از بیان آیین و سنتهای ایرانی تا مهمانانی که درقاب تلویزیون ازخاطرات یلدایی خود میگویند، همه بهانهای برای خاطرهسازی است. در بسیاری مواقع هم، حضور هنرمندان در قاب تلویزیون و برنامههای رادیویی، بهانهای برای این است که از خاطرات این افراد بشنویم. جامجم به بهانه فرارسیدن شب یلدا، سراغ برخی از هنرمندان تلویزیون و رادیو رفته تا گپ و گفتی درباره خاطراتشان بزند و روایت این هنرمندان را بشنود. این هنرمندان درگفتوگویشان باجام جم، ازحال وهوای خود و خاطراتشان از این شب خاطرهساز میگویند.
میوههای سرخ و زرد شب یلدا
جواد انصافی، بازیگر پیشکسوت تلویزیون درباره خاطرات خود از شب یلدا به جامجم میگوید: سالهای قبل بیشتر شبهای یلدا، خانواده در خانه ما جمع میشدند، اما در پنج سال گذشته همیشه در برنامه بودم. من بزرگتر جمع نبودم اما میدانستند که من مراسم یلدا را به خوبی میدانم. مثلا نوروز را در خانه برادر بزرگترم بودیم اما یلدا در خانه ما بودند. من درباره هر چیزی توضیح میدادم. آخرین مراسمی که داشتیم این بود که به تعداد نفرات، توتک یا کلوچه درست میکردیم و در یکی از آنها یک مهره میگذاشتیم تا به هر کس برسد به آن جایزه بدهیم. پشتوانه علمی این کار هم این بود که برای زیردندان نرفتن مهره، باید کلوچه را نصف میکردند. این در واقع غذا خوردن اصیل ایرانی است که باعث میشود لقمهها را کوچکتر برداریم. در عین حال چون نمیدانستند که مهره چه اندازهای است، لقمهها را آرامتر میجوند. این جزو آداب غذا خوردن ایرانی است که آرام و کوچک لقمه را بردارند. من در شب یلدا درباره این مسأله توضیح میدادم.
وی ادامه میدهد: یلدای دوران کودکی ما به زمان پدر و مادر ما برمیگشت که سفره یلدایی ما روی کرسی قرار داشت و قصههای قدیمی تعریف میکردند. از آنجا جرقه این کار در ذهن من زده میشد که از خودم میپرسیدم چرا باید همه میوهها قرمز و زرد باشد. بعدها در پژوهش فهمیدم که دلیلش این است که باید به رنگ طلوع و غروب آفتاب باشد. امیدوارم این آیین باقی بماند و بتواند اتحاد را بین مردم ایجاد کند. ما میگوییم تولد خورشید است و روزمان بلندتر میشود. در واقع یلدا جدال بین تاریکی و روشنایی و بین خوبی و بدی است. یکی از رسمهای شب یلدا این بوده که به تعداد نفرات خانه، شمع روشن میکردند و دستشان را روی آن میگرفتند و درباره شمع میخواندند.
یک ساعت بدون دغدغه در کنار هم
مهوش وقاری، بازیگر تلویزیون در خصوص خاطرات خود از شب یلدا به جامجم میگوید: الان که به گذشته برمیگردم، احساس میکنم تقریبا همیشه مهمان برنامههای شب یلدا و مناسبتی بودهام. با توجه به اینکه انگار جزو پیشکسوتها به حساب میآییم، رسم بوده که بزرگان در کنار سفرههای این چنینی باشند؛ هرچقدر سنم بالاتر رفته، دعوتهای اینچنینی هم بیشتر بوده. خیلی دلچسب است.
وی ادامه میدهد: اولین چیزی که برای همهمان در یلدا تداعی میشود، کرسی است. حتی در مدرسه هم آن را در متنهایمان توصیف میکردیم. انگار جایی برای جمع شدن تمام افراد خانواده بود، چون هرچقدر هم که بزرگ بود باید قدری فشرده و نزدیک به هم در کنار کرسی مینشستیم. در واقع نماد این بود که همه به هم نزدیک هستیم. شاید الان قدری حال و هوای یلدا کمرنگتر شده باشد. حال و هوای شب یلدا پیش از این به شکل دیگری بود. در کل اینکه گاهی یک ساعت را بدون دغدغه کنار هم باشیم هم با ارزش است.
یادآوری روزهای خوش
وقتی نام شب یلدا را میشنویم به یاد کرسیهای خانه مادربزرگ و پدربزرگ میافتیم و اینکه کلی خوراکیهای متنوع روی کرسی بود تا کنار هم طولانیترین شب سال را جشن بگیریم. رادیو یکی از همیشگیترینهای دورهمیهای یلدایی است و هنرمندان صدا همیشه تلاش کردهاند ساعات خوشی را به ویژه در مناسبتها برای مخاطبان خود بیافرینند. رادیو فرهنگ با توجه به ماموریتی که دارد، برنامه «شب خاطرات شیرین» را راهی آنتن میکند. مریم واعظپور، گوینده پیشکسوت رادیوست که برای شب یلدا نیز در رادیو فرهنگ با مخاطبان همراه خواهد بود. این هنرمند درباره این برنامه به جامجم میگوید: برنامه شب خاطرات شیرین یعنی یادآوری همه روزهای خوشی که در کنار هم گذشت و روشنی یلدا همین دورهمیها و یادکردها و
خاطرهگوییهاست.
وی ادامه میدهد: یلدا در هرکجای ایران رنگ و بوی خاصی دارد. امیدوارم این شب برای همه مردم شبی شاد و به یادماندنی باشد ومارادیوییها به ویژه دررادیو فرهنگ باگرامیداشت آیینهای سنتی ورسوم مردم برای حفظ هویت فرهنگی تلاش میکنیم.
مهمانی باشکوه و اصیل ایرانی
میرطاهر مظلومی با برنامه طاهر شو در رادیو نمایش همراه مخاطبان خواهد بود. وی در اینباره در گفتوگویی بیان کرده است: از این پس برنامه «طاهر شو» در فواصل متفاوتی از آنتن رادیو نمایش پخش میشود. این برنامه گفتوگومحور در باره آیینهای اصیل گذشته ایرانی است که این بار به بهانه شب یلدا از رادیو نمایش پخش میشود.
وی افزود: در این برنامه تلاش داریم از حال و هوای مدرن فاصله بگیریم و درکنار مهمانان برنامه از گذشته پربار، معرفت، مهربانی و اخلاق بگوییم. تمرکز طاهر شو بیشتر بر رسم و رسومات اصیل ایرانی و تجربههای ارزنده بزرگان و پیشکسوتان است.مظلومی درپایان گفت: امیدوارم در آینده، این برنامه علاوه بر رادیو، از سیما نیز پخش شود تا بتوانیم مهمانی باشکوه و اصیل ایرانی را با مخاطبان فهیم رسانه شریک شویم.
یادی از بزرگان و مرور خاطرات
فاطمه رکنی، گوینده پیشکسوت درباره حال و هوای شب یلدا، این رسم دیرینه و پابرجا به جامجم عنوان میکند: شب یلدا یک دورهمی خانوادگی برای مرور خاطرات و یاد کردن از بزرگان است .
وی که در برنامه شب خاطرات شیرین نیز حضور دارد، میگوید: ما در شب خاطرات شیرین تلاش میکنیم برای بزرگترهایی که فرزندان خود را به هر دلیلی در کنار خود ندارند و فرزندانی که جای خالی بزرگترها را حس میکنند، یک خانواده باشیم. آیینهای سنتی، نخ تسبیح کنار هم قرار گرفتن ما ایرانیان است.
نشاط و امید و پاسداشت خانواده
ناصر قوامپور، دیگر گوینده پیشکسوت رادیو است که در برنامه خاطرات شیرین شبکه رادیویی فرهنگ حضور دارد. وی به جامجم میگوید: آیینهای سنتی، نخهای نامرئی هستند که دلهای ما ایرانیان را هرکجا که باشیم بههم وصل میکنند.
این هنرمند ادامه میدهد: ما در برنامه شب خاطرات شیرین، آیین سنتی یلدا را که نمادی از روشنیبخشی، نشاط و امید و پاسداشت خانواده به ویژه بزرگان است، گرامی داشته و سعی میکنیم شب خوبی در کنار مردم عزیز خلق کنیم. گرامیداشت آیینهای سنتی برای حفظ هویت فرهنگی، مهم است.