سلام ابراهیم به شوق پرواز در عاشورا

دراین سال‌ها از زندگی قهرمانان همیشه‌زنده تاریخ، سریال‌هایی در قالب‌های مختلف ساخته وراهی آنتن شده، آثاری نیز درحال تولید است. با بروز حادثه اخیر و شهادت رئیس‌جمهور کشور،وزیرخارجه، امام‌جمعه تبریز،استاندار آذربایجان‌شرقی، خلبان، تیم پرواز و محافظان احتمالاپرونده‌ای دیگر درذهن بسیاری ازنویسندگان وکارگردانان برای تولیدآثارداستانی ومستنددرباره این شخصیت‌ها بازخواهدشد.درپی آن دراینجا تعدادی ازآثار تلویزیونی که نمایشگر شخصیت‌ شهداوجاویدالاثران بودند را مرور کردیم. 

قصه دولت عشق 
بخشی اززندگی شهیدرجایی ویارانش درسریال«دولت‌عشق»به تصویرکشیده شد.این سریال راحمید بهمنی کارگردانی‌کرد.تهیه‌کنندگی مجموعه نیزبرعهده رحیم رجایی بود.سریال نسخه‌سینمایی هم داردکه‌اخیرابه مناسبت شهادت رئیس‌جمهور،آیت‌ا...رئیسی‌و همراهانش روی آنتن شبکه نمایش رفت.مجموعه مذکورمحصول سال۱۳۸۱ - ۱۳۸۰به زندگی محمدعلی رجایی،رئیس‌جمهور شهید ایران از دوران کودکی تا زمان شهادت پرداخته که از شبکه دو سیما پخش شد. در این سریال سیدجواد هاشمی نقش رجایی را بازی کرد. 
 
صبح واقعه
زندگی شهدای هسته‌ای از چند جنبه قابل پرداخت است. چه شخصیت علمی و تاثیرگذار آنان در پیشرفت کشور، چه جنبه امنیتی و جاسوسی که می‌تواند در زمینه ترور آنان به تصویر کشیده شود و چه وجه دراماتیک زندگی‌شان. این وجوه اکشن، عاطفی و... همه و همه در این قصه‌های واقعی وجود دارد. زندگی شهید شهریاری یکی از این موارد است که سال ۱۴۰۰ روی آنتن رفت. سریال «صبح واقعه» به کارگردانی حسین تبریزی، مصطفی علمی‌فر و بازیگری کاوه خداشناس، سپیده خداوردی، مهران رجبی، اردشیر رستمی، زهرا سعیدی، سیروس همتی، میرطاهر مظلومی، زنده‌یاد شهرام عبدلی و... پخش شد.تهیه‌کننده پیش از این به جام‌جم گفته بود: شناخت ما هم از دکتر شهیدشهریاری مثل بقیه، نسبی بود. حتی باید گفت قبل از ترور شهید، خیلی‌ها در سطح کشور او را نمی‌شناختند و بعد از ترور متوجه شدند شهیدشهریاری جزو دانشمندان نخبه کشور بوده و خدمات ارزشمندی انجام داده‌است. وقتی قرار شد طرحی اجرا کنیم، شناخت من هم این بود، مگر می‌شود در زندگی خطی یک دانشمند که از سالی شروع به تحصیل کرده و با گذراندن مرتبه‌ای به درجه علمی رسیده، باردراماتیک پیدا کرد؟ اما وقتی قرارشد این سریال را بسازیم و بحث نگارش مطرح شد، حدود ۳۵۰ تا ۴۰۰ساعت مصاحبه مکتوب و شفاهی رامطالعه کردیم وطی صحبت با کسانی که شهیدشهریاری را می‌شناختند از خانواده گرفته تا مسئولان رده بالا که ارتباط نزدیک داشتند، متوجه شدیم زندگی این شهید بزرگ چقدر بار دراماتیک دارد. حتی این ماجرا قبل از تولد او را شامل می‌شد که ما درسریال به آنها پرداخته‌ایم. بنابراین سعی کردیم به مواردی درزندگی این شهید توجه داشته باشیم که برای مخاطبان هم جذابیت داشته باشد. به‌یاددارم وقتی پیش‌تولید را شروع کردیم، امام‌جمعه زنجان به نکته‌ای تاکید کرد که در کار به آن رسیدیم. ایشان گفته بودند مظلومیت شهیدشهریاری او را شهیدشهریاری کرد. واقعا شهیدشهریاری مظلوم و بی‌حاشیه بود. زمانی که ترور شد، خیلی‌ها می‌گفتند چرا او ترورشد؟چون ترورکار آدم‌های بزدل است ومنافقان دانشمندی را ترور کردند که در حوزه نظامی هیچ ورودی نداشته و درعلم فعالیت می‌کرد.اوبسیارمذهبی، با اخلاق وخانواده‌دار بود.همین موضوعات حساسیت کار ما را بیشتر می‌کرد و باعث شد تیم نویسندگان، کارگردان ومن از زمان نگارش با شناخت و آگاهی بیشتر قدم برداریم.
 
راز ناتمام شهدا
یکی ازمعدود آثاری که درآن شخصیت‌های واقعی ازتاریخ سیاست کشورپس ازانقلاب به تصویر کشیده شدند،«راز ناتمام» به کارگردانی امین امانی است. دراین سریال که بامحوریت زندگی شهید باهنرروی آنتن رفت، نمایی از شخصیت‌های شهیدان رجایی، بهشتی و...به تصور کشیده شد.این سریال درکش وقوس یک ماجرای امنیتی به زندگی پرفرازونشیب محمدجواد باهنر(سومین نخست‌وزیر جمهوری اسلامی ایران)می‌پردازد.روایت‌هایی ازوجوه مبارزاتی این شخصیت‌ها وحزب جمهوری اسلامی و وقایع دهه ۶۰ و فعالیت‌های منافقین را به نمایش می‌گذارد. امانی کارگردان، تهیه‌کننده و یکی ازنویسندگان سریال در زمان پخش به جام‌جم گفته بود: من به‌شخصه به اتفاقات و آثار هنری منعکس‌کننده رویدادهای دهه۶۰علاقه‌مندم که بخشی‌اش از علاقه‌ام به ساخت اثر با مباحث سیاسی، جنایی و مسأله پروژه نفوذ ریشه می‌گیرد و از این‌رو زمانی که پیشنهاد ساخت سریالی با موضوع زندگی و شخصیت شهید حجت‌الاسلام و‌المسلمین محمدجواد باهنر به تیم ما داده شد، مسأله پروژه نفوذ و چگونگی وقوع آن، ماجرای مسعود کشمیری، داستان مجاهدین خلق و... را به آن افزودیم و برای آن‌که داستان از جذابیت‌های لازم برای پیگیری از سوی مخاطب بهره‌مند باشد به تلفیق زمان گذشته با زمان حال دست زده، مسأله پروژه نفوذ را نیز به‌عنوان فصل مشترک این دو زمان در نظر گرفتیم و همان‌طور که پیشتر حضرت آقا تاکید کرده بودند که به مسأله نفوذ بسیار بپردازید، قصد ما یادآوری این نکته بود که هنوز هم مسعود کشمیری‌ها و نفوذ هست، همچنین نشان دادن این‌که چگونه باید با نفوذ مقابله کرد.
 
عاشورای مهدی و یاران
سریال «عاشورا» را هادی حجازی‌فر بامحوریت شهید مهدی باکری،شهید حمید باکری ویارانش کارگردانی کرد. این فیلم نسخه سینمایی با نام «موقعیت مهدی» نیز دارد.مینی‌سریال عاشوراکه به مناسبت شهادت رئیس‌جمهور وهمراهانش باردیگر راهی آنتن شد، روایتی ازلشکرعاشورا وشهیدان وجانبازان دفاع‌مقدس داردکه ازآذربایجان به دفاع ازمرزهای کشوربرخاستند. هادی حجازی‌فر ایفاگر نقش شهید مهدی و وحید حجازی‌فر، بازیگرنقش شهید حمید باکری است. دراین سریال همچنین تصویری از شهید احمد کاظمی می‌بینیم که محمدرضا طاهری نقش وی را بازی می‌کند. 
 
شوق پرواز به سوی حق
محور سریال «شوق پرواز» به کارگردانی یدا...صمدی، شهید عباس بابایی است.البته دراین سریال نمایی از شخصیت وزندگی دیگر شهدای دفاع‌مقدس را نیز مشاهده می‌کنیم. عباس بابایی، از شهدای خلبان هشت سال دفاع‌مقدس است که در این سریال به زندگی خانوادگی و نظامی او از زمان کودکی تا پس از شهادت پرداخته می‌شود.همسر این شهید که چندسال پیش از دنیا رفت در این سریال راوی قصه قرار گرفته است. نقش شهید بابایی را شهاب حسینی ایفا کرد. این سریال نخستین بار از شبکه یک سیما پخش شد و بارها از شبکه‌های مختلف روی آنتن رفت. 
 
ترور نافرجام
مینی‌سریال «ترور»، سال گذشته در سالگرد شهادت سردار حاج‌قاسم سلیمانی ازشبکه یک سیما روی آنتن رفت.این سریال را خیرا... تقیانی‌‌پور به تهیه‌کنندگی مجتبی امینی کارگردانی کرد.این سریال ماجرای یکی از ترورهای نافرجام سردار را به تصویر می‌کشید که قرار بوده از سوی رژیم صهیونیستی در کرمان رقم بخورد.شهرام ابراهیمی در این سریال ایفاگر نقش اصلی یعنی مامور امنیتی بود که مانع این عملیات می‌شد. در ترور، تصویری از حاج قاسم به نمایش گذاشته نشد اما قصه حول محور این شخصیت رقم می‌خورد. ابراهیمی در گفت‌وگو با جام‌جم مطرح کرد: در مورد این کاراکتر باید بگویم بخش عمده‌ای از آن در وجود همه ما هست؛ مثل عرق به وطن و تلاش برای امنیت. در مقیاس کوچک‌تر در خانواده هم این حس را تجربه کردیم. مثلا وقتی جایگاهت به پدر بودن تغییر می‌کند، احساس وظیفه‌ای در ایجاد امنیت برای خانواده خود پیدا می‌کنی. اینها در وجود همه ما هست؛ وقتی یک کاراکتر این‌چنینی به ما این اجازه را می‌دهد که در مقیاسی گسترده‌تر آن را درک و لمس کنیم، تجربه‌ای جذاب است.

کیمیای خاک
سریال «کیمیا» درباره شهدا نبود اما در بخشی از این قصه که روایتگر اشغال خرمشهر بود، سکانس‌هایی با حضور شخصیت شهید محمد جهان‌آرا روی آنتن رفت. بازیگر این نقش، حامد بهداد بود. دیالوگ‌های این شخصیت در سریال و مواجهه کیمیا در لحظاتی از سریال با او از بخش‌های تاثیرگذار قصه است که همچنان در شبکه‌های اجتماعی بازنشر می‌شود.بازیگر این نقش سال ۱۳۹۴ در یادداشتی نوشت:«در باورم آنچنان است که ایفای نقش محمد جهان‌آرا در سریال، سعادتی است که برایم قبلا با وساطت و سپس با شفاعت آن شهید در هر دو جهان همراه بوده و خواهد بود. محمد جهان‌آرا از صمیمی‌ترین و پاک‌ترین شهدای ایران است. نام او از آزادی خرمشهر جدایی ناپذیر است، هر چند خود نبودی وندیدی شهر آزاد گشت. از آن‌که فرصت حضور در نقش آن شهید بزرگوار برایم میسر شد، خداوند را شکر می‌گویم و از خانواده محترمش التماس دعا دارم. ارادتمند حامد تفنگساز صابری بهداد»
 
سیمرغ بر بلندای آسمان
قصه سریال«سیمرغ»درباره دونفر ازشهدای خلبان هوانیروزارتش کشور است؛ شهیدان احمد کشوری و علی‌اکبر شیرودی. شهیدانی که دردفاع‌مقدس نام‌آور،شجاع وافتخارآفرین‌بودند.این سریال خاطره‌انگیزبه کارگردانی حسین قاسمی‌جامی محصول ۱۳۷۱است و ازشبکه یک سیما پخش شد.سیدجواد هاشمی، زنده‌یاد آتیلا پسیانی، محمد جوزانی، زهره صفوی، مینا نوروزی‌فرد، رضا توکلی، زنده‌یاد رضا صفایی و...ازبازیگران مجموعه بودند.قصه نیز به قلم حسین قاسمی‌جامی و سیدعلیرضا سجادپور نوشته شده بود. 
 
این بچه‌های زرنگ
مجموعه «بچه‌زرنگ» در دو فصل به زندگی شهدای مدافع حرم مشهد پرداخت. در این سریال قصه شخصیت‌های واقعی به تصویر کشیده شد. جالب این که حتی در بخش‌هایی خانواده و نزدیکان شهید در آن ایفای نقش داشتند. مثلا برادر شهید برای شباهت ظاهری به شخصیت اصلی و همچنین هرچه واقعی‌تر شدن اثر، نقش او را ایفا کرد.به گفته تهیه‌کننده این مجموعه و همچنین به گواه تیتراژ آن، وجه‌تسمیه نام اثر به بخشی از سخنان شهید حاج‌قاسم سلیمانی برمی‌گردد. آنجا که درباره شهید مصطفی صدرزاده با نام جهادی ابراهیم بیان کرده است:«...می‌دونید که صدای سیدابراهیم خیلی مردونه بود. من از پشت بی‌سیم سیدابراهیم رو نمی‌شناختم. گفتم این کیه؟ این جوان تهرونی از کجا اومده و توی فاطمیون جا گرفته؟ چون راه نمی‌دادیم این جوان بیاید.رفت مشهد و در قالب فاطمیون،به اسم افغانستانی، ثبت‌نام کرد و خودشو رسوند اینجا. زرنگ به این می‌گن. به ما، امثال ما و کسان دیگه نمی‌گن. زرنگ اونی نیست که دنبال مال جمع‌کردن وگول‌زدن مردمه. زرنگ و با ذکاوت کسی است که این فرصت‌ها رو این‌طوری به‌دست‌ میاره و بالاترین بهره رو ازش می‌گیره. به این می‌گن زرنگ. به این می‌گن آدم باذکاوت. ان‌ا... یحب‌الذین یقاتلون فی‌سبیله صفا کانهم بنیان مرصوص. خداوند کسانی را دوست می‌داردکه درراه او پیکار می‌کنند گویی بنیانی آهنین‌اند! خداوند کسی که در راهش جهاد می‌کنه رو دوست داره. اگه کسی خدا رو دوست داشته باشه، محبتش، عشقش و عاطفه‌اش رو در دل‌ها پراکنده می‌کنه. امثال سیدابراهیم توی خیابونای تهران زیاده. اون چیزی که سیدابراهیم رو عزیز کرد و به این نقطه رسوند،این راهه.»می‌گویند زرنگی مدافعان حرمی که در فصل این مجموعه مستند روایت اعزام تعدادی از آنان به تصویر کشیده شده، این‌گونه تعبیر می‌شود که آنان برای رهایی از تلاطم دل‌شان برای پیوستن به لشکریانی که مقابل مهاجمان درسوریه ایستادند وبرای حفظ حریم حرم با گذرنامه افغانستانی بار سفر بستند تا در جبهه نبردی که به نزدیکی ایران درسوریه وعراق رسیده بود، شرکت کنند.همان‌طور که بیان شد این تعبیر را هم ابتدا شهید سردار حاج‌قاسم سلیمانی برای‌شان به کار برد.این مجموعه مستند داستانی را چند کارگردان به تهیه‌کنندگی رشید حاجتمند ساختند. 
 
ایستاده‌ای در غبار
«احمد متوسلیان، شخصیت شجاع و بزرگی که دوران نوجوانی‌اش را درسکوت گذرانده واکنون بزرگ‌تر شده، فرمانده لشکری می‌شودکه باید دردروازه‌های خرمشهر با دشمن بجنگنداما سرنوشت اوفرسنگ‌هادورترازمرزهای ایران رقم می‌خورد.»فیلم «ایستاده درغبار»درباره زندگی احمدمتوسلیان است.این فیلم رامحمدحسین مهدویان‌درفضایی رئال به‌تهیه‌کنندگی حبیب‌ا...والی‌نژاد کارگردانی کرد. فیلم یک نسخه سینمایی نیز دارد که تیرسال۱۳۹۶ برای نخستین بار درشش قسمت از شبکه یک سیما روی آنتن رفت. نقش متوسلیان را هادی حجازی‌فر بازی کرده است. 
 
نام‌های ماندگار 
مجموعه انیمیشن«نام‌ها»به کارگردانی رضا میرکریمی درباره سرداران بزرگ دفاع‌مقدس است.این مجموعه کمیک‌موشن به تهیه‌کنندگی محمدپیرهادی،محصول سازمان سینمایی سوره‌دراپیزودهای مختلف باصدای بازیگران مطرحی همچون پرویز پرستویی، فرهاد اصلانی، امیر جعفری، ریما رامین‌فر، شبنم مقدمی، افشین هاشمی و دانش اقباشاوی به روایت زندگی چهار قهرمان دفاع مقدس، شهید عباس دوران از فرماندهان نیروی هوایی ایران، شهید مهدی باکری از فرماندهان سپاه‌پاسداران، شهیدمصطفی چمران از فرماندهان ایران در نبرد با عراق و شهید حسن باقری، جانشین فرمانده نیروی زمینی سپاه‌پاسداران می‌پردازد.این مجموعه چهار قسمتی با نام‌های«مصطفی»،«عباس»،«حسن» و«مهدی» هرکدام درمدت۳۰دقیقه، روایتی عاشقانه و واقعی از داستان زندگی این چهار سردار نامدار بزرگ ایران است.
 
سلام بر شهید کانال کمیل
سریال انیمیشن«سلام بر ابراهیم»درباره شهید ابراهیم هادی ملقب به«علمدار کمیل»است‌وسلحشوری‌ها ورشادت‌های وی راروایت می‌کند.نام اثربرگرفته ازکتاب سلام برابراهیم است‌که‌روایت خانواده‌ویاران شهید ازشخصیت اوست.این مجموعه که مخاطبان هدف آن،بیشتر نوجوانان‌هستند تاکنوندر۱۳قسمت ساخته وراهی آنتن‌شده محصول مرکزپویانمایی صبابه تهیه‌کنندگی اسدا...دیانتی است.