سرقت با نقاب سالوادور دالی

این سریال آبان‌ماه۹۸ روی آنتن شبکه پنج سیما رفت و این روزها از همین شبکه پخش می‌شود. سرقت‌پول جذابیت‌هایی داشت که نگاه‌های جهانی را به خود جلب کرد و موجب موفقیت سریال در جشنواره‌ها، نزد منتقدان و همچنین به چشم مخاطبان شد. اگر این روزها تماشاگر سریال هستید خواندن گزارش پیش‌رو را که نگاهی به وجوه مختلف آن داشته است به شما پیشنهاد می‌کنیم.

فصل سوم و چهارم سرقت‌پول برای یادآوری اتفاقات این مجموعه پرتعلیق از ۳۱اردیبهشت در تمامی ایام هفته ساعت۱۹ پخش می‌شود و بازپخش آن همان شب ساعت۲۳ است. فصل پایانی سریال به کارگردانی آلبرت بیستمنا بعد از بازپخش فصل سوم و چهارم از اواسط خرداد از شبکه پنج سیما روانه آنتن می‌شود.

«گروهی از سارقان سابقه‌دار با نقشه شخصی به نام پروفسور همراه می‌شوند تا از ضرابخانه سلطنتی اسپانیا یک سرقت بزرگ را ترتیب دهند. البته این فقط یک سرقت از خزانه نیست بلکه آنها نقشه دارند در طول مستقر شدن در این ساختمان پول هم چاپ کنند تا با دستی پرتر به کار خود خاتمه دهند. هرکدام از این افراد با نیت و عقبه‌ای خاص پا در میدان خطر می‌گذارند و البته همین چالش‌های و نیات شخصی در طول عملیات باعث بروز مشکلاتی می‌شود.

درواقع همه چیز آن‌قدر روان و طبق روال پیش نمی‌رود و همین سبب اتفاقات پیش‌بینی‌نشده می‌شود که کل عملیات را با دشواری مواجه می‌کند و...» این چکیده‌ای از قصه سریال سرقت‌پول با نام اصلی خانه‌کاغذی است که در اسپانیا ساخته شده است اما این روزها می‌توان ادعا کرد در بیشتر کشورهای جهان به پخش رسیده و مخاطبان جهانی را با خود همراه کرده است.

در این سریال که این روزها با دوبله فارسی از شبکه پنج سیما پخش می‌شود بازیگران بنام اسپانیایی همچون آلوارو مورته، اورسولا کوربرو، ایتسیار ایتونیو، پدرو آلنسو، پاکو توس، آلبا فلورس، میگل اران، خائیمه لورنته، انریکه آرسه، ماریا پدراسا، دارکو پریچ، کیتی مانبر، هویک کوچکریان، رودریگو د لا سرنا، نایوا نیمری، لوکا پروش، روبرتو گارسیا رویز و... حضور دارند.

پخش اولیه سریال در اسپانیا از سال ۲۰۱۷ شروع شد و در پایان این سال بود که نتفلکیس به‌خاطر استقبال از این اثر و ظرفیت‌هایش، حق پخش جهانی را گرفت و آن را در قالب ۲۲ قسمت به پخش رساند. با توجه به اقبالی که از فصل یک سریال شد، این قصه با ماجراهای تازه تا سال ۲۰۲۱ به پنج فصل رسید.

در فصل‌های پایانی گروه سارقان با جذب تعداد نفرات تازه و نقشه‌ای جدید به دل بانک‌مرکزی زدند و قصد تخلیه طلاهای انباشته در مخزن را داشتند که البته مانند گذشته بخت با آنها یار نبود و دچار سختی‌های بسیاری شدند که مخاطبان را تا پایان با خود همراه می‌سازد.

فیلمنامه این سریال از ابتدا به‌صورت کامل نوشته نشده بود بلکه بعد از پایان هر قسمت فیلمنامه قسمت بعدی در اختیار بازیگران قرار می‌گرفت. از جمله نویسندگانی که می‌توان به آنها اشاره کرد الکس پینا و خاویر گومز سانتاندر است. سریال سرقت‌پول در ۳۰۰ لوکیشن و در هفت کشور مختلف ازجمله تایلند، دانمارک، پاناما، پرتغال، ایتالیا و انگلستان ضبط شد.

چرا سرقت‌ پول تماشایی است؟

در این سریال پلیس‌ها در مقابل گروه سارقان قرار می‌گیرند اما شخصیت‌های محبوب که همذات‌پنداری بینندگان را با خود همراه می‌کنند نه نیروهای امنیتی بلکه سارقانی هستند که هرکدام قصه و عقبه‌ای دارند و با هدفی شخصی وارد این مهلکه شدند. نمایش وجوه شخصی زندگی بیشتر این شخصیت‌ها سبب ایجاد حس نزدیکی بیشتر و درک شرایطی می‌شود که در آن اسیر شدند.

به این ترتیب برخلاف ارزش‌های جامعه قصه با سارقان شروع می‌شود و با آنها به‌عنوان قهرمانان ادامه پیدا می‌کند. قهرمانانی که گرچه گاهی پراشتباه هستند و عرصه را برای خود تنگ‌تر می‌کنند اما همچنان محوبیت دارند. حتی در جایی از قصه یکی از گروگان‌ها هم به همین حال دچار و به گروگانگیر خود نزدیک می‌شود و پس از پیوستن آن به گروه، هوشمندانه نام مستعار استکهلم به او تعلق می‌گیرد که یادآور سندرم استکهلم می‌شود که در آن گروگان با گروگانگیر خود حس همدلی پیدا می‌کند و به او وفادار می‌ماند. همان‌طور که گفته شد گاهی برخی اعضای گروه به مرور مقابل همدیگر می‌ایستند اما در این میان بیشترین حسی که به مخاطبان منتقل می‌شود همدلی با سارقان است.

یکی از دلایل این همدلی را می‌توان در هوش بی‌نظیری دانست که در شخصیت پروفسور گنجانده شده است؛ این میزان از درایت مخاطبان را به خود جذب و مدام غافلگیر می‌کند. از سوی دیگر ناشی از وجهه‌ای که اعضای این گروه علیه فساد از خود نشان می‌دهند و گویی صدای قشر بی‌صدایی هستند که سال‌ها زیر قوانین ظاهری از پا درآمدند اما انگار قانون فقط برای آنان اجرا می‌شود نه برای دانه‌درشت‌هایی که دست‌شان به فساد و خون آلوده است.

همچنین همان‌گونه که بیان شد نمایش عقبه سارقان به‌صورت فلاش‌بک ــ مثل گذشته شخصیت توکیو که شخصیتی پراشتباه اما دوست‌‎داشتنی است ــ هم به همدلی بیشتر و درک دلیل پیوستن آنها به گروه منجر می‌شود. تضادهای شخصیتی، مرز باریک میان خیر و شر، به تصویر درآوردن شمایل تازه از پشت‌پرده اعمال نیروهای نماینده حاکمیت و... تنها چند موردی است که این سریال و قصه‌اش را متمایز و تماشایی می‌کند و حتی دریچه بحث در مورد آنها را باز می‌کند تا عده‌ای به مخالفت با هجمه این قصه نسبت به قانون برخیزند و برخی هم مصرانه بر حرکت آنارشیست‌گونه پروفسور و همراهنش صحه بگذارند.

تاثیرات جهانی

یکی از نمادهای استفاده‌شده در این سریال جنایی، اکشن و مهیج نقاب سالوادور دالی، نقاش سبک سوررئال اسپانیایی است. این نقابی است که سارقان برای شناسایی نشدن از آن بهره می‌برند و با جلب توجه مردم به آنان کم‌کم به نمادی از سوی مردم برای مبارزه با قدرت و فساد دولتی به کار می‌رود تا جایی که برای پلیس حسابی دردسر درست کرده و آنها را در شناسایی سارقان واقعی با مشکل مواجه می‌کند.

این نقاب‌ها کم‌کم سر از مغازه‌های فروش اکسسوری درآورد و طرح آن روی لباس‌های جوانان چاپ شد تا در جهان نمادهایی از این سریال منتشر شود. نمادهایی که در پیوند با سمبل‌های فرهنگی می‌توان لایه‌های پنهان آن را مورد بررسی قرار داد.

استفاده از موسیقی ایتالیایی «بلا چاو» (به معنی «بدرود ای زیبا») به‌عنوان یکی از نمادهای اعتراض علیه نابرابری و خشونت از دیگر تاثیرات جهانی سریال است. این سریال بار دیگر این قطعه را بر سر زبان‌ها انداخت. ترانه‌ای که در زمان جنگ جهانی دوم و در بحبوحه جنگ داخلی ایتالیا، پارتیزان‌ها و مخالفان فاشیسم می‌خواندند. این آهنگ که به نماد مبارزات آزادیخواهانه تبدیل شده، به زبان‌های بسیاری ترجمه شده ‌است و خوانندگان مختلفی آن را اجرا کرده‌اند.

قهرمانان کاغذی

این مجموعه تلویزیونی که بازیگران خود را به ستاره‌های جهانی بدل کرد، مخصوصا در فصول سه تا پنج عاری از گاف و اشتباه نیست و می‌توان به‌راحتی نوک پیکان نقد را به‌سوی آن گرفت. جایی که نقشه‌های پروفسور و دوراندیشی‌های او رنگی بالاتر از ذکاوت می‌گیرد و بیشتر حال‌وهوای تخیل پیدا می‌کند و این دوری از واقعیت حتی در پایان‌بندی سریال هم مشاهده می‌شود.

اگر این روزها تماشاگر سریال از شبکه پنج سیما هستید شاید با تمام شدن قسمت‌ها شما هم با این باور موافق باشید. هرچند که می‌توان با تمام این تخیلات دور از ذهن همچنان تماشاگر پروپاقرص سریال باقی ماند اما جایی که یک نفر با تیرهای متعددی که می‌خورد همچنان زنده می‌ماند یا عمل‌های پزشکی که گروه واقف به انجام آنها هستند، برخی از این مواردند که خارج از مختصات قصه چندان قابلیت توجیه منطقی ندارند.

با وجود این از همان سال ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۲ این سریال در جشنواره‌های مختلف به افتخاراتی از نامزدی تا بردن جوایز دست یافت.

ازجمله می‌توان به برنده شدن آلبا فلورس، بازیگر نقش نایروبی به‌عنوان بهترین نقش مکمل زن و آلوارو مورته، ایفاگر نقش پروفسور به‌عنوان بهترین بازیگر نقش اول مرد در بیست‌ویکمین دوره از جایزه آریس اشاره کرد.