به هرحال بسیاری از دانشآموزان از امتحانات برای خود غول یا بتی میسازندکه فقط خودشان هم میتوانند آن راپشت سر بگذارند. در این بین پدر و مادرها بیشتر از هرکس دیگری شاهد گله و شکایت فرزندانشان از این ایام هستند که آنان چه فشاری را متحمل میشوند. نتایج یک تحقیق نشان میدهد۱۵تا۳۰درصد دلایل افت تحصیلی دردانشآموزان، اضطراب واسترس آنها سر جلسه امتحان است، همچنین اضطراب دانشآموز باعث کاهش۷۰تا۱۰۰درصدی کارایی اودرجلسه امتحان میشود. شاید دلشورههای دانشآموزان از امتحانات، به والدینشان هم سرایت کند. با این حال مواجهه هر دانشآموز با دیگری متفاوت است. البته این موضوع هم به روحیات و خلق و خوی دانشآموزان و شرایطی که خانواده برایشان فراهم میکند، بستگی دارد. قطعا نمیتوان نقش موثر والدین در این ایام را نادیده گرفت.
والدین نتیجهگرا
درحال حاضر بسیاری از پدرومادرها متاسفانه نتیجهگراهستند.این مشکل جدی برای خیلی ازدانشآموزان است و چالشهای متعددی را بین آنان و پدر ومادرشان رقم میزند. موضوعی که دکتر پریسا قیاسی، روانشناس کودک هم در گفتوگو با جامجم به آن اشاره میکند و میگوید:«یکی ازمهمترین مشکلاتی که والدین و فرزندان دردوره امتحانات با آن مواجه هستند، تنش در خانواده برای درس خواندن است. بسیاری ازخانوادهها فکر میکنند که با فشار وسختگیریهای مضاعف، دانشآموزان بیشتربه درس خواندن تشویق میشوند. به همین دلیل مشاجرات در این دوران بیشتر میشود. درچنین شرایطی دانشآموزان یا به گروه همسالان یا تلفن همراه و فضای مجازی پناه میبرند.» موفقیت یا عدم موفقیت یک دانشآموز به مجموعهای ازعوامل مختلف بستگی دارد. شاید مهمترین آن فراهم کردن فضایی امن و آرام درمحیط خانه وبه دور ازهرگونه تنش است. قیاسی نیزضمن بیان اینکه درایام امتحانات باید محیط خانه دارای آرامش کافی باشد، توضیح میدهد:«اگر مشکل و درگیری یا مشاجره خاصی بین یکی ازوالدین وجود دارد، بهتر است که مقابل فرزندان شکل نگیرد. از سوی دیگر با دعوا و پرخاش و تندی کودک را به درس خواندن دعوت نکنند، چرا که کاملا نتیجه معکوس میگیرند.»
خواب و تغذیه کافی و افزایش کارایی مغز
رفت و آمدهای غیرضروری در دوران امتحانات دانشآموزان از مسائل دیگری است که فشار روحی و روانی زیادی را به آنان وارد میکند. «خانوادهها بهتر است در این ایام، برنامههای مهمانی یا تفریحی و مسافرت خود را به زمان دیگری موکول کنند تا زمان خواب فرزندان به مشکل برنخورد. مدیریت و زمانبندی این موضوعات به پس از اتمام امتحانات مانع از آشفتگی ذهنی در دانشآموزان میشود.» این را پریسا قیاسی میگوید چرا که خواب شبانه کافی کارایی و قدرت پردازش مغز دانشآموزان را بالا میبرد. از سوی دیگر نقش مهمی دربالا بردن قدرت یادگیری دانشآموزان دارد. نداشتن خواب کافی موجب اختلال در چرخه زیستی شده و تمرکز را به شدت کاهش میدهد.کاهش تمرکز نیزموجب اختلال درحواس دانشآموزان خواهدشد. البته در کنار خواب کافی، تغذیه هم دراین دوران مهم است.قیاسی معتقداست تغذیه دانشآموزان دراین دوران به فعالیت مغزی آنان کمک میکند.به هرحال دراین ایام غذای دانشآموزان باید مقوی باشد ودرساعت مشخصی میل شده وازغذاهای متعادل مثل سبزیجات، لبنیات و غذاهای فسفردار حتما استفاده شود.همچنین صرف صبحانه به عنوان اصلیترین وعده نیز، آنان را در حین امتحان کمک میکند.
گفتوگوی موثر والدین، راهی برای کاهش اضطراب
در فصل امتحانات، دانشآموزان بیش از هر زمان دیگری به حمایت عاطفی نیاز دارند. خانوادهها با درک متقابل و ایجاد محیط آرامبخش برای دانشآموز میتوانند فضای مناسبی را برای آنها به وجود بیاورند. قیاسی میگوید بهتر این است که همیشه رویکرد والدین، بودن درکنار فرزندان وایجاد فضای گفتوگومحوری باشد. اوهمچنین تصریح میکند:«باید همیشه در خانه گفتوگو با فرزندان و شنیدن صحبتهای آنان و ایجاد فضای گفتوگومحوری به جای فضای تحکمی برقرار باشد. این موضوع میتواند در دوران امتحانات، کمک زیادی به خانوادهها کند. والدین باید عادت کنند تا هم صحبتهای فرزندانشان را بشنوند و هم حرفهای خود را به او بگویند. در خیلی از مواقع گفتوگوهای کوتاه با کودکان، میتواندکمک شایانی به کاهش استرس آنان کند.» گفتوگوی موثر والدین و فرزندان، سبب شنیدن حرفها و دغدغههای کودک وآشنایی با اضطرابها واسترس آنها در ایام امتحانات میشود. به نظرمیرسدچیزی که بیشتر ازهمه در این ایام مهم است، ایجاد فضایی صمیمی،دلگرمکننده وامیدبخش برای دانشآموزان است تا آنها بتوانند از نتایج دلخواه خود بهره ببرند.