درخواست فوری و عجیب عربستان به همراه چند کشور عربی دیگر از اتباع خود برای ترک فوری لبنان آن هم در شرایطی که اوضاع امنیتی این کشور وخیم نیست، باعث شده تحلیلگران به اهداف سیاسی پشتپرده این درخواست اشاره کنند.
معمای یک بیانیه
بیانیهای که اخیرا ازسوی عربستانسعودی و متعاقبا چند کشور دیگر (از اعضای شورای همکاری خلیج فارس) صادر شد، ابهامات فراوانی دارد؛ ازجمله اینکه اساسا در آن به چرایی درخواست آنها از شهروندانشان برای ترک لبنان اشارهای نشده است! این بیانیه درحالی صادر شده است که نشانهای از درگیری و منازعه گسترده و جنگ داخلی در بیروت، طرابلس و دیگر مناطق لبنان وجود ندارد. از سوی دیگر، بهنظر میرسد تنها درگیریهای بهوقوع پیوسته در اردوگاه آوارگان فلسطینی در جنوب لبنان نمیتواند دلیل اصلی این درخواست باشد. بسیاری از تحلیلگران اعلام کردهاند که شرایط امنیتی لبنان آنقدر هم بد نیست که عربستان از اتباع خود بخواهد فورا این کشور را ترک کنند بلکه مسائل دیگری پشتپرده وجود دارد. یکی از این موارد، میتواند ناکامی سعودیها در مدیریت تحولات داخلی بیروت به سود منافع ریاض باشد. سعودیها طی ماههای اخیر تلاش زیادی کردهاند تا هم در پروسه انتخاب رئیسجمهور و هم در روند عادیسازی روابط خود و رژیم اشغالگر قدس، لبنان را به بازیگری مطیع تبدیل کنند اما در رسیدن به این اهداف، شدیدا ناکام ماندهاند. بیانیه اخیر، انعکاسی از این ناکامی محسوب میشود.
همپوشانی بازی تلآویو و ریاض
در این میان، نمیتوان از همپوشانی بازی ضدلبنانی ریاض و تلآویو غافل شد. در یک همزمانی معنادار با صدور بیانیه هشدارآمیز اخیر سعودیها، رژیم صهیونیستی تعرض جدیدی را نسبت به خاک لبنان انجام داد و ارتش این رژیم سه متر از خط موسوم به عقبنشینی در مرز میان لبنان و اراضی اشغالی در نزدیکی منطقه بعثائیل واقع در تپههای کفرشوبا، عبور و چندین بلوک بتنی را به طول ۱۰ متر نصب کرده است. منابع نظامی لبنانی اعلام کردند که بلوکهای بتنی نصبشده ازسوی ارتش رژیم صهیونیستی در تپههای کفرشوبا در اراضی آزادشده لبنان و در نزدیکی منطقه بعثائیل قرار دارند. شبکه تلویزیونی عبریزبان «کان» نیز اخیرا اذعان کرده است دیواری که ازسوی ارتش رژیم صهیونیستی بهصورت شبانه ساخته شده در اراضی آزاد شده لبنان قرار دارد. این درحالی است که در ماههای اخیر مرز میان لبنان و اراضی اشغالی شاهد تحرکات غیرقانونی و تحریکبرانگیز رژیم اشغالگر صهیونیستی ازجمله نصب سیمخاردار و ساخت دیوار بتنی در این منطقه بوده که با واکنش شدید ارتش، مقامات و حزبا... لبنان روبهرو شده است. در هر حال، همپوشانی زمانی این دو، بیانگر همکاری موساد و سرویس اطلاعاتی عربستان سعودی در تقابل با گروههای مقاومت در لبنان و جنگ روانی علیه بیروت تلقی میشود.
در عین الحلوه چه میگذرد؟
در این میان، موضوع دیگری نیز وجود دارد که نمیتوان بهسادگی از کنار آن گذشت. این مسأله، مربوط به تحولات خاصی است که در اردوگاه عین الحلوه رخ میدهد. دشمن صهیونیستی بهخوبی میداند که در برابر مقاومت روزافزون در کرانه باختری و نفوذ گروههای مقاومت در این منطقه عاجز مانده است. نقش جدید جنبشهای جهاد اسلامی و حماس در لبنان نمایان شده و دشمن صهیونیستی متوجه شده است که پروژه اتحاد میادین نبرد با مشارکت فلسطینیها در کنار مقاومت لبنان در هر نبرد آتی علیه تلآویو محقق میشود. در چنین شرایطی، دشمنان فتنه جدیدی را در اردوگاه فلسطینی عینالحلوه در خاک لبنان خلق کردهاند.
گروههای مقاومت متفقالقول هستند که درگیریها در اردوگاه عینالحلوه، امری خطرناک بهشمار میرود که در نهایت به تخریب این اردوگاه و نابودی حق بازگشت آوارگان فلسطین و هدف قرار دادن پروژه مقاومت میانجامد. باید با دید عقلانی و منطقی به این موضوع نگاه کرد زیرا درگیریهای جاری در این اردوگاه جز با راهکارهای سیاسی حل نمیشود. بر همین اساس، باید بر هیأت فلسطینی مشترک برای بیرون آوردن عناصر مسلح و بازگشت آوارگان فلسطینی به اردوگاه مذکور و تأمین امنیت این اردوگاه فشار آورد چرا که امنیت اردوگاههای آوارگان فلسطینی بخشی از امنیت لبنان و ثبات این کشور بهشمار میرود. در تازهترین بیانیهای که ازسوی گروههای مقاومت (بهصورت مشترک) در قبال تحولات مشکوک جاری در اردگاه عینالحلوه صادر شده، آمده است: باید بهدنبال دستهای خارجی و نقش مشکوک آنها در تحولات اردوگاه عینالحلوه بگردیم. ما شاهد هدف قرار گرفتن خودروهای امدادرسان نیز بودهایم. همچنین نسبت به فتنهانگیزیها و نقش مشکوک برخی رسانهها در این روند هشدار میدهیم. درگیریها در اردوگاه عینالحلوه که از شنبهشب گذشته و پس از ترور یکی از افسران ارشد جنبش فتح و سه نفر از محافظانش در داخل اردوگاه آغاز شده بود، شدت گرفته است.
بازیگران خارجی در لبنان به دنبال چه هستند؟
درگیریها در اردوگاه عین الحلوه در شهرصیدا، منجر به این شد که برخی کشورها همچون عربستان و بحرین از شهروندان خود بخواهند خاک لبنان را ترک کنند. اردوگاه عینالحلوه، به عنوان بزرگترین اردوگاه فلسطینیان در لبنان ۷۰ هزار آواره فلسطینی ۱۹۴۸ را در خود جای داده است. درگیریها در این اردوگاه به دلیل ترور فرمانده امنیت ملی جنبش فتح اتفاق افتاد و همین مسأله منجر به این شد که برخی کشورها از آن به عنوان یک جرقه برای درگیریهای وسیعتر در لبنان خبر بدهند.واقعیت این است که این درگیریها بیشتر توسط بازیگران خارجی همچون رژیمصهیونیستی با هدف درگیر کردن مقاومت در مسائل داخلی طراحی شده است. شاهد این مسأله شلیک برخی خمپارهها به سوی ارتش بود تا ارتش همچون اتفاقات سال ۲۰۰۷ در اردوگاه «نهرالبارد» وارد شود و لبنان را یک بحران امنیتی، نظامی و انسانی دربرگیرد. برخی تحلیلگران، بحث خلأ قدرت در لبنان و انتخاب رئیسجمهور جدید را یکی دیگر از انگیزههای بازیگران خارجی برای دخالت در تحولات این کشور میدانند و معتقدند سناریوی امنیتیسازی لبنان در جهت فشار بر مقاومت برای انعطاف در جهت انتخاب رئیسجمهور است. براین اساس به نظر میرسد برخی بازیگران خارجی درصددند با امنیتیسازی فضای لبنان و درگیر کردن مقاومت در صحنه داخلی، فضا را برای انتخاب رئیس جمهور مطلوب خود فراهم کنند.
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد