کارشناسان سیاسی، اقتصادی و اجتماعی معتقدند یکی از مهم‌ترین بحران‌های خوزستان، خلأ مدیران با‌ کفایت، مقتدر و انقلابی در این خطه است

استان خوزستان، مرد میدان می‌خواهد

مساله آب؛ حساس‌ترین بحرانی كه حتی اخبار تلفات پاندمی بیماری كشنده كرونا را هم در شهرهای گرم و جنوبی به حاشیه برده و به صدر دغدغه‌های اصلی مردم خوزستان تبدیل كرده است. همین چند روز پیش بود كه استاندار خوزستان یكی از بغرنج‌ترین معضلات این استان را صریحا مطرح كرد. او كه نشست مدیریت بحران خوزستان را تشكیل داده بود، گفت در خوزستان برای تامین آب شرب مشكل داریم، البته مشكلات تأمین آب استان خوزستان تازگی ندارد، آن هم استانی كه ۳۰ درصد آب‌های جاری كشور در آن جریان دارد اما از ابتدای دهه ۸۰ با وقوع خشكسالی دچار بحران شد، بحرانی چندوجهی كه شامل تغییرات اقلیمی و بروز خشكسالی، استفاده نادرست آب در بخش كشاورزی و صنعت، بروز حاشیه‌نشینی و افزایش مصارف غیرمجاز و در نهایت استفاده‌ نادرست از آب تصفیه‌شده بود.

کد خبر: ۱۳۲۶۹۲۰

تشنه‌ایم و آب می‌خواهیم

اما این بار ماجرای اعتراضات خوزستان و اهواز دقیقا از کجا آغاز شد؟ «تشنه‌ایم و آب می‌خواهیم»، کلیدی‌ترین اعتراض مردم در شهر‌های مختلف خوزستان برای اعلام نارضایتی از وضعیت آب شرب است، البته قبل از آن، مشکل بی‌برقی و خیلی قبل از آن هم معضل خشکی هورالعظیم در این استان خبرساز شده بود، کما این‌که انتشار تصاویر و ویدئو‌های زیادی درباره خشک شدن تالاب هورالعظیم و حیات وحش در حال مرگ آنجا، نشان داد ماجرای هورالعظیم دیگر تبدیل به یک کلاف سردرگم شده، طوری که فعالان محیط زیستی معتقدند هرچه زودتر باید حقابه هورالعظیم توسط سازمان آب و برق داده شود و کشاورزان نیز برنج‌کاری نداشته باشند.

اتفاق مهم دیگر، برجسته شدن یکی از مطالبات اصلی مردم خوزستان بود؛ لغو مجوز فعالیت طرح انتقال آب از سرشاخه‌های کارون آن‌طور که نماینده مردم آبادان در مجلس گفته، در روز‌های اخیر همزمان با خشکی تالاب هورالعظیم و کاهش ورودی رودخانه‌های استان خوزستان، مجوز فعالیت کارگاه انتقال آب بهشت‌آباد به صورت محرمانه صادر شده است؛ البته مردم این استان اعتقاد دارند که انتقال آب برای مصرف شرب مانعی ندارد، اما این انتقال آب تنها برای شرب نیست و سوال اصلی این است که چرا فقط محدودیت‌های کشاورزی باید شامل خوزستان شود.

در گرماگرم این مطالبه‌گری، مسؤول حوزه‌های علمیه خوزستان هم اطلاعیه داده و از مردم این استان خواسته که مطالبه‌گری خود را به مساجد منتقل کنند. این اطلاعیه طلاب و روحانیون اهوازی را هم پای کار آورده و آن‌ها اعلام کرده‌اند که به‌زودی در حوزه علمیه در اعتراض به کم‌آبی خوزستان تجمع خواهند کرد.

متاسفانه در سال‌های اخیر تعهد و تخصص، دو عنصری است که استان خوزستان از آن بهره چندانی نبرده و نبود مدیران باتقوا و متخصص در این استان، منجر به افزایش دامنه نارضایتی مردم در حوزه‌های مختلف شده است. آن هم در استانی که به لحاظ منابع طبیعی و پیشینه تاریخی، یکی از پراهمیت‌ترین مناطق کشور است.

استانی که در مجلس شورای اسلامی ۱۸ نماینده دارد و به عنوان پنجمین استان پرجمعیت کشور سهم بسزایی در درآمد ملی و گردش چرخ صنعت کشور دارد، اما همچنان فقر و بیکاری، مطالبات کارگری، آلودگی هوا و سیستم نامناسب فاضلاب شهری و به‌ویژه نبود آب شرب و کشاورزی، از جمله مهم‌ترین دغدغه‌ها و مطالباتی است که طی شبانه‌روز گذشته مردم استان خوزستان را بیش از گذشته نسبت به دولت دوازدهم خشمگین‌تر کرده است.

ماجرای اعتراضات در برخی شهر‌های خوزستان

خبر صدور مجوز پروژه‌های جدید انتقال آب کارون و همچنین خشک شدن رودخانه کرخه و هورالعظیم، باعث شد تا برخی از اهالی حمیدیه، شادگان، سوسنگرد و منطقه زرگان اهواز با اعلام نارضایتی از وضعیت موجود، نسبت به عدم تامین حقابه تالاب‌ها و رودخانه‌ها و همچنین پروژه‌های انتقال آب کارون ابراز نگرانی کنند. براساس آنچه تاکنون منتشر شده، معترضان با بیان برخی شعار‌های معیشتی که عمدتا در اعتراض به نبود آب شرب و کشاورزی بود، به دنبال لغو مجوز فعالیت طرح انتقال آب از سرشاخه‌های کارون رفتند و در برخی نقاط این اعتراض همراه با تنش و آشوب و حتی مسدودسازی مسیر‌های مهم اتصالی شهروندان شد که البته با حضور نیرو‌های انتظامی، بدون هرگونه درگیری، اکنون ترافیک در همه جاده‌ها روان شده است.

با این وجود پیچیدگی بحران آب در خوزستان سبب شد حجت‌الاسلام اژه‌ای، رئیس دستگاه قضا برای پیگیری فوری حل مشکل آب در استان خوزستان، یک هیات ارشد قضایی و اجرایی را عازم خوزستان کند و با همین رویکرد هیاتی متشکل از نمایندگان ارشد وزارت نیرو و دادستان کل کشور، برای بررسی مشکلات پیش آمده و علل وضعیت موجود، صبح روز جمعه عازم استان خوزستان شد.

تصاویر سوسنگرد و خرمشهر جعلی است

ناآرامی و مطالبه‌گری مردم جنوب، دوباره خوزستان و اهواز را در شبکه‌های اجتماعی وایرال کرده و به صدر اخبار رسانه‌های خارجی فارسی‌زبان هم آورده؛ البته این‌بار هم خبرسازی، جای روایتگری اخبار اعتراضات خوزستان را گرفته، طوری که این بار استاندار خوزستان به مساله ورود کرده و گفته تصاویر و ویدئو‌هایی که از شهر سوسنگرد و خرمشهر منتشر شده، غیرواقعی هستند؛ البته قاسم سلیمانی‌دشتکی، استاندار این استان در این آشفته‌بازار بی‌آبی و خبرسازی‌ها تاکید کرده که برخی به دنبال تحریک مردم هستند و تصاویری جعلی از اعتراضات مردم در فضای مجازی منتشر می‌کنند. مثلا در شهر‌های خرمشهر و سوسنگرد اتفاق و اعتراضی رخ نداده، اما کلیپ‌هایی مربوط به گذشته در فضای مجازی منتشر می‌شود، لذا مردم مراقب این شیطنت‌ها باشند.

اعزام هیات قضایی از تهران به خوزستان

با این وجود، به دلیل نابسامانی اوضاع در خوزستان مقرر شده که هیات اعزام‌شده قضایی از تهران، پیگیر راهکار‌های فوری حل مشکل آب در استان خوزستان شود و نتیجه اقدامات و همچنین دلایل به وجود آمدن وضعیت موجود را به حجت‌الاسلام اژه‌ای، رئیس قوه قضاییه گزارش کند. در عین حال هیاتی از وزارتخانه‌های دولتی هم عازم خوزستان شده‌است، آن‌طور که استاندار خوزستان خبر داده به دنبال انتقادات بحق مردم در این استان جنوبی، برخی مسؤولان در سطح ملی برای بررسی وضعیت کم‌آبی عازم خوزستان شده‌اند.

البته ورود مسؤولان به بحران آب در اهواز و شهر‌های مجاور، پس از اعلام کمک و درخواست استاندار خوزستان از معاون اول رئیس‌جمهور صورت گرفته، همین استمداد به دلیل وضعیت بی‌آبی، سبب شد جهانگیری به وزیر کشور و رئیس سازمان بحران کشور دستور دهد تا هیاتی مرکب از وزارت نیرو، سازمان برنامه و بودجه، وزارت جهاد کشاورزی و سازمان مدیریت بحران به استان خوزستان سفر کنند و بعد از بررسی‌های لازم و تشکیل جلسه بحران، در زمینه خشکسالی و تنش آبی این استان تصمیم‌گیری شود.

راه‌حل خوزستان از جاده اهواز- آبادان می‌گذرد

سال ۱۳۸۹ که مستند «ایران جنوب‌غربی» از رسانه ملی پخش شد، محور اصلی برنامه درباره آخرین ساکنان هورالعظیم بود و دقیقا چنین روز‌هایی را برای این استان پیش‌بینی می‌کرد، طوری که بیش از ۹۰ درصد این بحران را به سازه‌های انسانی و فعالیت‌های آن مرتبط می‌دانست. حالا یک دهه از هشدار‌ها گذشته، اما نه‌تن‌ها حجم محرومیت کم نشده که حتی عدم توجه مستمر و پیگیر به این استان جنوبی بالاست، حال پس از این راه‌های رفته و آزمون و خطا کردن‌ها، راه‌حل بحران خوزستان کجاست؟

تقریبا می‌توان گفت هیچ‌کدام از بحران‌های ایجاد‌شده امروز در خوزستان، تازگی ندارد و مشکل اصلی این استان به حلقه مفقوده، یعنی ناکارآمدی مسؤولان منطقه بازمی‌گردد، همین مساله باعث شده یکی از مطالبات اصلی از دولت سیزدهم، استفاده از استانداران بومی و آشنا به مشکلات منطقه با قدرت حل و فصل معضلات و ارتباط‌گیری موثر با مرکز باشد؛ یعنی نه‌تن‌ها تشکیل کابینه قوی، بلکه تشکیل یک کابینه استانی متشکل از استانداران قوی در استان‌های کم‌برخوردار، می‌تواند دست مردم رنج‌کشیده در شهر‌های جنوبی را بگیرد و یک‌بار برای همیشه این معضلات پرحاشیه را به پایان برساند، خواسته زیادی نیست اگر بگوییم این بار شخصی باید به عنوان استاندار خوزستان منصوب شود که در سطح وزیر نفت یا حتی وزیر خارجه نقش‌آفرین و اثرگذار باشد.