احتمالا این جمله را بارها از زبان افراد مختلف شنیده اید : "اگر زور بالای سرکسی نباش کار نمی کند".مثلا کسی که تا ظهر می خوابد برای بیرون آوردن او از این عادت باید او را سر کاری گذاشت که مجبور شود صبح زود بیدار شود. در مقوله هنر یکی از مصادیق زور، وجود جشنواره های هنری است. این جشنواره ها اگر برنامه ریزی شده و هدفمند برگزار شوند می توانند بازدهی هنرمندان را درصد قابل توجهی افزایش دهند. همچنین بخاطر رقابتی که این وسط بوجود می آید کیفیت آثار هم بالا می رود. وجود بحث انتخاب آثار برتر و تجلیل از آنها هنرمندان را به تلاشی مضاعف وامی دارد تا بهترین اثر ممکن را خلق کنند. جشنواره انگیزه کار مداوم و منظم برای هنرمندان بوجود می آورد. جشنواره ها می توانند با جوایز نقدی قابل توجه، از هنرمندان حمایت مالی بکنند. البته انتقادی که همیشه از جشنواره های اردبیل می شود این است که مبالغی که بعنوان جایزه به هنرمندان اهدا می شود بسیار ناچیز است. اگر واقع بینانه نگاه کنیم جوایز نفیس شور رقابت را به بالاترین حد می رساند و پیشرفت در رقابت میسر می شود. تصور کنید اگر بین ملتهای مختلف از لحاظ اقتصادی و صنعتی و فرهنگی و... رقابتی درنمی گرفت آیا پیشرفتهای امروزه را می توانستیم شاهد باشیم؟ اگر بین ورزشکاران رقابتی درنمی گرفت آیا ورزشکاران انگیزه ای داشتند برای قوی تر کردند خودشان؟ مسلما پیشرفت در هر زمینه ای زائیده رقابت سالم است. همچنین جشنواره ها سکوی پرتابی برای هنرمندان هستند. خیلی از بزرگترین فیلمسازان ایرانی به واسطه همین جشنواره های معتبر فیلم به دنیا معرفی شده اند. اگر جشنواره ای در کار نبود چطور سینمای جهان از وجود آنها خبردار می شد. اگرهم خبردار می شدند به این گستردگی نبود. وجود چنین جشنواره هایی علاوه بر نفعی که برای هنرمند دارد باعث می شود شهرستانی که هنرمند برگزیده به آن تعلق دارد در مرکز توجه مسئولان فرهنگی قرار بگیرد. مثلا شعر اردبیل در مقایسه با دیگر شهرستانهای استان در جایگاه بالاتری قرار دارد و این به واسطه همین جشنواره ها محقق شده است. همه هنرمندان یک خواسته مشترک دارند و آن دیده شدن و پیدا کردن مخاطب است. جشنواره ها بهترین مکان برای تحقق این خواسته است. همچنین جشنواره ها بهترین مکان برای تبادل افکار و اندیشه های هنرمندان با همدیگر است. محلی برای آشنایی با تجربه های جدید است. امکان آشنایی با فرهنگ های دیگر را فراهم می کند.
البته جشنواره ها جنبه های منفی هم دارند. از جمله وجود بی عدالتی در بعضی داوری ها و افکار سودجویانه و ضد هنری برخی از برگزارکننده های جشنواره ها است. همچنین تبدیل شدن جشنواره به هدف هنرمندان یکی یگر از جنبه های منفی جشنواره است. جشنواره بیش از این که وسیله ای برای پیشرفت باشد هدفی می شود برای جایزه گرفتن. بعضی مواقع هم دیده می شود که معیارهای جشنواره ای بیش از آنکه هنری باشد مسائل دیگری است. البته این مسئله بصورت غیرمستقیم اعمال می شود.
با تمام این حرفها، نمی توان به چند جنبه منفی که گاها بروز می کند اتکا کرد و جنبه های سازنده و مفید جشنواره های هنری را نادیده گرفت. باید تلاش هنرمندان و مسئولان فرهنگی استان در راستای تقویت جنبه های مفید و کاهش جنبه های منفی جشنواره ها باشد.
فردین اکبری
