به گزارش روابط عمومی مرکز توسعه فرهنگ وهنردرفضای مجازی، مراسم رونمایی از سامانه صدف (بستری برای نشان‌گذاری آثار و محتوا‌های فرهنگی دیجیتال) و سامانه زینو (بستری برای ارتقای سواد رسانه‌ای و به اشتراک‌گذاری دانایی نوین) عصر امروز، ۱۹ مردادماه با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، رییس مرکز توسعه فرهنگ و هنر در فضای مجازی، معاون امور هنری، معاون امور مجلس وحقوقی مرکز ملی فضای مجازی ومدیران وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی ومدیران مشاوره‌های سوادرسانه ایی وزیست مجازی برگزار شد.
در این مراسم همچنین از مجموعه کتاب‌هایی شامل گفتار‌هایی در نسبت حکمرانی فرهنگی و تحولات فضای مجازی، مبانی حکمرانی و تحول سازمان‌های فرهنگی در فضای مجازی، فن‌آوری‌های فضای مجازی و مدیریت فرهنگی، فرصت‌ها و چالش‌های فضای مجازی در حکمرانی فرهنگی، فضای مجازی و نقش مردم در حکمرانی فرهنگی و فضای مجازی و تحولات فرهنگی هویتی و نیز کتاب‌های «مجموعه دوم» شامل تحول سازمان‌های فرهنگی در عصر فضای مجازی (تجربه‌نگاری برنامه تحول وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در فضای مجازی) همراه با ۱۰ عنوان گزارش تجربه‌نگاری است، رونمایی شد.
محمدرضا بهمنی، رئیس مرکز توسعه فرهنگ و هنر در فضای مجازی در این آیین طی سخنان کوتاهی گفت: اگر تحولات فضای مجازی در لایه حکمرانی تحلیل نشود نتیجه اش انفعال است.
وی افزود: مولفه‌های کلیدی در این زمینه عبارتند از مطرح کردن نظام حکمرانی و الگوریتم‌های حکمرانی که در بستر پلتفرمها می‌تواند محقق شود، هوشمند کردن حکمرانی به واسطه حکمرانی داده‌های کلان و توانمند کردن کاربران برای زیست مجازی، دانش افزایی و مهارت افزایی کارگزاران حاکمیتی در سطوح مدیریتی و کارشناسی.
بهمنی تصریح کرد: آن چه که امروز مطرح می‌شود ناظر به این سه مولفه کلیدی است.
وی ادامه داد: اتفاقاتی که در سال ۹۹ در مرکز ملی فضای مجازی و شورای عالی فضای مجازی به عنوان قرارگاه تحولات فضای مجازی کشور رخ داد، بسیار مبارک بود. در سال ۹۹، پیرو مطالبه‌ای که رهبر معظم انقلاب اسلامی در ارتباط با شبکه ملی اطلاعات داشتند، مسئله بازنگری در سند شبکه ملی اطلاعات رخ داد و سبب شد که این سند به نوعی غنی‌سازی شود؛ به این معنی که مؤلفه محتوا در آن برجسته شده و مسیر حرکت آن به سمتی باشد که به تمامی زوایای برنامه توجه شود.
رییس مرکز توسعه فرهنگ و هنر در فضای مجازی خاطرنشان کرد: اقدامات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سامانه صدف ناظر به مسئله گمنامی در فضای مجازی دستگاه نشانه گذاری محتوای فرهنگی و حمایت از آنان است و سامانه زینو سواد مجازی که پایه‌گذاری نظام آموزش حکمرانی فرهنگ و فضای مجازی است.
همچنین امیر خوراکیان، معاون حقوقی و امور مجلس مرکز ملی فضای مجازی در این مراسم با بیان اینکه بیشترین تحولات ساختاری و رویکردی در حوزه فضای مجازی در ارتباط با نهاد‌های فرهنگی در وزارت فرهنگ و ارشاداسلامی رخ داده است گفت: البته از مقطعی به بعد نیز به اجبار کرونا، تحولاتی در آموزش و پرورش رخ داد، اما خیلی اجباری و منفعلانه انجام شد. این تحولات در وزارت ارشاد با برنامه و تدابیر از پیش تعیین شده صورت گرفت.
وی افزود: ما در نظام موضوعات محتوایی در فضای مجازی، تقریباً موضوعی را نداریم که مرکز هنر و فرهنگ در فضای مجازی درباره آن پروژه یا اقدام مشخصی انجام نداده باشد، یعنی امروز فهرست ارزشمندی از پروژه‌هایی در دست است که ذیل هر یک از عناوین اصلی در ارتباط با محتوا در فضای مجازی در این مجموع شکل گرفته و به نتیجه رسیده است.
خوراکیان در ادامه به دو فعالیت مهم در حوزه تولید محتوا در فضای مجازی اشاره و اظهار کرد: اولین فعالیت مهم در این زمینه، نشان‌گذاری و هویت‌دار شدن محتوا است که چنانچه اقدامی در حوزه اقتصاد محتوا، مالکیت معنوی، مدیریت انتشار، اعمال سیاست‌های محتوایی و ... تا نشان‌گذاری و هویت محتوا در فضای مجازی شکل نگیرد، کار‌های بعدی نیز ابتر است. دومین فعالیت مهم در این زمینه نیز سهم تولید کننده در اقتصاد محتوا است، یعنی چیدمان و گردش کار محتوا در فضای مجازی باید به گونه‌ای باشد که سهم تولیدکنندگان محتوا مشخص باشد.
وی تصریح کرد: یکی از سامانه‌هایی که امروز رونمایی می‌شوند، سامانه نشان‌گذاری محتوا است که از این به بعد برای هر تصمیمی که بخواهیم در حوزه توسعه محتوا در فضای مجازی بگیریم، باید از این سامانه استفاده کنیم. همچنین، برای آینده نیز نیازمند دو فعالیت مهم هستیم که یکی از این فعالیت‌ها مسئله همکاری سامانه‌های نشر، سایت‌ها و پلتفرمها و ... است. باید این مسئله را دنبال کنیم که تمامی سامانه‌های مختلف یا با جدیت و یا از طریق فشار‌های قانونی به سامانه صدف وفادار باشند.
خوراکیان بیان کرد: نکته دوم اضافه کردن بخش‌های جدید به این سامانه است که اقدام بسیار مهمی است. البته طبق اطلاعاتی که به دست آمده، این بخش نیز بالای ۸۰ درصد پیشرفت داشته و ظرف یکی دو هفته آینده به بهره‌برداری خواهد رسید. امروز یکی از بزرگترین چالش‌ها در عرصه مدیریت فرهنگی، عدم تجربه‌نگاری است. این اقدام وزارت ارشاد برای تجربه‌نگاری آن هم به این صورت، کاملا منطقی و قابل بهره‌برداری بوده و یکی از افتخارات بزرگ و نمونه بسیار ارزشمندی است که هرفردی که می‌تواند، باید آن را در کشور را توسعه دهد. همچنین، دستگاه‌های نظارتی میتوانند برای این اقدام و اقدامات مشابه، موضوع تشویقی را در نظر بگیرند و پس از اعطای تشویقی، مسئولانی که محموله تجربه‌نگاری را دریافت کرده و برخلاف آن عمل کرده‌اند را به عنوان مجرم بشناسند.
وی گفت: یکی از مسائل فرهنگی امروز، تسلیم شدن در برابر معضلات و چالش‌های فرهنگی است که نتوانستیم تا برای این معضلات راه‌حل‌های مناسبی را ناظر به دوره‌های زمانی مختلف تهیه کنیم. امروز با سامانه و محصول تجمیع شده مهمی در حوزه فرهنگ و هنر مواجه هستیم که این محصول فقط گزارش کار نیست، بلکه تحلیل صورت مسئله‌های فرهنگی در کشور و تعیین‌کننده سرنوشت آن‌ها است.
قدرت فراوری داده‌ها در عصر پساسایبر؛ منشأ قدرت ملی و ثروت ملی
سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در آیین رونمایی از سامانه‌های صدف و زینو با اشاره به اینکه "اگر قدرت ملی در جهان پیشاسایبر مقولاتی از قبیل تجهیزات نظامی، جغرافیای نظامی و ... و یا در حوزه ثروت ملی، منابعی همچون طلا، نقره و تولید کالا بود، در جهان پساسایبر، عنصر اصلی قدرت ملی، «داده» است، یعنی کانون ثروت و قدرت ملی تغییر ماهوی پیدا کرده است" گفت: در این جهان پساسایبر، داشته‌های بیشتر و مدیریت و قدرت فراوری داده‌ها، منشأ قدرت ملی و ثروت ملی می‌شود. اگر چنین نگاهی به جهان پساسایبر داشته باشیم که با داده‌ها سروکار داریم و بدانیم که مفاهیمی همچون قدرت و ثروت و فرهنگ که در جهان پیشین مفاهیم متغیری داشت، امروز تغییر کرده است، درک ماهیت «داده» اهمیت پیدا می‌کند که چه ماهیتی دارد که ما را به این طرف سوق می‌دهد. اگر با این نگاه به مسئله بنگریم و ماهیت‌شناسی خوبی از داده داشته باشیم، می‌توانیم با دنیای جدید ارتباط برقرار کنیم.
صالحی با اشاره به اینکه یکی از ویژگی‌های داده، سیال بودن آن است، گفت: امروز منابع قدرت و ثروت بر خلاف دنیای گذشته، منابعی سیال شبیه به هوا هستند. وقتی داده را به عنوان منبعی سیال تلقی می‌کنیم، این مسئله ویژگی غیر قابل تصور و غیر قابل پیش‌بینی به آن می‌دهد که یکی از پیامد‌های آن سیال بودن و مرزگریزی است. از همین جا است که بحث هویت‌های ملی در فضای سیال بودن داده‌ها مطرح می‌شود.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی اظهار کرد: پیامد دوم این سیال بودن، گریز از قفس مالکیت است. منابع سیال در ذات خود نوعی مالکیت‌گریزی دارند که این مسئله تفاوت قابل توجهی با منابع کهن قدرت و ثروت دارد، لذا وقتی با جهان پساسایبر روبه‌رو هستیم، بحث مالکیت مسئله بسیار مهمی در این فضا خواهد بود.
وی با بیان اینکه در سامانه «صدف» در حال تجربه‌نگاری عملیاتی هستیم، تصریح کرد: یکی دیگر از ویژگی‌های داده در عصر پساسایبر، خاصیت بی‌انت‌هایی آن است، یعنی منابع دیگر قدرت و ثروت ممکن است زمانی به پایان برسد، اما ویژگی فضای داده در عصر پساسایبر، انتهاناپذیری آن است که این ویژگی نیز دارای پیامد‌هایی است که یکی از این پیامدها، مسئله مدیریت داده در جهان پساسایبر است.
صالحی بیان کرد: موضوع مهم دیگری که در رابطه با انتهاناپذیری داده مطرح می‌شود، بحث اعتبارسنجی داده‌ها است. اعتبارسنجی داده‌ها اقدام زاحتی نیست، اما می‌توانیم در این جهان پساسایبر، مسئله‌ها را کاهش دهیم. ممکن است که نتوانیم به حل تمامی مسائل برسیم، اما می‌توانیم تاحدودی مسئله‌ها را کاهش داده و سطح توقع مان را پایین آوریم.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در پایان اظهار کرد: یکی از مسائلی که در بحث پیامد‌های نامحدودی داده‌ها تأثیرگذار خواهد بود، سواد رسانه‌ای است که می‌توان از طریق مشاوره‌های به روز و پیوسته به آن دست پیدا کرد و سامانه زی نو نیز امروز با این نگاه آغاز به کار خواهد کرد.
