درس‌های علی (ع) برای زیست انسانی

مسأله وصایت و خلافت علی(ع) بارها توسط پیامبر اکرم(ص) مطرح شده و مورد وثوق شیعه و سنی است. بنابراین انسان کامل بودن امیرالمؤمنین(ع) باید مورد قبول همه باشد.

دلیل این ادعای ما این است که رسول‌ا...(ص) برای تربیت وصی و جانشین خود زمان صرف کرد و آنچه از ویژگی‌های اخلاقی، فردی، عبادی و اجتماعی را که در وجود خود بود به علی(ع) آموزش داد و آموزه‌های خود را به ایشان منتقل کرد تا بتواند به وظیفه الهی خود در زعامت و امامت امت نبوی جامه عمل بپوشاند. وجود این خصلت‌های ارزنده در وجود علی‌بن‌ابی‌طالب‌(ع) که از پیامبر اعظم‌(ص) آموخت، دلیل بر این است که او انسان کامل است.

علی(ع) به عنوان انسان کامل و شخصیتی معنوی و الهی که ولایت او از جانب خدای متعال مورد تأیید بوده و توسط آخرین فرستاده خدا به ما ابلاغ شده، دارای شخصیتی کامل و همه‌جانبه است. به همین دلیل است که ما معتقدیم مولای متقیان‌(ع) الگویی کامل برای همه انسان‌ها در همه زمان‌ها و مکان‌هاست.

علی‌بن‌ابی‌طالب(ع) که به اعتقاد ما از اولیاءا... است، یکی از اسوه‌های جامع زندگی است. امام‌علی(ع) جامع جمیع اضداد بود؛ یعنی در عین‌حال که عابد و زاهد بود، در میدان جنگ مبارزی بی‌نظیر بود. علی(ع) علاوه ‌بر شخصیت معنوی و نظامی‌ باید از ابعاد دیگری چون رفتار در محیط خانه با همسر و فرزندان، رفتار با کارگزاران و زمامداران، رفتار با مردم از لحاظ عطوفت، مهربانی و عدالت در رفتار مورد مطالعه قرار‌گیرد. بی‌گمان در مطالعات عمیق و بی‌طرفانه می‌توانیم به اسوه‌بودن علی(ع) به دلیل انسان کامل‌بودن اعتراف کنیم.

گاهی گفته می‌شود آنچه درخصوص شخصیت علی‌بن‌ابی‌طالب(ع) مطرح می‌شود، مربوط به صدر اسلام است و اکنون با گذشت ۱۴قرن از آن زمان و تغییر در روش و نگرش زندگی مردم، دیگر نمی‌توان به آن روش استناد کرد. برای رفع این شبهه لازم است اشاره کنم گرچه زمان بسیاری از صدر اسلام گذشته، اما آموزه‌های سیره علی(ع) چون عدالتخواهی، حق‌طلبی، مبارزه با ظلم، راستگویی و... مشمول زمان و مکان نیست و همواره به عنوان ارزش برای انسان مطرح بوده است. بنابراین آنچه از امام به عنوان الگوی کامل برای ما بیان شده، امری ثابت است که باید با برنامه‌ریزی صاحبان اندیشه برای مردم روشن شود تا مورد بهره‌برداری همگان قرار گیرد. نهج‌البلاغه که به عقیده ما مرامنامه امیرالمومنین(ع) است، باید در برنامه‌ریزی‌های فرهنگی جامعه ما که مدعی پیروی از علی(ع) است، لحاظ شود تا جامعه گرفتار گمراهی‌های دنیای مدرن نشود. قطعا اگر جامعه ما با تکیه به روش‌های ائمه‌معصومین(ع) رو به جلو حرکت کند، زندگی خلق‌ا ... بهبود می‌یابد و بسیاری از نگرانی‌های موجود رفع خواهد شد.