ببینید| انقلاب واقعیت مجازی در جراحی‌های نفسگیر

در این جراحی که حدود 27ساعت طول کشید، پزشکان توانستند با هدست واقعیت مجازی بخش‎هایی از مغز و جمجمه دوقلوهای برزیلی را در دنیای مجازی از هم جدا کنند. استفاده از فناوری در حوزه پزشکی آن هم برای عمل جراحی به این پیچیدگی می‎تواند نوید قدم‎های بزرگی در حوزه پزشکی مدرن باشد که حالا به لطف روش‌‎هایی که واقعیت مجازی فراهم کرده می‎توان عمل‌های جراحی را چندین و چندبار، پیش از عمل واقعی تمرین کرد.

شاید بتوان گفت مراحل بسیار پیچیده این جراحی که نیاز به ظرافت و دقت به شدت بالایی دارد، بدون تکنیک‎های آزمایشی که واقعیت افزوده فراهم کرده، امکان نداشت و حالا به نظر می‎رسد با این اتفاق مهم، چشم امید خیلی از بیمارانی که نیاز به جراحی‎های پر خطر دارند به فناوری‎های تازه، دوخته شده‌است. فناوری‎هایی که در سال‌های پیش رو شیوه‌های عمل‌های جراحی را دگرگون خواهند کرد و زمینه‎ساز اقداماتی پیشگامانه‎ درون اتاق‎های عمل خواهندشد.

آرتور و برنارد لیما که فقط چهار سال دارند در ایالت رورایما واقع در شمال برزیل به دنیا آمدند و از همان روز تولد از ناحیه سر به هم چسبیده‌بودند. آنها دچار نوعی بیماری نادر بودند که باعث می‎شد از ناحیه جمجمه به هم متصل باشند. وضعیت خاص آرتور و لیما و نوع چسبیدگی سرشان به گونه‎ای بود که حتی نمی‌توانستند همزمان با هم راه بروند یا مشغول کاری مشترک بشوند و این موضوع مسلما برای دو پسر خردسال بسیار برای دردناک است که زمان زیادی را در بیمارستان‎ها و تحت نظارت پزشکان بگذرانند.

موفقیت نهایی پس از 9 عمل جراحی

قصه وقتی سخت‌تر شد که پزشکان تشخیص دادند چند عمل جراحی لازم است تا شاید بشود جمجمه و مغز دوقلوها را از هم جدا کرد. آ‌نها در طول عمر خود 9 بار مورد جراحی قرار گرفتند و حدود 100 پزشک در تیم‎های مختلف جراحی تلاش کردند زندگی عادی را برایشان فراهم کنند.

با توجه به هزینه‎های سنگینی که این جراحی و مراقبت‎های پزشکی پس از آن در پی داشت، موسسه خیریه پزشکی «دوقلوهای به‌هم‎چسبیده جمینی» مستقر در لندن، این هزینه‎ها را تامین کرده‌است. عمل آرتور و برنارد ششمین جراحی جداسازی موفقیت‎آمیز توسط این گروه پزشکان و موسسه خیریه است. در حال حاضر، فشار خون و ضربان دوقلوها بعد از عمل جراحی طبیعی است و حال عمومی آنها خوب است ولی برای این که به شرایط عادی برگردند، به شش ماه مراقبت ویژه در بیمارستان نیاز دارند.

پیچیده‎ترین عمل جداسازی دوقلوها تا امروز

یکی دیگر از جنبه‎هایی که این جراحی را از دیگر عمل‎های جداسازی دوقلوها متمایز می‎کند، سن بچه‎هاست. طبق گفته‎های جیلانی، آرتور و برناردو بزرگ‌ترین کودکانی بودند که تحت این عمل قرار گرفتند. در چنین شرایطی که مغزها به شدت به هم چسبیده‎اند و تعداد زیادی رگ‎ حیاتی شان در مغز، مشترک و به هم پیوسته‌است، عمل جراحی دشواری‎های زیادی پیدا می‎کند. به همین دلیل است که این عمل، چالش‌برانگیزترین و پیچیده‎ترین جراحی جداسازی دوقلوها تا به امروز نام گرفته‌است. گابریل مفرج، جراح مغز و اعصاب از موسسه مغز ایالتی پائولو نیمایر در ریو می‎گوید: «این عمل خطر زیادی داشت تا حدی که ممکن بود دوقلوها طی جراحی از دست بروند اما در نهایت ما از نتیجه آن بسیار راضی هستیم؛ چون معتقد بودیم همیشه فرصتی وجود دارد و باید از آن استفاده کرد.» نور ول اواس جیلانی جراح اصلی تیم پزشکی دوقلوها عمل آرتور و برنارد را عمل جراحی عصر فضا توصیف می‎کند. این جراح مغز و اعصاب پاکستانی ـ انگلیسی می‎گوید در طول این 27 ساعت که در اتاق عمل مشغول به کار بوده، فقط 15 دقیقه استراحت کرده‎است. جالب است بدانید از هر 60 هزار تولد در جهان، یک مورد منجر به دوقلوهای به هم چسبیده می‎شود و تنها 5 درصد آنها از سر به هم چسبیده (کرانیوپاگ) هستند.

جراحی در دنیای مجازی

حیرت‎انگیزترین بخش این جراحی زمانی بوده‌است که تیم پزشکان جراح از اسکن مغزی و ام‌آر‌آی برای تهیه نقشه دیجیتال جمجه مشترک دو برادر دوقلو استفاده کردند تا در چند جراحی آزمایشی واقعیت مجازی مراحل مختلف عمل را تمرین کردند.

هدست‎های واقعیت مجازی شرایطی را فراهم می‌کنند که تصاویر واقعی تهیه شده از جمجمه و مغز دوقلوها در کنار مسیر رگ‎ها و استخوان‎ها و بافت‎ها با جزئیات زیاد قابل بررسی باشد، درست شبیه واقعیت اما به شکل مجازی.

مثل وقتی که برای تماشای فیلم‎‏های واقعیت مجازی، عینک مخصوص می‎زنید و تصور می‌کنید خودتان هم در فضای همان فیلم قرار گرفته‎اید.

این کار کمک می‌کند درصد خطا به کمترین مقدار برسد چون چند مرحله تمام روش‎های ممکن برای جراحی مورد تمرین قرار گرفته و احتمال خطاهای مختلف بررسی شده‌است.

نتیجه تمام این تلاش‎ها برای تیم پزشکی زمانی که آرتور و برناردو روی تخت بیمارستان به هوش می‌آیند و دست‌شان را به سوی هم دراز می‌کنند به ثمر نشسته‌است، لحظاتی که توسط تیم پزشکی در قالب ویدئویی کوتاه ثبت شده و اگر همه چیز خوب پیش برود و زندگی دوقلوها به خوبی ادامه یابد، احتمالا تبدیل به دقایقی به یاد ماندنی و تاریخ‎ساز در علم پزشکی خواهدشد.

لحظه‌ای که مادر دوقلوها از خوشحالی اشک می‎ریزد و از چهارسالی می‌گوید که تمام روزهای آن در بیمارستان‎ها سپری شده و حالا این امید می‎رود که زندگی پسرهایش به روال عادی برگردد؛ به روزهایی برای کودکی کردن به لطف علم پزشکی و فناوری‌های نوین.

منابع: BBC.com و france24.com