وعده‌های شیرین، واقعیت‌‌های تلخ

با این‌که هر روز مسئولان اعلام می‌کردند تمام تمهیدات در این زمینه اندیشیده شده و همه چیز مهیاست اما حالا و با بروز مشکلات عدیده، گویی از مراسم سال‌های قبل  تجربه کسب نکرده، دوباره غافگیر شده‌اند، نتوانسته‌اند برنامه درستی در جهت مدیریت جابه‌جایی و حمل‌ونقل‌ ارائه کنند.
از چند هفته مانده به اربعین از همه استان‌ها خبر می‌رسید که مسئولان درصدد تامین وسایل نقلیه جهت جابه‌جایی زائران هستند اما حالا نه‌فقط هموطنانی که قصد عزیمت به مرزها را دارند با مشکلات زیادی مواجه شده‌اند بلکه جابه‌جایی‌های بین شهری هم به‌دلیل کمبود اتوبوس، شهروندان را به چالش کشیده است.به عنوان مثال، مدیرکل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای گیلان گفته بود ظرفیت این استان ۹۰ دستگاه اتوبوس است که ۷۰درصد آن برای انتقال زوار به مرز به‌کارگیری خواهد شد.غلامعلی نیک‌فهم ادامه داد: «برای زوار خارجی نیز هماهنگی‌ها انجام شده و امکانات لازم در آستارا در نظر گرفته شده و در صورت ورود این دسته از زائران، آمادگی لازم برای ارائه خدمات وجود خواهد داشت.»در همدان هم مدیرکل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای استان با اشاره به تسهیل تردد زوار اربعین گفته بود به منظور جابه‌جایی زوار اربعین حسینی از تمام ظرفیت ناوگان حمل ونقل عمومی بخش مسافر استان استفاده خواهد شد.مهرداد آهکی با بیان این‌که یکی از اهداف و برنامه‌های سازمان راهداری وحمل ونقل جاده‌ای واردات اتوبوس‌های جدید است که مقرر شده تا قبل از اربعین تعدادی وارد کشور شود، گفت: «در مجموع ۱۵۵۹دستگاه اتوبوس، مینی بوس و سواری در بخش حمل ونقل مسافر استان همدان فعال است.»
استاندار خوزستان هم گفته بود برای حمل و نقل زائران قرارشده ۲۰۰۰اتوبوس از ترکیه اجاره شود و اتوبوس‌های بخش خصوصی از سراسر کشور ساماندهی و در مرزها مستقر خواهد شد.
در صحبت‌های تمام مسئولان استانی یک جمله مشترک وجود داشت و آن این‌که «هماهنگی لازم برای تامین ناوگان حمل و نقل اربعین انجام شده و از دستگاه‌ها نیز خواسته شده ناوگان حمل‌ونقل خود را در ایام اربعین در مسیر خدمات‌رسانی به زوار اربعین به‌کارگیری کنند‌.» حالا مشخص نیست هماهنگی‌های اعلام شده درست نبوده یا دستگاه‌ها زیر توافق‌شان زده‌اند و ناوگان‌شان را پای کار نیاورده‌اند.هر چند از همان زمان اعلام شد «زوار محترم در صورت مشاهده هرگونه تخلف حمل‌ونقلی، می‌توانند آن تخلف را از طریق سامانه تلفنی ۱۴۱ پیگیری کنند» اما حالا اصلا کسی وجود ندارد که بخواهد به گزارش تخلفات گوش بدهد، چه برسد به رسیدگی.

نه اتوبوس هست و نه قیمت مصوب

نزدیک به یک هفته پیش حمیدرضا شهرکی، معاون حمل و نقل سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای با اعلام قیمت بلیت‌ برای ایام اربعین، گفت که قیمت بلیت اتوبوس در مسیر تهران ـــ مهران در ایام اربعین دو برابر می‌شود به‌طوری که اتوبوس با امکانات ویژه در حالت عادی ۳۴۰هزار تومان است و این عدد به ۶۸۰هزار تومان در زمان سفرهای اربعین می‌رسد.
روز گذشته زائرانی که قصد عزیمت به سمت مرزهای غربی کشور را داشتند، می‌گفتند «اصلا هیچ وسیله‌ای وجود ندارد و اگر هم اتوبوسی بیاید کرایه زیر ۸۵۰ هزار تومان درخواست نمی‌شود.»
سه هفته پیش نرخ مصوب بلیت اتوبوس ۲۵صندلی از مشهد به پایانه مرزی مهران هم یک میلیون و ۴۸۰هزار تومان تعیین شد.
البته معاون راهداری و حمل ونقل جاده‌ای خراسان رضوی عنوان کرده بود: «به‌زودی پیش‌فروش بلیت در ایام اربعین با نرخ مصوب در سامانه‌های اینترنتی فروش بلیت اعمال خواهد شد و شرکت‌های حمل‌ونقل و ناوگان در سطح کشور ملزم به رعایت نرخ‌های یاد شده هستند.»
ولی گزارش‌ها از مشهد حکایت از سردرگمی زائران داشته و اصلا اتوبوسی پیدا نمی‌شود که بخواهند دنبال نرخ مصوب برای بلیت‌های آن باشند. در شرایطی که زائران در خاک ایران نمی‌توانند بلیت مورد نیاز خود را به‌راحتی و با قیمت مناسب تهیه کنند، مدیرکل حمل‌ونقل مسافر سازمان راهداری مدعی ‌است برای بازگشت هموطنان سامانه‌ای در حال طراحی است که زائران از کشور عراق می‌توانند بلیت برگشت خود را رزرو کنند؛ سامانه‌ای که تا این لحظه خبری از آن نیست.

پایانه‌ها خالی از اتوبوس

گزارش‌های میدانی خبرنگار جام‌جم از پایانه غرب در تهران نشان می‌دهد زائران زیادی به دنبال اتوبوس هستند تا به هر قیمت ممکن خود را به مرزها برسانند. اینجا دیگر کسی نمی‌گوید قیمت مصوب چقدر است، بلکه فقط می‌گویند اتوبوس هست یا نه.اما مشکل بعدی برای شهروندانی پیش آمده که قصد سفر بین شهری دارند. به علت نبود اتوبوس، اول این که آنها نمی‌توانند برای ساعت مورد نظر خود بلیت تهیه کنند و دوم این‌که اگر بلیتی پیدا شود با قیمت‌های نجومی عرضه می‌شود.روز گذشته در پایانه جنوب تهران هم کلا سه اتوبوس وجود داشت و کسانی که می‌خواستند به استان‌های دیگر بروند، سردرگم مانده بودند.هم اکنون هیچ اتوبوسی برای حرکت به سمت استان‌های شرقی کشور وجود ندارد و این در حالی است که غرب هم حرفی برای گفتن ندارد.در مردادماه وقتی معاون حمل و نقل سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای اعلام کرد که «تلاش می‌شود از ظرفیت تاکسی‌های اینترنتی فعال برای افزایش ضریب سرنشین خودروهای سواری بهره‌گیری شود که در صورت حصول هرگونه توافق، مراتب به عموم مردم اطلاع رسانی خواهد شد.» احساس شد امسال اتفاق خوبی رقم خواهد خورد اما آخرین قیمت‌ها از کرایه تاکسی‌های اینترنتی نشان می‌دهد آنها برای مسیر تهران تا ایلام چیزی بین یک میلیون و ۷۰۰هزار تا دو میلیون تومان دریافت می‌کنند.

وعده‌های خیالی هواپیمایی

هم اکنون هیچ بلیت هواپیما برای هیچ روزی تا اربعین وجود ندارد. مشخص نیست وعده‌های داده شده برای افزایش تعداد پروازها و حتی کاهش نرخ بلیت‌ کجا رفته و کدام مسئول و سازمانی وظیفه رسیدگی به شرایط کنونی را دارد.در اولین روز شهریور، مدیرکل روابط عمومی هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران گفته بود: برنامه‌ریزی شد قیمت بلیت برای پروازهای رفت از تهران به نجف با قیمت ۵/۲ میلیون تومان روی سامانه ایران‌ایر به نشانی www.iranair.com قرار گیرد.
حسام قربانعلی با بیان این‌که برای ایام اربعین راه‌اندازی پروازهای اصفهان، شیراز و زنجان به نجف توسط هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران نهایی شده و برنامه‌ریزی کرده‌ایم، مسیرهای سمنان و شاهرود به نجف هم به‌زودی راه‌اندازی شود، ادامه داد: با این‌که پیش از این مصوب شده بود قیمت بلیت رفت و برگشت اربعین از تهران و بسیاری از استان‌ها هشت میلیون تومان و از مشهد ۹.۵میلیون تومان باشد اما حالا این رقم تا ۲.۵میلیون تومان کاهش می‌یابد.وی با اشاره به این‌که برنامه‌ریزی کرده‌ایم برای ایام اربعین بیش از ۱۰۰پرواز توسط شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران انجام شود، گفت: «با هدف کوتاه‌کردن دست سوءاستفاده‌گران، بلیت پروازهای اربعین را در ساعت‌های نامشخص و به صورت ناگهانی در طول روز عرضه می‌کنیم، بنابراین زوار اگر با یک بار مراجعه موفق به تهیه بلیت نشدند، نگران نباشند و در ساعاتی دیگر مجدد به سایت مراجعه کنند.» اما حالا مشخص شده عرضه بلیت‌ آن‌قدر ناگهانی و نامشخص صورت می‌گیرد که نه‌فقط سوءاستفاده کنندگان، بلکه زائران هم نمی‌توانند موفق به تهیه آن شوند. صحبت‌های بی‌پایه و اساس این شبهه را به وجود می‌آورد که مسئولان بدشان نمی‌آید راهی برای ورود بلیت‌ به بازار سیاه باز کنند.

آیرو طرحی در حد حرف خوزستانی‌ها

در خوزستان سرویس درب تا درب(آیرو) با همکاری اتحادیه شرکت‌های تعاونی سواری کرایه و با تلاش سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای برای سفرهای برون شهری زائران اربعین حسینی راه‌اندازی شده است.هدف از راه‌اندازی این سرویس، کمک به طرح جابه‌جایی زائران اربعین حسینی است که می‌تواند ظرفیت ناوگان سواری کرایه به شکل اینترنتی و درب تا درب را ترویج کند.در همین ارتباط معاون حمل‌ونقل اداره‌کل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای خوزستان گفته است مدیریت شرکت مسافربری با امکان دسته‌بندی انواع خودرو و بررسی تخلفات رانندگان و سرویس‌های اختصاصی و شرکتی، بهترین خطوط و مسیرهای فعالیت را می‌توانند به متقاضیان ارائه کند.
فواد غزیعلی ادامه داد: این سرویس دارای ظرفیت‌هایی از قبیل کرایه به شکل مسیری، کرایه به‌صورت ظرفیت و صندلی، کرایه دربستی، نوبت‌دهی و ارائه سرویس براساس هر مسیر است. مسافران می‌توانند با ثبت درخواست رزرو سفر از امکاناتی همچون مشاهده اطلاعات راننده، گزینه‌های سفر مانند توقف در طول مسیر، امکان پیشنهاد قیمت سفر، امکان پرداخت از روش‌های درگاه بانکی، کیف پول، پرداخت نقدی به راننده، امکان به اشتراک‌گذاری و ردیابی سفر از طریق خانواده یا دوستان مسافر، داشتن کیف پول مسافران، خرید بلیت ظرفیتی(صندلی) از طریق نرم‌افزار، مشاهده برنامه حرکت تاکسی در مسیرهای مختلف، مشاهده صورت وضعیت صادر شده برای مسافر و امکان ثبت شکایت و انتقاد بهره‌مند شوند.
به گفته این مسئول، رانندگان هم با ثبت درخواست نوبت‌گیری می‌توانند از امکاناتی چون مشاهده درخواست‌ سفر مسافران و رد و قبول درخواست‌ها، ارسال پیشنهاد قیمت سفر و داشتن کیف پول الکترونیکی، راهنمای مسیریابی، مشاهده صورت وضعیت دریافتی از شرکت تابعه و همچنین اطلاعات سفر و مسافر بهره‌مند شوند.با این تفاسیر این طرح هم در حد حرف در خوزستان ماند و شهروندان سرگردان در راه‌ها هستند.