پیروزی دیپلماتیک

بالاخره روز موعود فرا رسید و تبادل زندانیان ایرانی و آمریکایی طبق توافق صورت گرفته، انجام شد. اسفند‌ماه سال گذشته بود که حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه کشورمان در گفت‌وگوی تلویزیونی به توافقی برای فرآیند تبادل زندانیان اشاره و تصریح کرد: در روزهای اخیر توافق بین ایران و آمریکا رخ داده است که طی آن موضوع تبادل زندانیان در دستور کار قرار می‌گیرد و اگر همه چیز از طرف آمریکایی خوب پیش برود، در کوتاه‌مدت شاهد تبادل زندانیان خواهیم بود. طولی نکشید که ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در ادامه سیاست‌های فریبکارانه واشنگتن در مصاحبه‌ای عجیب و متناقض، دستیابی به توافق و مذاکره برای تبادل زندانیان را رد کرد. پیگیری در‌خصوص چند و چون این ادعا به نشست خبری سخنگو رسید و ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت خارجه کشورمان در پاسخ به همتای آمریکایی خود گفت: از ماه مارس سال گذشته میلادی از طریق یک واسطه توافق مکتوبی درخصوص تبادل زندانیان به امضا رسیده که نماینده معرفی شده رسمی آمریکا نیز آن را امضا کرده است اما این توافق تاکنون به بهانه‌های مختلف از سوی دولت آمریکا نقض شده و به اجرا نرسیده است. البته دامنه اخبار به رسانه‌های بین‌المللی نیز رسید و وبگاه شبکه «العربیه» در توییتی ضمن تایید این خبر عنوان کرد: قرار است در ازای آزادی شهروندان آمریکایی توسط ایران، دارایی‌های مسدود شده ایران در کشورهای عراق، ژاپن و کره جنوبی هم آزاد شود.

جزئیات تبادل

جمهوری اسلامی ایران درخصوص موضوع تبادل زندانیان که ریشه در سیاست انساندوستانه آن دارد، همواره پیشقدم بوده و فراز و نشیب‌های آن هیچ ربطی به مسائل برجامی نداشت و هر بار به‌دلیل طمع‌ورزی طرف آمریکایی به تعویق می‌افتاد اما در نهایت روز گذشته پس از تایید انتقال دارایی‌های بلوکه شده ایران در کره‌جنوبی که بابت فروش نفت و میعانات نفتی از پنج سال قبل مسدود شده بود، صورت گرفت و طی آن سیامک نمازی، عماد شرقی، مراد طاهباز و دو زندانی دیگر که نام‌شان فاش نشده است با مهرداد معین‌انصاری، کامبیز عطار کاشانی، رضا سرهنگ‌پور کفرانی، امین حسن‌زاده و کاوه لطف‌ا... افراسیابی مبادله شدند.البته بلومبرگ پیش از این درباره جاسوسان آمریکایی که قرار است آزاد شوند این‌طور نوشته بود: سیامک نمازی، عماد شرقی و مراد طاهباز سه زندانی آمریکایی هستند که به همراه یک زندانی آمریکایی دیگر که نامی از وی برده نشده، از زندان اوین به بازداشت خانگی فرستاده شده‌ بودند و یک زن آمریکایی که ظاهرا قرار است بخشی از توافق تبادل زندانیان بین تهران و واشنگتن باشد، نیز از قبل در بازداشت خانگی به‌سر می‌برد. بنا‌بر اظهارات سخنگوی وزارت خارجه کشورمان دو نفر از شهروندان بر‌اساس علاقه خود وارد ایران خواهند شد، یک نفر از آنها به خانواده در کشور ثالث منتقل می‌شود و دو نفر دیگر در آمریکا می‌مانند و به این ترتیب پرونده توافق تبادل زندانیان که با مخالفت و حملات لفظی جمهوریخواهان همراه بود، بسته شد.

خشم ترامپ

فرآیندی که به نظر می‌رسد منافعی را برای کشورمان به دنبال دارد و خشم معاندان قسم‌خورده جمهوری اسلامی ایران در این خصوص دلیلی بر این مدعاست. اعضای ارشد حزب جمهوریخواه ضمن ابراز خشم و عصبانیت از این تصمیم دولت بایدن، کاخ سفید را به پرداخت باج به ایران متهم کردند. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور تروریست آمریکا که با اقداماتش خسارت‌های فراوانی را به ایرانی‌ها وارد کرد، از منتقدان اصلی توافق ایران و آمریکاست. وی در شبکه اجتماعی «تروث سوشال» نوشت: «اجازه دهید این موضوع را روشن کنیم! ما تبادل گروگان با ایران انجام دادیم. ما به آنها پنج فرد بسیار سرسخت و باهوش دادیم که آنها به‌شدت می‌خواستند. به همین ترتیب ما هم پنج نفر را پس گرفتیم، اما به آنها شش میلیارد دلار هم دادیم! آیا کسی می‌داند که شش میلیارد دلار چقدر پول است؟»
دلارهایی که حق مسلم ملت ایران است و راهزنان آمریکایی آن را به‌دلایل واهی بلوکه کرده و حالا که وقت بازپرداخت آن رسیده است به جزع و فزع افتاده‌اند. منابعی که بنابر اظهارات رئیس‌جمهور قرار است عطف به تاکید رهبر معظم انقلاب در راستای پشتیبانی از تولید و طرح‌های دارای توجیه اقتصادی در این زمینه هزینه شود، البته ناگفته نماند که بخشی از این منابع توسط دولت تدبیر و امید پیش‌خور شده است و باید بابت هزینه‌کرد دولت قبل برای تسویه‌حساب فیمابین دولت و بانک مرکزی صرف و با این کار تعهد دولت به بانک مرکزی تسویه شده و حساب‌ها شفاف ‌شود.

توافقی برای تسهیل دیپلماسی

گمانه‌زنی‌های رسانه‌ای در‌خصوص توافق ایران و آمریکا در تبادل زندانیان داغ است و در همین راستا نشریه تایمز اسرائیل به نقل از دو مقام ارشد دفاعی رژیم صهیونیستی نوشته است که مبادله زندانیان بین ایران و آمریکا بخشی از یک توافق بزرگ‌تر است که شامل محدود کردن فعالیت هسته‌ای ایران و توقف حملات نیابتی تهران به نیروهای آمریکایی می‌شود.
این دو مقام همچنین مدعی شدند: «توافق برای مبادله زندانیان همچنین می‌تواند دیپلماسی بیشتر بین دو کشور را تسهیل کند، زیرا دولت بایدن به‌دنبال جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای است». این ادعاها در شرایطی مطرح می‌شود که عالی‌ترین مقام جمهوری اسلامی ایران بر صلح‌آمیز بودن فعالیت‌های هسته‌ای ایران تاکید کرده‌اند و بیان داشته‌اند: «ما با آمریکا به‌عنوان یک مجموعه‌ جغرافیایى یا به‌عنوان یک ملت، به‌عنوان یک مجموعه‌ انسانى هیچ مسأله‌اى نداریم، آن هم مثل بقیه کشورها؛ مسأله‌ ما با آمریکا، مسأله‌ استکبار آمریکایى است؛ مستکبرند، متکبرند، زورگویند، زیاده‌طلبند.» لذا مادامی که با این خوی استکباری درصدد تعامل با ملت ایران باشند، نمی‌توان روی دوستی و حسن‌نیت آنها حساب کرد. درست است که مدیریت تنش میان ایران و آمریکا به‌عنوان یکی از سرفصل‌های مذاکراتی همواره مطرح بوده و رسانه از آن با عنوان «توافق خاموش» یاد می‌کنند اما مطمئنا خطوط قرمز ملت و به تبع آن دولت در مذاکره با آمریکا تغییر نکرده است و ما همچنان برهمان عهد که بستیم، هستیم و شیفته و فریفته لبخند دشمن نمی‌شویم.

بایدن مغلوب آیپک

بنا‌بر گمانه‌زنی‌ها در پی ناکامی‌های مکرر دولت بایدن در عرصه سیاست خارجی به‌ویژه در مناسبات مرتبط با عربستان، جنگ اوکراین، چین و... باید اقداماتی را در جهت افزایش شانس خود در انتخابات پیش‌رو را انجام داده و دستاوردهایی را در حوزه سیاست خارجی رقم بزند از همین رو به‌رغم اخبار ضدونقیض، آمریکا تن به این توافق داد تا در بحبوحه انتخابات مغلوب لابی اسرائیل(آیپک) نشود و فضای افکارعمومی‌داخلی را که علیه دولت‌بایدن است به سود دموکرات‌ها تغییر دهد.
از سوی دیگر اروپایی‌ها نیز چشم به راه نتایج این توافق هستند تا شاید از رهگذر فرآیند تبادل، مشکلات دیگر ایران و آمریکا نیز حل شده و گشایشی در روند توافق هسته‌ای ایجاد شود، البته نمی‌توان از این موضوع نیز غافل شد که کشورهای اروپایی در تعاملات سیاسی خود یکی به نعل و یکی به میخ می‌زنند و فقط خواستار دستیابی به منافع خودشان هستند؛ مواضع اتحادیه اروپا کاملا مطابق نظر آمریکایی‌ها تنظیم می‌شود و عجیب نیست که آنها نیز با خدعه‌های جدید، مواضع آمریکایی را علیه جمهوری اسلامی ایران اتخاذ کنند. مثلا مکرون در حالی از تمایل کشورش در‌خصوص بازگشت به توافق هسته‌ای خبر می‌دهد که همزمان صراحتا طرفدار تداوم سیاست فشار آمریکا به ایران است و همین سیاست‌های دو‌گانه نشان‌دهنده این است که دولت‌های اروپایی هم منتظرند تا سهم اقتصادی‌شان از توافقات را کسب کنند و در این مسیر پیگیر اعاده حق و حقوق ملت ایران نیستند.