«تبلیغ» ابزار اصلی مبارزه تمدنی

از آنجا رسالت اسلام به‌عنوان آخرین و کامل‌ترین دین، دارای یک رسالت جاودانی و جهانی است، تبلیغ و آشنا کردن مردم با احکام و معارف الهى و بشارت و انذار مردم بسیار با اهمیت است. چرا که اسلام دین هدایت است و هدایت را بسیار با ارزش شمرده است و تا زمانی که مردم با اهداف و معارف و آموزه‌های اسلام آشنا نباشند هدایت آنان امکان‌پذیر نیست. به همین اساس نکاتی که رهبر معظم انقلاب  در سال‌های اخیر پیرامون عنصر نقش تبلیغ و تبیین بیان فرمودند را مرور می‌کنیم.

 

خورشید اسلام که از مکه طلوع کرد، روش و راه خود را بر اساس تبیین و تبلیغ بنا کرد. نبی مکرم اسلام از هر فرصتی برای رساندن پیام دین استفاده می‌کردند، گاهی در محراب و منبر و مسجد و گاه در میدان رزم و میدان کار و جهاد. 

«رساندن پیام به گوش‌ها و به دل‌ها، این در قرآن بارها تکرار شده؛ از قول پیغمبران هم تکرار شده: ما عَلَینا اِلَّا البَلاغُ المُبین؛ از قول خدای متعال خطاب به پیغمبر تکرار شده: فَاِنَّما عَلَیکَ البَلاغ؛ ‌(ازجمله، سوره‌ آل‌عمران، آیه‌ ۲۰) از همین ماده بلاغ، «اَلَّذینَ یبَلِّغُونَ رِسالاتِ اللَهِ وَ یخشَونَهُ وَ لا یخشَونَ اَحَداً اِلَّا ا... (سوره احزاب، بخشی از آیه‌ ۳۹) [هم هست]‌ و آیات متعدد دیگری هم در این زمینه موجود است... . تعبیرات موازی و هم‌معنای با «بلاغ» هم در قرآن الی‌ماشاءا... [هست]: تبلیغ «دعوت» چقدر در قرآن تکرار[شده]... و همین‌طور آیات متعدد دیگری با تعبیر عنوان «دعوت». آیات متعدد فراوان با عنوان «انذار و تبشیر»؛ ترساندن و بشارت دادن. همه‌ اینها دعوت است دیگر، همه‌ اینها تبلیغ است.» (آیه ۱۴۰)

در مقابل حرکت تبلیغی و تبیینی پیامبر اعظم این دشمنان نبی‌مکرم اسلام بودند که چون از ابلاغ پیام دین الهی هراسان بودند، به مردم توصیه می‌کردند پنبه در گوش خود بگذارند تا با شنیدن حرف‌های رسول‌خدا تحت تأثیر قرار نگیرند! وقتی این راهکارشان به جایی نرسید و تعدادی با شنیدن پیام وحی به دین اسلام پیوستند، دست به دامن تبلیغات و ترور شخصیت نبی مکرم اسلام شدند که او نعوذبالله ساحر است و با کلام خود سحر می‌کند و بسیاری دیگر از افتراها و تهمت‌پراکنی‌هایی علیه ایشان انجام دادند. اما تحریم‌ها و محدودیت‌های اقتصادی علیه مسلمانان در دوران شعب ابی‌طالب تا آزار و اذیت‌ها و جنگ‌های متعدد علیه امت نوپای اسلامی، هیچ‌کدام نتوانست مسیر تبیین و تبلیغ اسلام را متوقف کند. جریان باطل امروز هم البته در شکل و شمایل و با اسم و عناوین دیگری همچون لیبرال دموکراسی، به‌دنبال آن است تا سخن حق شنیده نشود و با انواع شگردهای روانی و رسانه‌ای درصدد موج‌سازی علیه ارزش‌های دینی و الهی است. زیرا می‌داند همین اعتقاد توحیدی است که انگیزه استکبارستیزی و کنارزدن قدرتمندان زورگوی جهانخوار را در دل مردم نهادینه می‌کند و آنها را به مقاومت علیه مستکبران و استعمارگران دعوت می‌کند. به همین علت است که با تبلیغات مختلف سعی می‌کند در مقابل اسلام ناب محمدی، اسلام انگلیسی و آمریکایی و نسخه‌های بدلی و تحریف‌شده از اسلام را زیبا جلوه دهد! یا اگر نتوانست اعتقاد اسلامی را متزلزل کند بر تضعیف ایمان و امید تأکید کند. 

«دشمنان اسلام فهمیده‌اند که از نیروی نظامی کاری ساخته نیست... امروز کار آنها عبارت است از «تزویر، تحریف، دروغگویی، وسوسه‌کردن، خلاف‌واقع‌نمایی، تحقیر ملت‌ها، بدبین‌کردن ملت‌ها به خود، پنهان‌کردن توانایی‌ها و برجستگی‌ها و درخشانی‌های ملت‌ها»؛ امروز اینها تاکتیک است؛ [همه باید] متوجه باشیم و بدانیم ... ما در شناخت حرکت دشمن و تاکتیک دشمن و روش دشمن در دشمنی باید به‌روز باشیم.»۱۳۸۸.۶.۱۲ دشمنان از یک طرف امید مردم را نشانه می‌روند و از سوی دیگر برای استحاله کامل فرهنگی و عادی‌سازی بزرگ‌ترین گناهان نقشه‌های شومی در سر دارند.

اما آنچه همیشه نقشه دشمن را نقش بر آب ساخته و تریلیون‌ها دلار آنها را به خاکستر بدل ساخته، عمق دینداری مردم مسلمان و پایبندی آنها به شعائر اسلامی و انقلابی است. مردم متعهد به اسلام و انقلاب هستند چون تا پای جان برای آن هزینه داده‌اند و با خون‌شان این وفاداری را اثبات کرده‌اند. «در مقابل آن [دشمنی‌ها]، بیداری مردم، آگاهی مردم، انگیزه‌ مردم، حضور مردم، دینداری مردم، علاقه‌مندی مردم به مبانی نظام و پایه‌های نظام وجود دارد. اینها حقایقی است که در جمهوری اسلامی وجود دارد و ما پیش‌رفتیم.» ۱۳۸۸.۶.۱۲

   

برکاتی که اسلام از صدر تاکنون داشته، مرهون مجاهدت‌های تبیینی است. سنت هزارساله‌ای که علمای حوزه‌های علمیه در امتداد آن حرکت کرده‌اند و همواره نجات‌بخش و اعتلابخش اسلام بوده است. اگر تبیین و هدایت علما در طول تاریخ نبود، گرد غفلت از یاد خدا و گرفتاری به چرب‌وشیرین دنیا، انسان‌ها را از فطرت توحید‌جو و خداخواه خود دور می‌ساخت و غرق در هواهای دنیوی و بی‌مایه می‌کرد. «حضور مردم در حوادث بزرگ و مهم و اعلان موضعی که می‌کنند مثل راهپیمایی مهم بیست‌ودوم بهمن، بدون این‌که علما و راهنمایان معنوی مردم که مورد اعتماد آنها هستند، دل‌های مردم را به حقایق این انقلاب متوجه کنند، میسر نمی‌شد. نقش علمای دین در هدایت مردم، منحصر نمی‌شود به هدایت در امور فرعی و مسائل شخصی و اینها. مهم‌تر از همه‌ اینها، هدایت مردم است در مسأله عظیم اجتماعی و مسأله‌ حکومت و مسأله‌ نظام اسلامی و وظایفی که مترتب بر این هست در مقابله با حوادث جهانی.» ۱۳۸۸.۶.۱۲

امروز هم اگر خدای ناکرده از تبلیغ معارف و عقاید ناب غفلت شود، ضربه اساسی به پیکره امت اسلامی وارد می‌شود. دشمن در جنگ ترکیبی از طریق ابزارهای مدرن رسانه‌ای خود در حال تهاجم بی‌امان به اعتقادات، ارزش‌ها، ایمان و امید مردم و در یک کلام، استحاله‌ فرهنگی است. «اگر لاسمح‌ا... [خدای‌ناکرده] استحاله‌ فرهنگی پیش بیاید، درست‌کردنش، جبران‌کردنش دیگر کار یک‌ ذره و دو ذره نیست. امام در مواردی مکرر می‌فرمودند که اگر چنین اتفاقی بیفتد، اسلام یک سیلی‌ای خواهد خورد که تا سال‌های متمادی اثرش روی او باقی خواهد ماند؛ قضیه این است. اگر چنانچه ما غفلت بکنیم این پیش می‌آید. اگر غفلت بکنیم، از گناهان بزرگ قبح‌زدایی می‌شود، از کبائر قبح‌زدایی می‌شود، عادی می‌شود.» ۱۴۰۲.۴.۲۱

 

مبلغین و اهالی منبر و روحانیت در این میان، نقش کلیدی در آگاهی‌بخشی و هدایت مردم و در یک کلمه «جهاد تبیین» دارند: «دین خدا با این هدف‌ها و امثال این هدف‌ها برای مردم، جز با تبلیغ تحقق پیدا نمی‌کند؛ پس تبلیغ شد مرتبه‌ اول، درجه‌ اول. لذا شما در قرآن می‌بینید روی مسأله‌ تبلیغ تکیه شده.» ۱۴۰۲.۴.۲۱ 

جهاد تبیینی که از یک‌سو اشاره به ارزش‌ها و عقاید اسلامی دارد و از سوی دیگر عیان‌کننده نقشه‌ها و عداوت‌های دشمنان است: «در مورد شناخت نقشه و راهبرد دشمن، به‌روز باید باشیم؛ همه‌ ما باید به‌روز باشیم ... دشمن وجود دارد، چه ما بخواهیم، چه نخواهیم، چه بفهمیم، چه نفهمیم، دشمن وجود دارد، مشغول کار هم هست.» ۱۴۰۲.۱.۲۹

   

در پیش بودن ایام محرم، یکی از بهترین فرصت‌های تبلیغی است که طلاب با استفاده از ظرفیت هیأت‌های مذهبی به وعظ، نصیحت، تبیین و تبلیغ بپردازند: « هیأت جای چیست؟ جای جهاد. هیأت،  کانون جهاد است؛ جهاد فی‌سبیل‌ا...، جهاد در راه احیای مکتب اهل‌بیت، مکتب امام حسین، مکتب شهادت. خب ائمه چه جور جهادی می‌کردند؟ ائمه جهاد نظامی که نمی‌کردند؛ جز معدودی ـــ فقط حضرت امیرالمؤمنین، امام حسن‌ مجتبی و حضرت امام‌حسین با شمشیر جنگیدند ـــ بقیه‌ ائمه که با شمشیر نجنگیدند، جهادشان چه بود؟ «جهاد تبیین»... تبیین کنید، روشنگری کنید. هیأت، محل جهاد تبیین است.» ۱۴۰۰.۱۱.۳

منبر هیأت باید امیدآفرین باشد و مبلغ باید مشکلات و شبهات مخاطب خود را بداند و آنها را علاج کند و پاسخ بگوید. در این صورت است که شور و شعور حسینی به جان‌های مردم می‌تابد و همچنان پرقدرت در صحنه خواهند ماند و جنگ تبلیغاتی دشمن خنثی خواهد شد.سخن پایانی این‌که مبلغان با استفاده از ظرفیت ماه محرم و هیأت‌ها می‌توانند به هدایت و روشنگری بپردازند و به‌خصوص نسل نوجوان و جوان را با حقایق دینی آشنا و نقشه‌های دشمن علیه مقدسات را نقش بر آب کنند. 

«در بخش‌های مختلف باید مواجهه‌ تبلیغی مناسب با اصحاب فکر، اصحاب هنر، اصحاب قلم، اصحاب بیان بشود لکن اهم از همه، قشر جوان و نوجوان است؛ فردای کشور مال اینهاست، در اختیار اینهاست؛ ایمان‌شان باید محکم باشد، ذهن‌شان باید خالی از شبهه باشد.» ۱۴۰۲.۴.۲۱

   

از آنچه که مرور شد  چنین بر می‌آید که هر مکتبی برای بقا و دوام خود و حفظ پیروان نیازمند تبلیغ و در سطحی بالاتر روشنگری دربرابر افکار و عقاید مخالف است. بی‌شک تا زمانی‌که مبانی و اصول به‌درستی تبیین نشوند، نمی‌توان به پیوند میان مکتب و پیروان دل‌بست و به مرور گسست به شالوده و بن‌مایه آن صدمه می‌زند. لذا یکی از مسئولیت‌های بزرگ مبلغان اسلامی، مبارزه با جهل، نادانی، خرافات و بدعت‌ها و بیدار کردن اندیشه‌ها و گسترش هوشیاری اجتماعی در زمینه‌های مختلف است که گاهی فرد یا جمعی گرفتار آن می‌شوند و زمینه را برای سوء استفاده قدرت‌های استکباری و سلطه بر افکار، اعتقادات و فرهنگ جامعه فراهم می‌کنند. در ایام محرم که شاید گردآمدن عموم مردم فضای مناسبی را برای تبلیغ فراهم می‌کند، مبلغان زمان بسیار خوبی برای جهاد تبیین دارند اما باید به این موضوع دقت کنند که لازمه تبلیغ صحیح در درجه اول، فهم عمیق و جامع از دین و نیک فهمی است. در درجه دوم مبلغ باید مخاطب‌شناسی درستی داشته باشد و بداند برای هرمخاطبی چه محتوا و چگونه مطرح کند و در نهایت توجه زمان و مکان تبلیغ است که باید بدان توجه جدی داشت.

 

 

«دشمن الان در حال جنگ است؛ جنگ، جنگ نظامی نیست اما جنگ هست، جنگ نرم هست، جنگ‌هایی هست که از جنگ نظامی خطرناک‌تر است.» ۱۳۹۶.۱۰.۶

 

«امروز میدان رزم میدان رزم قدرت نرم است و قدرت نرم دشمن شبهه‌پراکنی است... اگر دشمن بخواهد دژ مستحکم مردم را از بین ببرد‌، باید در ایمان خدشه کند و این با شبهه‌افکنی به وجود می‌آید.» ۱۴۰۱.۵.۵

 

«دشمن دنبال این است که بر مغزها تسلط پیدا کند. تسلط بر مغزها برای دشمن خیلی باارزش‌تر از تسلط بر سرزمین‌هاست. اگر مغز یک ملتی را توانستند تصرف کنند، آن ملت سرزمین خودش را دودستی به دشمن تقدیم می‌کند.» ۱۴۰۱.۹.۵

 

«امروز می‌بینید یکی از مهمترین شگردهای دشمن تزریق ناامیدی است. کجا؟ در مهمترین نقطه‌ وجودی کشور یعنی جوانان.» ۱۴۰۱.۱۰.۲۲

«آن چیزی که ملت را نگه می‌دارد امید است و وحدت؛ اتحاد میان آحاد مردم. بله،‌ سلایق مختلفی وجود دارد، اختلافات نظر در مسائل گوناگون وجود دارد، اما درباره‌ اسلام، درباره‌ نظام، درباره‌ انقلاب، وحدت‌نظر بین مردم هست»۱۴۰۱.۱۰.۲۲ 

 

«‌عامل تبلیغات فراگیر؛ تلویزیون‌ها، ماهواره‌ها، فضای مجازی، اینترنت. اینها عواملی است که دشمن همه‌ اینها را [در اغتشاشات اخیر] ردیف کرد.» ۱۴۰۱.۱۰.۲۲

 

«با تولید فکر نو، فرآوری آنها و تبدیل‌شان به محصولات فاخرِ دارای بسته‌بندی خوب، در این بازار پرمشتری [فکر و محصولات نو در داخل و خارج] فعال شوید.» ۱۴۰۱.۱۰.۲۸ 

 

«هر کس در زمینه‌ خدشه‌ به اتحاد ملت حرکتی انجام بدهد برای دشمن کار کرده، در نقشه‌ دشمن کار کرده، در زمین دشمن بازی کرده؛ این را همه توجه داشته باشند!» ۱۴۰۱.۱۰.۲۲

 

«نگذاریم این وحدت‌نظر از بین برود. به اختلافات کمک نکنیم؛ اختلافات قومی، اختلافات مذهبی، تحریک احساسات یک گروهی علیه یک گروه دیگر.» ۱۴۰۱.۱۰.۲۲