اهمیت باورهای دینی در کاهش آسیب های اجتماعی

شکل‌گیری باورها و اعتقادات دینی در محیط خانواده و دوران کودکی آغاز می‌شود و سپس در دوره نوجوانی که حساس‌ترین دوره رشدی انسان می‌باشد فرد به دوره تکلیف نائل و تفکر دینی و مذهبی در فرد عمیق‌تر و با توجه به سبک فرزند‌پروری و الگوی رفتاری والدین تثبیت می‌شود.

مهمترین هدف تعلیم و تربیت شکل‌گیری شخصیت و خمیره سالم افراد به خصوص نسل جوان در کشور است و تلاش می‌شود بنیان خانواده در کنار سازمان‌ها و نهادهای متولی امور تربیتی و پرورشی ضمن هماهنگی با همدیگر در جهت تربیت افراد متعهد، آگاه و مسئولیت‌پذیر اجتماعی به منظور شکوفایی و پویایی جامعه اسلامی گام بردارند.

گرایش به باورهای دینی در انسان فطری است. بنابر پژوهش‌های علمی روانشناسی زمینه گرایش به دین و دینداری از دوره نوجوانی آغاز و در دوره جوانی استمرار پیدا می‌کند. در این دوره‌های حساس رشدی نیاز به باورهای دینی و اعتقادی نسبت به دیگر نیازها به مراتب ارجحیت دارد چرا که این نیاز از فرد در برابر آسیب‌های فردی و اجتماعی حراست و از گرایش به نابسامانی ها خودداری می‌کند. لیکن آموزش مذهبی و دینی برای آینده کودک و نوجوان بسیار ضروری است؛ از آن جهت که سبب رشد اندیشه و رسش شناختی می‌گردد و نیاز است با توجه به عصر جدید، عصر فضای مجازی با هجمه‌های گسترده فرهنگی و اعتقادی دشمنان نظام جمهوری اسلامی که به منظور فروپاشی انسانیت در وهله اول و سپس کانون مقدس خانواده با هم هم‌پیمان شده‌اند و از هر تلاشی جهت نیل به اهداف شومشان دریغ نمی‌نمایند؛ این مهم در اولویت قرار گیرد.

با توجه به تجارب حقیر در مرکز مشاوره و دوایر مددکاری اجتماعی به عنوان کارشناس خانواده و مداخله در پرونده های خانوادگی؛ با سبب‌شناسی و واکاوی ریشه‌ای آنچه مبرهن است آمار بالای مشکلات فردی و خانوادگی در افرادی است که باورهای اعتقادی و دینی ضعیف دارند و به تعالیم اسلامی در جامعه پایبند نیستند و به لحاظ تاثیرات منفی تهاجم فرهنگی و ضعف والدین در تقویت باورهای دینی به نوعی دچار سرگردانی هستند.

ایمان به خداوند متعال، حسابرسی اعمال، ایمان به پاداش های اخروی و معاد عامل و محرک مهمی در جهت پاک زیستن به منظور جلوگیری از نابسامانی‌های اجتماعی و روحی روانی انسان‌هاست.

اگر فرد مولفه‌های بهداشت روان به قدر کافی برخوردار نباشد و هیجانات منفی مانند دلهره و نگرانی به همراه داشته باشد از امنیت فردی و اجتماعی محروم است و اگر این فرد دردمند از کمک دیگران در کاهش بیماری‌های روحی و روانی ناامید باشد تنها راه نجات وی از آشفتگی‌های ذهنی و هیجانات منفی، یاری جستن از ایمان به خداوند متعال و باورهای دینی است. همانطور که خداوند متعال در قرآن کریم فرموده‌اند: «الا به ذکرالله تطمئن القلوب».

در کلاس‌های آموزشی مهارت‌های مقابله‌ای در جهت پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی به خصوص خودکشی در نوجوانان در کنار استراتژی‌های روان‌شناختی، استراتژی‌های معنوی از اهمیت بسزایی برخوردار است و تاثیرگذاری آن به نسبت دیگر عوامل مثمرثمرتر می‌باشد.

صراحتاً نقش اعتقادات مذهبی و باورهای دینی در کاهش تخلفات و آسیب های اجتماعی بر کسی پوشیده نیست. با بررسی و مقایسه آمار جرایم در مناسبت‌های مذهبی مانند محرم، صفر و رمضان و... با ایام عادی شاهد کاهش چشمگیر آسیب‌ها و جرایم هستیم که به تاثیرگذاری باورهای دینی در بازداری از ناهنجاری اجتماعی بر می‌گردد.

لازم است مسئولان متولی با انجام کارهای فرهنگی در جامعه به خصوص برای سنین پایین با تقویت کانون‌های فرهنگی و مذهبی در مساجد و اماکن مذهبی و فرهنگی و ترغیب خانواده‌ها جهت شرکت فرزندان‌شان از دوران کودکی به منظور انس گرفتن با آموزه‌های دینی همت و تلاش مضاعف نموده و در کنار ایجاد روحیه مذهبی و دین باوری؛ تقویت عزت نفس، توجه به کرامت انسانی و برخورد عاطفی و با محبت، سبک فرزند‌پروری سالم و اسلامی مدنظر قرار گرفته و اهتمام لازم صورت پذیرد.

تهیه و تنظیم: عبدالصالح خزائی دکترای روانشناسی اداره مشاوره و مددکاری معاونت فرهنگی اجتماعی فرماندهی انتظامی استان-جام جم آنلاین بوشهر