به کارکنانی در زمینههای مختلف مدیریت، آموزش، حفاظت، خدمات و نگهداری احتیاج دارند. علاوه بر این موزهها به تعدادی راهنما نیاز دارند تا تورهایی برای بازدیدکنندگان برپا کنند و درباره موزه و مجموعههای مختلف آن اطلاعاتی ارائه دهند. از طرفی موزهها بهخاطر نوع کارشان قادرند از هنرمندان و صنعتگران محلی برای ایجاد نمایشگاهها، اجرای برنامهها یا ارائه خدمات به بازدیدکنندگان استفاده کنند و با ایجاد مشاغل موقتی در زمینههای ساختمانی، برق، لولهکشی و سایر مشاغل مرتبط مانند حملونقل، در رونق کسب و کارها سهم بهسزایی داشته باشند.
موزه، کودک و هویت
همچنین بازدید از موزه میتواند تجربه بسیار مفیدی برای تمام اشخاص مخصوصا کودکان باشد و فواید مختلفی برای رشد و یادگیری آنها به ارمغان بیاورد. این مکانهای محبوب، کودکان را با موضوعات و مفاهیم جدیدی آشنا و کنجکاوی آنها را تحریک میکند و باعث بهوجودآمدن تفکر انتقادی در آنها میشود. بسیاری از موزهها طوری طراحی شدهاند تا کودکان را به چالش بکشند و آنها را در مورد آنچه میبینند به فکر وادار کنند. این امر باعث ایجاد و توسعه مهارتهای حل مسأله و تفکر خلاقانه در آنها میشود. نمایشگاههایی که در موزهها برپا میشوند اغلب شامل متن، تصاویر و سایر مواد آموزشی هستند که میتوانند به کودکان در یادگیری نحوه خواندن، نوشتن و درک اطلاعات پیچیده کمک کنند. موزهها مکانی عالی برای کودکان هستند تا با دیگران ملاقات و معاشرت و در مورد علایق مشترک خود صحبت کنند. این امر میتواند به آنها کمک کند تا مهارتهای اجتماعی خود را توسعه دهند و یاد بگیرند که چگونه با دیگران همکاری کنند. با یادگیری در مورد فرهنگها و دیدگاههای مختلف، کودکان میتوانند همدلی و درک خود نسبت به دیگران را افزایش دهند. آثار هنری موزهها ایدههای خلاقانهای هستند که میتوانند تخیل کودکان را برانگیزانند و مکانی برای شگفتی و الهام آنها باشند. این مکانهای خاص کودکان را با اشکال مختلف بیان هنری مانند نقاشی، مجسمهسازی و موسیقی آشنا و به آنها کمک میکنند تا راههای جدیدی برای بیان خود پیدا کنند. بسیاری از نمایشگاههای موزهها طوری طراحی شدهاند که کودکان را به تفکر خلاقانه و ارائه ایدههای جدید تشویق میکنند.
هوش مصنوعی در موزهداری
موزهها مکانهای بااهمیتی در حفظ فرهنگ و تاریخ هر جامعه هستند که باید برای محفوظ نگاهداشتهشدن برای نسل آینده تغییر و تحولاتی در آنها ایجاد کرد. استفاده از هوشمصنوعی یکی از راههای متحولکردن موزه و صنعت موزهداری است. هوشمصنوعی در حال دگرگونی بسیاری از جنبههای زندگی ما، ازجمله نحوه تعامل با فرهنگ و تاریخ است. هوشمصنوعی از چندین راه قادر به تحول موزهداری است. یکی از کارهای بااهمیت هوشمصنوعی در موزهها در زمینه فهرستبندی، طبقهبندی و کاتالوگنویسی اشیای موزه است. این کار برای شناسایی اشیای تقلبی و کمک به حفظ و مرمت آثار هنری استفاده میشود. هوشمصنوعی در امر نظارت بر نمایشگاهها و اشیا و همچنین شناسایی و ردیابی افراد مشکوک عملکرد بالایی دارد. یکی دیگر از راههای هوشمصنوعی برای سهولت دسترسی و استفاده از موزه ایجاد راهنمایان مجازی است که به سؤالات بازدیدکنندگان پاسخ و در مورد نمایشگاهها اطلاعات و حتی تورهای شخصی ارائه میدهد. این امر بهویژه برای موزههایی که کارکنان محدودی دارند یا به زبانهای مختلف خدمات ارائه میدهند مفید واقع میشود.
تجربیات جهانی تحلیل مخاطبان موزه
هوشمصنوعی را میتوان برای تجزیهوتحلیل دادههای مربوط به عادات بازدیدکنندگان، مانند اینکه چه چیزی را نگاه میکنند و چقدر در هر بخش از موزه وقت میگذرانند، به کار برد. این اطلاعات را میتوان برای ایجاد تجربیات شخصیسازیشدهتر برای هر بازدیدکننده، مانند توصیه نمایشگاههایی که ممکن است مورد علاقه آنها باشد استفاده کرد. موزه لوور از یک هوشمصنوعی استفاده میکند که براساس علایق بازدیدهای قبلی بازدیدکنندگان به آنها نمایشگاهها و اشیای مرتبط را پیشنهاد میدهد. هوشمصنوعی برای ایجاد نمایشگاهها و محتوای قابلدسترستر برای افراد دارای معلولیت نیز کاربرد دارد. بهعنوان مثال، موزه هنر متروپولیتن از راهنمای هوشمصنوعی به نام مارسل استفاده میکند که میتواند توضیحات نمایشگاهها را به زبان اشاره ارائه دهد یا برای زیرنویس فیلمها از نرمافزار تشخیصگفتار استفاده میکند. همچنین موزه ملی بریتانیا از یک چتبات مبتنی بر هوشمصنوعی بهنام Ask A Curator استفاده میکند که میتواند به سؤالات بازدیدکنندگان درباره موزه به زبانهای مختلف پاسخ دهد و گالری ملی لندن از هوشمصنوعی برای ایجاد یک بازی تعاملی به نام A Brush with History استفاده و به بازدیدکنندگان کمک میکند تا در مورد نقاشیهای مشهور بیشتر بیاموزند.
مستندسازی تاریخ و فرهنگ
فواید دیگر هوش مصنوعی در زمینه مستندسازی اشیای موجود در موزه است. این امر در صرفهجویی زمان کاربرد دارد و دقت و سازگاری دادهها را بهبود میبخشد. هوش مصنوعی برای تجزیه و تحلیل دادههای مربوط به مجموعههای موزه برای شناسایی الگوها و بینشهای جدید استفاده میشود. این امر میتواند به محققان در درک بهتر تاریخ و فرهنگ کمک کند و به توسعه نمایشگاهها و برنامههای آموزشی جدید یاری رساند. بهعنوان مثال، موزه بریتانیا از هوش مصنوعی برای تجزیه و تحلیل مجموعه سکههای رومی خود برای شناسایی الگوهای تجارت و اقتصاد استفاده میکند. از دیگر کارهای هوش مصنوعی نظارت بر شرایط محیطی داخل موزهها و هشدار به منظور آسیبدیدن آثار موزه است. این کار از آسیب رسیدن به اشیای موزه جلوگیری میکند و هزینههای حفظ و نگهداری را کاهش میدهد. بهعنوان مثال، موزه ملی تاریخ طبیعی اسمیتسونین از هوش مصنوعی برای نظارت بر دما و رطوبت استفاده میکند. همچنین این موزه چتباتی با نام «مگ» را نیز به کار میگیرد که میتواند به سؤالات بازدیدکنندگان در مورد نمایشگاهها و اشیا پاسخ دهد. هوش مصنوعی یاور محققان در درک بهتر تاریخ و فرهنگ است و در توسعه نمایشگاهها و برنامههای آموزشی جدید نیز کاربرد دارد. هوش مصنوعی در بازاریابی و تبلیغات نیز نقشی کلیدی ایفا میکند و برای سادهتر کردن فرآیند خرید بلیت با ارائه سیستمهای رزرو آنلاین همراه مناسبی است. در نهایت هوش مصنوعی برای خودکارسازی امور مالی مانند پردازش پرداختها و تهیه گزارشها و بهطور کلی در مدیریت مالی به کارکنان موزه نیز استفاده میشود. بهعنوان مثال، موزه گوگنهایم نیویورک از هوش مصنوعی برای خودکارسازی فرآیند رزرو بلیت خود استفاده میکند.
تحول در شناخت فرهنگ و هنر
موزهها نهادهای مهم فرهنگی هستند که تأثیر مثبتی بر جامعه دارند. با برنامهریزی و مدیریت دقیق، این اماکن قادرند میراث فرهنگی را حفظ و آموزش و درک را ترویج کنند و الهامبخش خلاقیت و نوآوری برای نسلهای آینده باشند. هوش مصنوعی در روند حفظ این مکانهای ارزشمند نقشی اساسی دارد و از پتانسیل متحولکردن صنعت موزهداری برخوردار است. هوش مصنوعی با ارائه راههای جدید برای تعامل با بازدیدکنندگان، مدیریت مجموعهها و اداره عملیات، قادر است شیوههای دسترسی راحتتر مخاطبان به موزهها را فراهم کند. در آینده هوش مصنوعی قادر به برپایی نمایشگاههایی از واقعیت مجازی و افزوده خواهد بود. با این کار بازدیدکنندگان قادر خواهند بود به گذشته یا حتی داخل آثار موزه سفر کنند. رباتها از دیگر خدمات هوش مصنوعی هستند که برای ارائه خدمات به بازدیدکنندگان، مانند پاسخگویی به سؤالات، ارائه تور و حتی کمک به حفظ و نگهداری مجموعهها استفاده میشوند. با استفاده مسئولانه از این فناوری قدرتمند، موزهها قادر خواهند بود به مخاطبان بیشتری دسترسی پیدا کنند، تأثیرگذارتر باشند و جوامع پویاتر و جذابتری را ایجاد کنند.
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگوی «جامجم» با سرپرست اداره کل روابطعمومی و امور بینالملل سازمان نظام پزشکی کشور مطرح شد
فرزاد آشوبی در گفتوگو با «جامجم» مطرح کرد