۸ کشته و ۳۵ قطع عضو با انفجار مواد محترقه

نه قطع دست‌وپا و تخلیه چشم، نه سوختگی‌های درصد بالا و حتی مرگ دردناک در آتش؛ هیچ‌کدام باعث نشد تا عاشقان آتش و ترکاندن و سوزاندن، دست از ترقه‌بازی و کوبیدن نارنجک‌های دست‌ساز به در و دیوار، زیر پای عابران و راکبان موتورسیکلت و رانندگان خودروها بردارند. انگار اگر نارنجک نترکد و صدای مهیبش تا چند کوچه و خیابان آن‌طرف‌تر، زهره ملت را نترکاند، رسم چهارشنبه‌سوری ادا نمی‌شود.

در تهران و تا لحظه تنظیم این گزارش‌که هنوز به‌طور رسمی بساط آتش‌بازی و ترکاندن ترقه و نارنجک و انواع بمب‌های مهیب آغاز نشده، آمار مرگ‌ومیر و مصدومیت‌ها امیدوارکننده است تا صبح روز ۲۳ اسفندماه، هیچ مورد فوتی و قطع‌عضو ثبت نشده اما شش آسیب چشمی و ۱۰ مورد سوختگی گزارش شده است.

از یکم اسفندماه تا دوشنبه، بیمارستان شهدای یافت‌آباد به پنج مورد از مصدومان چهارشنبه‌سوری، فارابی دو مورد، لقمان یک مورد، امام‌حسین(ع) یک مورد، شهدای تجریش یک مورد و شهید مطهری نیز دو مورد خدمات درمانی ارائه کرده است.

چهارشنبه‌ سوزی در استان‌های مختلف

استان آذربایجان‌شرقی تا این لحظه، طلایه‌دار حوادث ناشی از انفجار موادمحترقه بوده است. سه‌شنبه ۱۷ اسفندماه بود که با انفجار مواد محترقه در منطقه حاشیه‌نشین احمدآباد تبریز، چند ساختمان مسکونی به‌طور کامل تخریب شد و چند ساختمان دیگر هم آسیب دید.

در این حادثه هفت نفر مصدوم شدند که یک‌نفر از آنها در بیمارستان فوت کرد، یک نفر سرپایی درمان شد و دو مصدوم دیگر به بیمارستان سینا و سه مصدوم به بیمارستان امام‌رضای این شهر منتقل شدند. درحالی‌که وضعیت عمومی یکی دیگر از مصدومان حادثه انفجار موادمحترقه وخیم گزارش شده بود، دوشنبه ــ دیروز ــ خبر رسید او نیز فوت شده و به این ترتیب آمار کشته‌های انفجار مواد محترقه در محله احمدآباد به دو نفر رسید.

طی روزهای گذشته نیز یک دختر تبریزی در اثر برخورد با مواد منفجره یک چشم خود را از دست داد. این حادثه سه مصدوم داشت که هر سه تحت عمل‌جراحی قرار گرفتند.

انفجار موادمحترقه در پل شهرستان اصفهان نیز سه مصدوم داشت که به بیمارستان امام‌کاظم(ع) منتقل شدند.

دکتر فرهاد حیدری، رئیس اورژانس پیش‌بیمارستانی دانشگاه علوم‌پزشکی اصفهان گفت: در این حادثه، دو دختر ۲۰ و ۱۴ساله و یک کودک ۱۲ساله از ناحیه دست‌وپا و صورت و گوش دچار آسیب‌دیدگی شدند.

تکابی‌ها هم امسال از شر و گزند ترقه و نارنجک در امان نماندند. بنابر اعلام ابراهیم عابدی، کارشناس فوریت‌های پزشکی بیمارستان مهر امام‌علی(ع)، دست یک نوجوان تکابی ۱۵ساله در اثر انفجار مواد محترقه دست‌ساز از ناحیه مچ متلاشی شد که به دلیل کمبود امکانات لازم درمانی، به زنجان اعزام گردید.

از قزوین هم خبرهای خوبی به گوش نمی‌ر‌سد. در شهر شال قزوین دو نوجوان ۱۲ و ۱۸ساله با هدف راه‌انداختن آتش‌بازی تمام‌عیار در حال ساخت مواد محترقه بودند که ناگهان انفجار رخ‌داد و هر دو دچار سوختگی و آسیب به صورت و دست‌وپا شدند و به بیمارستان شهید رجایی قزوین منتقل گردیدند. هر دو مصدوم به ترتیب دچار ۱۰ و ۱۲درصد سوختگی درجه ۲ شده بودند که اقدامات درمانی برای بهبود وضعیت آنها انجام شد.

این تنها حادثه در قزوین و بر اثر موادمنفجره نبود. به گفته داریوش مرادی، سخنگوی سازمان آتش‌نشانی قزوین، با انفجار موادمحترقه در بلوار اسدآبادی قزوین، یک موتورسیکلت دچار حریق شد که علاوه‌بر آتش‌گرفتن موتورسیکلت، راکب موتور نیز از ناحیه دست‌وصورت دچار آسیب‌دیدگی شد که توسط اورژانس به مرکز درمانی منتقل گردید.

برخی در اراک هم در حادثه‌آفرینی با ترقه و نارنجک عقب نماندند. بنابر اعلام سرهنگ محمود خلجی، معاون فرهنگی و اجتماعی فرماندهی انتظامی استان مرکزی، انفجار مواد محترقه دست‌ساز، کار دست یک نوجوان ۱۶ساله داد و دست‌ها، صورت و چشم‌های او به‌شدت مجروح شد.

این پنجمین انفجار موادمحترقه طی هفته‌های گذشته در اراک است و این انفجارها ۱۰ نفر را راهی بیمارستان کرد.

در میان آنها، دو نوجوان ۱۴ و ۱۷ساله از ناحیه دست‌وچشم دچار نقص عضو شدند. دست‌وصورت دو کودک هشت و ۱۰ساله نیز دچار سوختگی شد.

یک پسر ۱۵ساله هم وقتی در حال تهیه نارنجک دست‌ساز بود، ناگهان انفجار رخ‌داد و علاوه‌بر مصدوم‌شدن او، دست راست مادرش نیز از ناحیه مچ قطع شد.

مرگ شش نفر و مصدومیت ۳۲۵ نفر دیگر در آخرین چهارشنبه سال ۹۹ باعث نشد تا دو جوان ۲۰ و ۲۳ساله اهل آستارا سراغ موادمحترقه نروند.

به گفته دکتر پیمان اسدی، رئیس اورژانس پیش‌بیمارستانی و مدیریت حوادث گیلان، این دو جوان در اثر ترکیدن موادمحترقه غیراستاندارد در حیاط خانه‌ای در آستارا، از قسمت سر، گردن، قفسه سینه و چشم به‌شدت دچار سوختگی و به بیمارستان شهید بهشتی آستارا منتقل شدند.

انفجار موادمحترقه در البرز هم قربانی‌گرفت. در این حادثه که سرپرست دانشگاه علوم پزشکی البرز خبر آن را اعلام کرد، انفجار یک نارنجک‌دستی، جان یک نوجوان ۱۷ساله البرزی را گرفت. این انفجار در منطقه چهارباغ استان البرز رخ‌داد.

پس از اعلام حادثه، کارشناسان اورژانس به محل اعزام شدند. در این حادثه، علاوه‌بر فوت این نوجوان، مچ دست یک خانم ۲۳ساله که خواهر قربانی این انفجار بود هم قطع شد.

۲۵۰ گرم اکلیل‌سرنج برای انفجار یک خانه کافی است

دو دهه است که چهارشنبه‌ سوری، تغییر ماهیت داده و نه‌تنها از حال‌وهوای جشن و سرور خارج شده است، بلکه با روح و روان و اعصاب مردم هم بازی می‌کند.

مصدومیت و تلفات ناشی از برگزاری جشن چهارشنبه‌ سوری، موجبات ناراحتی و نگرانی مردم را فراهم کرده است، به حدی که شاهدیم بسیاری از خانواده‌ها به دلیل نگرانی از حوادث احتمالی، میل و رغبت چندانی به برگزاری جشن ندارند.

در سال‌های گذشته هرچه جامعه‌شناسان، روان‌شناسان و سازمان آتش‌نشانی، خواستار نگاه بلندمدت به نحوه برگزاری مراسم چهارشنبه‌ سوری شدند تا معضلات ناشی از این مراسم مرتفع شود، اما چندان استقبالی از آن به‌عمل‌نیامد.

در نتیجه دوباره به همان راهکار کوتاه‌مدت یعنی حضور خانواده در کنار فرزندان متوسل شدیم. اگر خانواده‌ها تصور می‌کنند که با توسل به زور و اجبار می‌توانند مانع برگزاری مراسم چهارشنبه‌ سوری توسط فرزندان خود که نسل جدید هستند شوند، این یک خطای محاسباتی است.

درصورتی‌که والدین چنین رویه‌ای را در پیش ‌گیرند، اطمینان داشته باشند که نوجوان و جوان آنها به طریقی و دور از چشم در کوچه و خیابان با غریبه‌ها مراسم را برگزار می‌کند؛ آن‌هم در شرایطی‌که افراد غریبه به‌هیچ‌وجه نگران سلامت فرزندان آنها نیستند. بر همین اساس بهتر است خانواده‌ها در کنار فرزندان خود جشن را برگزار کنند. در این صورت می‌توان امیدوار بود جشن به‌صورت کنترل‌کننده، بدون آسیب یا حداقل آسیب برگزار شود.

در چهارشنبه‌ سوری سال‌های گذشته متاسفانه حوادثی رخ‌داد که عقل سلیم به‌سختی آن را می‌پذیرد. در یک مورد شعله‌های ناشی از آتش هفت‌متری که عده‌ای آن را روشن کرده بودند، به تراس طبقه دوم یک منزل مسکونی سرایت کرد.

در موردی دیگر، حجم آتش، کابلی را که در ارتفاع بالاتری بود، سوزاند. این دیگر جشن و شادی نیست و نباید به قیمت چند دقیقه شادبودن، اعصاب و روح و روان مردم را با صدای وحشتناک ترقه‌ها آزار داد و آتش به جان زندگی و اموال آنها انداخت. در فرصت کم باقیمانده تا برگزاری چهارشنبه آخر سال، از شهروندان عزیز تقاضا می‌کنیم نوجوان و جوان خود را از خطرات موادمنفجره مانند اکلیل‌سرنج آگاه کنند.

شاید مردم ندانند که نگهداری ۲۵۰ گرم از این مواد به‌راحتی می‌تواند یک واحد مسکونی را به‌طور صددرصدی تخریب کند. حتی منازلی بود که در آن ده‌ها کیلوگرم اکلیل‌سرنج نگهداری می‌شد و وقتی از همسایه‌ها می‌پرسیدیم که چرا چنین موضوعی را اطلاع‌رسانی نکردند، پاسخ دادند که ما نمی‌خواستیم آدم‌فروشی کنیم که استدلال و دلیل منطقی نیست. اطلاع‌رسانی در این موارد، به سلامت اعضای خانواده منجر می‌شود و در واقع عین همسایه‌مداری و شهروندمداری است. توصیه آخر این‌که شب برگزاری مراسم بهتر است در و پنجره‌ها بسته بوده و خاموش‌کننده در دسترس باشد. اگر شهروندان خودرویشان را تا پیش از این در خیابان پارک می‌کردند، در این شب‌ها، آن را به یک مکان امن منتقل کنند. در نهایت این‌که بازهم توصیه می‌کنیم اعضای خانواده کنار فرزندان خود باشند که تا حد بسیار زیادی می‌تواند از عواقب خطرناک حوادث احتمالی جلوگیری کند.

مجازات سنگین در انتظار مخلان نظم چهارشنبه آخر سال

هرساله شاهدیم که در چهارشنبه آخر سال تعداد قابل‌توجهی از هموطنان عزیزمان بر اثر انفجار مواد محترقه و دیگر پیامدهای اقدامات ناسنجیده در این روز مصدوم و گاهی کشته می‌شوند.

چرا باید چنین شود و اگر هدف شادی یا پاسداشت رسوم باستانی است موجب عزادار شدن خانواده‌ها و تحمیل هزینه‌های سنگین درمانی بر جامعه شود؟ عده‌ای این رسم را تحریم می‌کنند! عده‌ای آن را مکروه یا مباح می‌دانند و عده ای نیز طرفدار برپایی آتش و گرامیداشت این روز هستند!

فارغ از این‌که موضعگیری افراد در کدام طیف باشد باید این واقعیت را بپذیریم که هر‌ساله این مراسم تبدیل به کابوس هزاران خانواده در نقاط مختلف کشورمان می‌شود و متاسفانه خسارات و هزینه‌های گزافی را به جامعه تحمیل کرده ‌و درآمد سرشاری را نصیب فروشندگان مواد آتش‌زا و به‌ویژه تولید‌کننده اصلی یعنی کشور چین می‌کند! چاره کار چیست؟

حال که این واقعیت وجود دارد باید آن را به‌گونه‌ای هدایت کرد که آثار سوء آن به حداقل برسد و این تهدید تبدیل به فرصت شود.

لازم است صاحب‌نظران مسائل اجتماعی راهکار مناسبی را برای این مسأله ارائه کنند به‌طوری‌که نه تنها باعث مصیبت و ناراحتی برای خانواده‌ها نشود بلکه تبدیل به فرصتی برای استقبال از بهار و سال نو شود! اما در کنار حوادث و صدمات استفاده از مواد محترقه پر‌خطر ما با جرایمی نیز در این شب رو‌به‌رو هستیم.

برای نمونه؛ با توجه به بند «ث» ماده ۱۲ قانون مجازات قاچاق اسلحه و مهمات؛ صرف نگهداری و حمل مواد محترقه، ۹۱ روز تا شش ماه حبس در پی دارد ضمن آن‌که اگر پرتاب مواد محترقه باعث انفجار صوتی، هراس و فوت و مصدومیت شخصی شود، پرتاب‌کننده مواد محترقه طبق ماده ۵۰۱ قانون مجازات اسلامی به قصاص یا پرداخت دیه محکوم خواهد شد.

همچنین اگر پرتاب مواد محترقه موجب آتش‌ سوزی شود یا موجب تخریب اموال مردم شود طبق مواد ۶۷۶ و ۶۷۷ قانون مجازات اسلامی به شش ماه تا سه سال حبس محکوم خواهد شد. درصورتی‌که پرتاب مواد محترقه باعث برهم‌زدن نظم جامعه شود، مرتکب طبق ماده ۶۱۸ قانون مجازات اسلامی به سه ماه تا یک سال حبس و تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم خواهد شد.

اگر شخصی با پرتاب مواد محترقه موجب ایجاد مزاحمت برای اطفال و بانوان شود، طبق ماده ۶۱۹ مجازات اسلامی به دو تا شش ماه حبس و تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم خواهد شد.

از‌سوی دیگر در صورتی‌که مواد محترقه به‌وسیله خودرو حمل یا از داخل خودرو جهت پرتاب مواد محترقه استفاده شود خودرو طبق ماده ۲۱۵ قانون مجازات اسلامی به‌عنوان اسباب ارتکاب جرم توقیف خواهد شد.

لیلا حسین زاده - حوادث روزنامه جام جم