ادای دین هنرمندانه به مقاومت مردم

نوحه‌ای که شنیدنش پس از گذر ۴۰سال از دلیری رزمندگان و رشادت‌های مردم، حال و هوای آن سال‌ها را بی‌کم و کاست زنده می‌کند و این همان جادوی موسیقی است اما حماسه خرمشهر فقط در نوای ممد نبودی، زمزمه نشد و مجید انتظامی در طول سال‌ها سمفونی‌ و قطعات ماندگاری به این بهانه خلق کرد، حتی در دهه۷۰ نیز که موج قدرتمند موسیقی پاپ راه افتاده بود و خوانندگان جوان و مستعدش سبک تازه‌ و جانداری را به عرصه موسیقی وارد کردند، هرکدام به فراخور شور و حال خودشان قطعه‌ای در تکریم و پاسداشت این قهرمانی و پیروزی سرودند.

یکی از خوانندگان مطرح پاپ که جوانان دهه ۷۰ و ۸۰ با او خاطرات شیرینی دارند، محمدرضا عیوضی است.

او هم به عشق خرمشهر دو قطعه «خاک تشنه» و «خرمشهر» را خلق کرده و آن را ادای دینی به مردم شجاع و قهرمان جنوب می‌داند.

عیوضی که تک آهنگ «خرمشهر» را اوایل دهه ۹۰ تولید کرده، درباره انگیزه خود از ساخت این قطعه حماسی می‌گوید ، آن را به پیشنهاد محمدرضا چراغعلی، آهنگساز برجسته خوانده است: «زمانی که این قطعه منتشر شد، بازخوردهای خوبی هم داشت.

وقتی اثر حماسی باشد به‌‌خصوص افرادی که در این عرصه سختی کشید‌ه‌اند خیلی به آن توجه می‌کنند و درکشان نسبت به این قضیه بالاتر است ،چون آن را تجربه کرده‌اند.»

«من وظیفه خودم می‌دانم برای کشورم و هر شهری که نمادی از شجاعت، مقاومت و جانبازی باشد یک اثر هنری خلق کنم.» این جمله را این خواننده می‌گوید و یادآور می‌شود: خرمشهر یکی از آن شهرهایی است که هم مظلوم واقع شد و هم مورد هجمه دشمن قرار گرفت و متأسفانه وقتی به آنجا سفر می‌کنم، مردمانی را می‌بینم که با وجود تمام مشکلاتی که در دوران جنگ متحمل شدند اما امروز هم به وضعیت آنها رسیدگی نمی‌شود. مسؤولان هم باید زحمت بکشند شرایط زندگی و معیشت آنها را بهبود ببخشند، به ویژه در سال‌های اخیر که شرایط سخت‌تر از قبل شده است.

وی با اشاره به قهرمانان ایرانی و ضرورت تکریم آنها عنوان می‌کند: برای من بسیار جالب است که این‌قدر اسطوره در تاریخ کشورمان داریم از بابک و آرش کمانگیر تا رزمندگانی که در هشت سال دفاع مقدس جانشان را کف دست گذاشتند و به میدان آمدند. متاسفانه سازمان‌هایی که مرتبط با امور این افراد هستند، عملکردشان در حفظ و زنده نگه داشتن این قهرمانان ملی خوب نبوده است.

وی ادامه می‌دهد: به آمریکا نگاه کنید‍! هیچ قهرمانی ندارد اما برای خودشان قهرمان‌سازی می‌کنند و هالک، سوپر من و... را می‌سازند در حالی که در عالم واقعیت چنین شجاعتی وجود ندارد، حتی اگر به بازماندگان جنگ ویتنام نگاه کنید، اکثرا مجنون شدند و به دلیل اتفاقات بدی که تجربه کردند، دیگر قادر به ادامه زندگی نبودند اما ما این قهرمانان را داشتیم که شجاعانه در برابر دشمن ایستادگی کردند و برخی از آنها که امروز در آسایشگاه‌ها بستری هستند شرایط خوبی را تجربه نمی‌کنند. تمام حرفم این است که ما برای بزرگداشت این قهرمانان عملکرد خوبی نداشتیم.

این خواننده معتقد است آنچه از عهده ما در عرصه هنر برمی‌آید این است که چنین اتفاقاتی را گوشزد کنیم. اگر خدای ناخواسته امروز هم تجاوزی صورت بگیرد ما از وطن دفاع می‌کنیم، درعین‌حال که باید عدالت اجتماعی هم وجود داشته باشد، نه این‌که سختی‌ها فقط گریبان مردم را بگیرد و آقازاده‌‌ها در امان بمانند.

انتقاد از سیاستگذاری فرهنگی

عیوضی به خلق جریان حماسی در بطن موسیقی پاپ اشاره می‌کند و می‌گوید: البته مقداری از آن فضا دور شد‌ه‌ایم و با گذشت ۴۰ سال از واقعه آزادسازی خرمشهر خیلی‌ها فراموش کردند چه اتفاقاتی افتاده درحالی‌که آثارش هنوز وجود دارد.

جوانان دیگر آن جنس ارتباط را نگرفتند و قاعدتا در میان همین جوانان، هنرمندانی هم هستند که اثر تولید می‌کنند اما متأسفانه فضای جامعه به سمتی رفته که همه ابتدا پول را می‌بینند و بعد شئونات انسانی را در نظر می‌گیرند و دیگر کسی به فکر ارزش‌ها نیست. ما از فرهنگی بسیار غنی برخورداریم و پیشینه‌ای همچون فردوسی داریم که اصالت ایرانی را به ما یادآوری می‌کند اما این را هم یادمان باشد فرزندان ما به‌ویژه دهه هشتادی‌ها با فضای مجازی و دنیا ارتباط دارند و این کار را مقداری مشکل می‌کند که بتوانیم سنت‌ها را حفظ کنیم. نمونه آن رواج فرزندسالاری است که حتما خروجی فیلم‌هایی است که هالیوود تولید می‌کند اما رسالت ما در این میان چیست؟ ما باید فرهنگ خودمان را از طریق موسیقی، کتاب، فیلم و ... جاری کنیم.

تهاجم فرهنگی را جدی بگیریم

عیوضی درباره نقش هنر در حفظ ارزش‌هایی که کمرنگ شده‌اند می‌گوید: امروز یکی از تهاجمات استعمار، فرهنگی است، چراکه فرهنگ‌وهنر می‌تواند تاثیرات بسزایی در ذهنیت افراد ایجاد کند. هالیوود و بالیوود دو مرکز بسیار بزرگ فیلمسازی هستند که نقش مهمی در شکل‌گیری تفکرات و ارزش‌ها دارند؛ البته بالیوود نتوانسته چندان تغییری در تفکر آدم‌ها ایجاد کند زیرا به سنت‌ها پایبند است و هنوز به آن مرحله نرسیده که حتی برهنگی را در فیلم‌هایش عیان کند و این خیلی خوب است که ارزش‌ها را حفظ کرده اما فضا در هالیوود به گونه دیگری است و از هر دری به کشورها ورود می‌کند و کاملا توانسته یک هژمونی را در برخی از کشورهای خاورمیانه ایجاد کند و باعث لغزش آنها شود. عیوضی در پایان به رسالت هنرمندان در حفظ فرهنگ و پاسداشت ارزش‌‌های میهن اشاره و تاکید می‌کند: وظیفه هر هنرمندی است اثر حماسی خلق کند و آن را زنده‌نگه‌دارد و بگوید چه چیزهایی از سرمان گذشته است. ما در طول تاریخ سختی‌های بسیار زیادی را متحمل شدیم. هنرمند باید تاریخ را مطالعه و آن را در قالب شعر و موسیقی، فیلم و کتاب بازگو کند.

صبا کریمی - روزنامه‌نگار / روزنامه جام جم