دنیای کارتون‌ها زیر سایه کرونا

گرچه مخاطبان پویانمایی‌ها صرفا خردسالان و کودکان و نوجوانان نیستند و اغلب بزرگ‌ترها نیز در کنار فرزندانشان به تماشای پویانمایی‌های ایرانی و غیروطنی می‌نشینند.

به‌خصوص انیمیشن‌هایی که برایشان خاطره‌انگیز است. ازاین‌رو مرکز پویانمایی صبا روزهای پرکاری را پشت سر گذاشته و با دست‌پر و پویانمایی‌های جدید و دیدنی به استقبال نوروز خواهد رفت.

ضمن این‌که با نزدیک شدن به‌روزهای انتخابات و برای مشارکت مردمی تولیداتی را بر همین اساس در دستور کار دارد که قرار است در بهار ۱۴۰۰ از شبکه‌های مختلف سیما پخش شود.

به همین دلیل جام‌جم برای اطلاع از پخش پویانمایی‌ های جدید نوروزی و همچنین انتخاباتی این مرکز و این‌که سال گذشته را چگونه به پایان رسانده و حال پویانمایی در سال جاری باوجود کرونا و سختی‌ها و دغدغه‌هایی که پیش رو داشته چگونه بوده مهمان این مرکز شده و با محمدرحیم لیوانی به گفت‌وگو نشستیم که خواندن آن خالی از لطف نیست. پس همراه ما باشید:

حال خوب پویانمایی

به‌رغم این‌که سال ۹۹ خیلی سخت و پیچیده آغاز شد و شروعش با ابهام بود و نه‌فقط کشور ما که کل دنیا را غافلگیر کرد اما برای ماسال خوب و پررونقی بود بنابراین نمی‌توانم گله‌مند شوم که کرونا تأثیرات منفی روی کار ما گذاشت.

یکی از خاصیت‌های پویانمایی این است که خیلی منعطف است و خیلی سریع می‌تواند خودش را با مسائلی که پیش می‌آید، منطبق کند.

به همین دلیل ما خیلی زود از سمتی که تصور می‌شد به رکود می‌رویم، توانستیم خودمان را با شرایط منطبق کنیم و برگردانیم به فرآیندی که ما را به‌جایی برساند که شاید یکی از پیشگامان تولید و افزایش تولید در سال ۹۹ شویم. مصداق بارز همان گر ببندد زحکمت دری/ زرحمت گشاید در دیگری است. یعنی از محدودیت‌ها توانستیم فرصت‌ها و موقعیت‌هایی را برای پویانمایی بسازیم.

سال رونق تولید در پویانمایی

هم‌اکنون در نیمه راه تولید بعضی مجموعه‌های صدقسمتی که از دو سال پیش شروع‌شده بود، هستیم. همچنین شاهد فصل‌های سوم و چهارم برخی مجموعه‌های ۱۰۰قسمتی هستیم که امسال به تولید رسید. ما قول داده بودیم هرسال در نوروز یکی دو مجموعه جدید را علاوه بر سری‌های جدید مجموعه‌های قبلی معرفی کنیم.

به همین دلیل برای گروه خردسال دو مجموعه جدید را برای نوروز آماده کردیم. ضمن این‌که آمادگی معرفی دو مجموعه جدید را در تابستان سال آینده داریم.

با توجه به این‌که شرایط و وضعیت کرونا را نمی‌توانیم پیش‌بینی کنیم و ممکن است محدودیت‌ها و تعطیلات ادامه پیدا کند، آمادگی داریم در آن تعطیلی و محدودیت‌ها مجموعه‌های جدیدی را به شبکه‌های تلویزیونی ارائه کنیم. خوشبختانه این رونق تولید به ما اجازه می‌دهد.

وگرنه در حوزه پویانمایی باید دست‌به‌عصا راه برویم که همیشه تولید جدید داشته باشیم. اتفاقا در دو سه ماه قبل که محدودیت‌هایی ایجاد شد و در مقطعی تعطیلی داشتیم، بعضی تولیدات نوروز را در آن دو هفته به شبکه‌های سیما دادیم و پخش کردیم و در این فاصله سه‌چهارماهه تولیدات جدید داشتیم تا بتوانیم در نوروز جایگزین کنیم. رئیس سازمان و معاون سیما به ما دستوری دادند تا به امید خدا یک جهش ۸۰-۷۰درصدی در میزان تولیدات در سال۱۴۰۰ پیش‌بینی کنیم. هم تعهدات‌مان افزایش پیداکرده و هم به لحاظ بودجه مساعدت‌هایی شده تا در سال جدید چیزی حدود ۵۰۰۰ دقیقه به تولیدات‌مان اضافه کنیم. این تعهد در سال‌های آینده هم به‌طور مداوم خواهد بود. همچنین در سال جدید تغییر ذائقه از تولیدات خارجی به تولیدات داخلی به نفع تولیدات ملی خواهیم داشت.

از HDبه ۴K

کیفیت فنی آثار و همچنین کیفیت در تولید محتوایی و فرم هنری آثار را در پویانمایی شاهد هستیم. امسال در حوزه کیفیت فنی تولیدات ما شبکه‌های زیادی را داشتیم که HD شدند و پخش Full HD را شروع کردند که برای ما اتفاق خوبی بود.

چون از سال ۱۳۹۱ به بعد تمام آثار ما Full HD بوده اما در زمان پخش کیفیتش پایین می‌آمد و این آثار به‌صورت SD پخش می‌شد. از همین رو تهیه‌کننده‌ها و کارگردان‌ها خیلی ناراحت بودند از این‌که آثار باکیفیت تولید می‌کنند اما چرا باکیفیت کمتر به دست مخاطب می‌رسد.

همتی که در بخش فنی سازمان اتفاق افتاد این بود که بخش عمده‌ای از شبکه‌هاHD شد ازجمله شبکه پویا که اتفاق بسیار خوبی بود.

چون مخاطب می‌تواند کیفیت پویانمایی‌ها را همان‌طور که تولید شده در تلویزیون ببیند. از سال گذشته بنا بر توصیه‌هایی که داشتیم و بازار منطقه و بین‌المللی می‌طلبید که عرصه‌های دیگر تولیدات را در حوزه فنی آزمایش کنیم و وارد مرحله دیگری از تولید شویم بنابراین به شکل آزمایشی تولیدات ۴k را هم در دستورکار قرار دادیم.

اولین مجموعه هم «چیا» بود که به شکل ۴k رونمایی و تابستان امسال فصل اول آن پخش شد. همزمان با فصل اول تولید این مجموعه، شبکه ۴k سازمان هم شروع به فعالیت کرد و اولین انیمیشن که به همین صورت تولید شده بود به‌کرات از این شبکه پخش شد که سری دوم آن هم در حال پخش است.

ما موظف شدیم در سال ۱۴۰۰ بخش مناسبی از تولیدات‌مان را به شکل ۴k انجام دهیم. به همین دلیل مجموعه‌های دوم و سوم را با همین فرم آغاز کردیم. از آنجا که تبدیل همه تولیدات به ۴k مستلزم بودجه قابل‌توجهی است بنابراین با تامین بودجه تولیدکنندگان ما آمادگی و تجربه این کار را دارند.

به‌هرحال در انیمیشن این فرم تولید کردن کار متفاوتی است و نیاز به بودجه و مهارت و دانش دارد. از طرفی نیاز به تجهیزات پایه‌ای گسترده‌ای وجود دارد.

اصولا انیمیشن دانش‌محور و تجهیزات پایه است. بنابراین تجهیزات باید به‌روز باشد. ما در مرکز پویانمایی صبا نیازمند این هستیم که بتوانیم زیرساخت‌های فنی را همراه با تولیدات افزایش دهیم.

ما در بعضی پویانمایی‌هایی که شروع کردیم و مجموعه اول را در تابستان ۱۴۰۰ پخش خواهیم کرد، به‌وضوح خواهید دید که افزایش کیفیتی در تصویر ایجاد شده و مخاطب ایرانی درواقع می‌تواند ببیند و کاملا به آن افتخار کند.

مشتری بین‌المللی پویانمایی

ازآنجاکه دسترسی مخاطبان به منابع باکیفیت زیاد و آسان شده از ما هم‌ کارهای باکیفیت می‌خواهند که البته این حق مخاطب است. بنابراین همین مطالبه‌گری باعث می‌شود با سرعت بیشتری به سمت افزایش کیفی تولیدات برویم.

قاعدتا افزایش کیفی ارتباط مستقیمی با افزایش کمی هم دارد. در نگاه صنعتی آن تولیدی به کیفیت خوب خواهد رسید که تداوم داشته باشد و مهارت در طول تولید افزایش پیدا کند تا بتوانیم به کیفیت استاندارد در منطقه برسیم. هرچند بخش قابل‌توجهی از تولیدات ما همزمان مشتری بین‌المللی هم دارد و از شبکه‌های بین‌المللی پخش می‌شود.

تقاضای خیلی زیادی داریم برای استفاده از پویانمایی تلویزیون چه در سایر پلتفرم‌ها که این راهگشایی را رئیس سازمان هم انجام داده‌اند تا بتواند واگذاری‌ها انجام شود. بنابراین با اقداماتی که انجام‌شده حضور پویانمایی تلویزیونی ایرانی را در سایر پلتفرم‌ها بیشتر شاهد‌باشیم.

انیمیشن‌ های انتخاباتی

خوشبختانه به جایی رسیده‌ایم که می‌توانیم نسبت به مسائل روز خیلی سریع واکنش نشان دهیم. زمانی که کرونا در بهمن‌ماه سال گذشته اتفاق افتاد و در اسفند کاملا رسمیت پیدا کرد و محدودیت‌ها شروع شد، در نوروز ۱۳۹۹ ما اولین مجموعه کرونا را که خیلی با تکرار پخش شد تولید کردیم و تاکنون ادامه دارد.

برای سال جدید هم درباره توصیه‌های وزارت بهداشت و محدودیت‌های سفرهای نوروزی مجموعه خوبی تولید شده است.

ازجمله مجموعه «آقای شهروندی» که پیام‌های فرهنگ‌ساز را در خصوص روابط اجتماعی و سلامت ارائه می‌دهد. مجموعه «جمعیت پایدار» را داریم که درباره فرهنگ‌سازی در حوزه جمعیت است و مسائل اساسی را مطرح می‌کند.

مخاطب این‌دست مجموعه‌ها اصولا بزرگ‌ترها هستند که بخشی از این عناوینی که نام بردم برای مشارکت حداکثری مردم به موضوع انتخابات هم می‌پردازد.

چون بخش عمده‌ای از تولیدات ما مربوط به بزرگ‌ترهاست و صرفا تولیدات ما برای مخاطب خردسال و کودکان نیست و بزرگ‌ترها را نیز شامل می‌شود. بنابراین بلافاصله بعد از نوروز میان‌برنامه‌هایی با این مضامین روی آنتن شبکه‌های مختلف سیما خواهد رفت.

«شکرستان» جزو افتخارات مرکز صباست

بر اساس آماری که داریم مجموعه چیا که فصل سوم آن برای نوروز آماده شده و به صورت ۴k پخش می‌شود، توانسته سطح کیفی‌اش را حفظ کند و جزو مجموعه‌های پرمخاطب باشد. مجموعه جدید «شکرستان» را داریم که شبکه نسیم پخش می‌کند و در بهار و تابستان سال گذشته در نظرسنجی‌ها جزو ۱۰ برنامه موفق سیما انتخاب شد که جزو افتخارات مرکز پویانمایی صباست. البته راوی شکرستان در هر فصل تغییر می‌کند.

در سال جدید هم اگر کرونا این اجازه را به ما بدهد، احتمالا آقای مومیوند با ما همکاری می‌کند. البته قرار بود برای روایت شکرستان از دوستان سینمایی هم دعوت به همکاری کنیم. اما کرونا این فرصت را از ما گرفت. ما همین‌قدر که می‌توانیم به دوبله مجموعه‌ها برسیم، اتفاق خوبی است و راضی هستیم. چون دوبلاژ خیلی طاقت‌فرسا شده است.

در گذشته ۸- ۷نفر در استودیو کار می‌کردند و در عرض چند ساعت یک مجموعه دوبله می‌شد. اما از زمانی که درگیر این بیماری شدیم، به صورت تک‌نفره کار می‌کنند و از این نظر خیلی کار طاقت‌فرسایی شده و ایجاد خلاقیت در زمینه‌های جدید در این شرایط بعید به نظر می‌رسد.

جهش تولید در ۱۴۰۰

به‌هرحال ما موظف هستیم که در بدترین شرایط خوشبین باشیم و شرایط خوب را در نظر بگیریم و فضایی را در نظر می‌گیریم که حداکثری باشد و بر همین مبنا خودمان را موظف به تلاش حداکثری می‌کنیم. بنابراین با آمادگی و داوطلبانه پیشنهاد کردیم سقف تولیدات پویانمایی در سال ۱۴۰۰ افزایش داشته باشد. رییس سازمان و معاون سیما موافقت‌های اصولی خوبی را ایجاد کردند که با در دستورکار قرار دادن آنها شاهد تولیدات باکیفیت‌تر و جهش تولید پویانمایی در سال ۱۴۰۰ خواهیم بود.

یعنی خودمان را آماده می‌کنیم که در سال ۱۴۰۱ که وارد قرن جدید می‌شویم، با یک پشتوانه و یک پایه تولید خیلی قوی وارد قرن جدید شویم و به سقف ۵۰۰ساعت تولید در سال که حداقل نیاز شبکه‌های سیماست برسیم.

همچنین امیدواریم این فرصت ایجاد شود علی‌رغم پیچیدگی‌هایی که کرونا ایجاد کرد بازهم بتوانیم جشنواره پویانمایی را که بسیار جشنواره وسیعی است برگزار کنیم. به این دلیل که شاید برگزاری چنین جشنواره‌ای به صورت مجازی کار پیچیده و غیرممکنی بود.

عیدانه‌های پویانمایی

شکرستان در ۱۳قسمت ۱۵دقیقه‌ای قرار است در ایام نوروز از شبکه نسیم پخش شود. مجموعه چیا در ۱۳قسمت هفت‌دقیقه‌ای از شبکه کودک پخش خواهد شد.

سری جدید مجموعه «جوانمردان» در ۱۳قسمت ۲۰دقیقه‌ای روی آنتن شبکه امید خواهد رفت. سری جدید مجموعه «رعنا، دختر دهقان» در ۱۳قسمت ۱۵دقیقه‌ای روی آنتن شبکه نهال خواهد رفت.

مجموعه «ماهی بادکنکی» در ۲۶قسمت ۱۰دقیقه‌ای را شبکه نهال پخش خواهد کرد. دو مجموعه جدید هم داریم به نام «محله سبزیجات» که مجموعه جدیدی برای گروه خردسال است و تمام شخصیت‌هایش سبزیجات هستند و در راستای تغذیه سالم و سلامت ساخته شده تا بچه‌ها را با خاصیت میوه‌ها آشنا کند و به سبزیجات و تغذیه سالم علاقه‌مند شوند.

همچنین مجموعه «باغ قصه‌ها» که در مذمت تنبلی و مدح کار و کوشش و تلاش و تولید است برای خردسالان ساخته شده است.

مجموعه «قاصدک‌ها» را داریم با بیش از ۲۰۰قسمت که ۵۲قسمت پنج‌دقیقه‌ای آن برای سال جدید آماده می‌شود و در هر قسمت از این مجموعه بچه‌ها با یکی از مخلوقات خداوند آشنا می‌شوند.

یعنی در هر قسمت زندگی و اطلاعاتی درباره یکی از حیوانات به بچه‌ها ارائه می‌شود. سری جدید «نقاش‌کوچولو» در ۱۳ قسمت پخش خواهد شد و همچنین «کوچولوهای کنجکاو» و ۱۹ مجموعه جدیدی که بالای ۳۴۵قسمت برای عید پخش خواهد شد و البته همه این مجموعه‌های نوروزی آماده پخش هستند. دو سه مجموعه دیگر هم در مرحله دوبله قرار دارد و چند مجموعه هم در حال میکس نهایی صدا و تصویر است.

توجه به ادبیات کهن

دو سه تا از مجموعه‌های ما که در حال پخش هستند، مثل شکرستان که مخاطب عام هم دارد از همین قصه‌ها و حکمت‌ها و مثل‌ها استفاده می‌کند.

همچنین مجموعه «پند پارسی» که مخاطبانش کودکان هستند از حکمت‌های ایرانی استفاده می‌کند. از طرفی مجموعه «مثل‌نامه» مخاطب را با حکمت‌ها و مثل‌های ایرانی که پر از پند و حکمت است آشنا می‌کند.

همچنین «خروس زیرک، روباه کلک» هم که برای کودکان ساخته شده دقیقا درباره آثار کهن ایرانی و طنزها و حکمت‌های مثل‌های ایرانی است. اصرار ما و تقاضایمان از تولیدکننده‌ها این بوده که انیمیشن ایرانی هر کجا که پخش شود بتواند رنگ و بوی ایرانی داشته باشد.

چه در تصویر و چه در محتوا. امیدواریم بتوانیم این شناسنامه را در مضمون و محتوا تقویت کنیم. همان‌طور که مطالبه از ما همین است که انیمیشنی را با هویت ایرانی داشته باشیم که با فرهنگ و سبک زندگی ایرانی متناسب باشد البته تولیدی که ما در مرکز صبا داریم تولید ملی است و قاعدتا بایستی رویکرد ملی داشته باشد اما بخشی در سیمای مرکز استان‌ها داریم که تولیدات انیمیشن بومی و محلی انجام می‌دهد. رویکرد همکاران‌مان در استان‌ها در همین بخش و برای مخاطب بومی و محلی همان استان است. قاعدتا ما اقوام و رنگ‌آمیزی قومیتی را در کل کارهایمان خواهیم داشت ولی رویکردمان تولیدات ملی است.

زینب علیپورطهرانی - رسانه / روزنامه جام جم