مهمان فضاهای گرم و مرطوب

بودن آن علاوه بر از بین بردن موادغذایی و لباس و لوازم و دیوار و کف و... باعث بروز بیماری نیز می‌شود و حتی در حالت حاد آن می‌تواند منجر به مرگ شود. این صفحه راهنمایی است برای از‌بین‌بردن کپک‌ها.

شناخت کپک

کپک یک نوع قارچ در فرم چند سلولی است. کپک، دنیای بسیار وسیعی دارد و تاکنون بیش از ۱۲۰هزار گونه آنها کشف شده‌است.

برخی آنها بیماری‌زا بوده، بعضی باعث مسمومیت غذایی می‌شود و دسته‌ای از آنها می‌تواند باعث بروز سرطان شود.

نوعی از آنها آلرژی‌زاست و بعضی از آنها نیز آنقدر خطرناک است که می‌تواند باعث مرگ شود. اما در میان تمام این گونه کپک‌های مضر، کپک‌هایی نیز وجود دارد که نه تنها خطرآفرین نیستند که مفیدند و در صنایع غذایی که مرسوم‌ترین آن صنایع لبنی است، استفاده می‌شوند.

بهترین فضایی که کپک‌ها در آن رشد می‌کنند؛ محیط‌های مرطوب و گرم است. پس اگر در بعضی موادغذایی را که در چنین فضایی بودند باز کردید و با صحنه‌ای از کپک کرکی و مخملی با رنگ‌های سفید، قهوه‌ای، سبز، سیاه و... مواجه شدید، تعجب نکنید؛ چون شما محیط و فضای مناسبی را برای رشد کپک‌ها آماده کرده‌اید.

با کپک چه کار کنیم؟

تنوع در انواع کپک‌ها به این بستگی دارد که روی چه موادغذایی و کجا به وجود آمده‌اند. به عنوان مثال کپک روی میوه با کپک روی موادقندی و شیرین و کپک روی نان و کپک روی ترشی‌جات و همچنین کپک روی خشکبار با یکدیگر متفاوت است و هر کدام میزان خطر متفاوتی دارند البته توصیه می‌شود در صورت مشاهده کپک از هیچ کدام این موادغذایی استفاده نکرده و دور ریخته‌شو‌د.

مجموعا هم کپک روی خشکبار و نان جزو خطرناک‌ترین نوع کپک‌هاست. بهتر است با مشاهده آن تمام این موادغذایی دور ریخته‌شود و استفاده نشود. به یاد داشته‌باشید کپک را بو نکنید چون همین عامل نیز احتمال دچارشدن به بیماری‌های تنفسی از جمله آسم را بالا خواهدبرد.

برخورد با کپک‌های داخل منزل

با مشاهده کپک روی دیوارهایی که نم کشیده‌اند، کفپوش‌هایی که به دلیل گرما و رطوبت کپک زده‌اند، دستشویی و حمامی که میزبان خوبی برای کپک‌ها بوده‌اند، می‌توان سراغ موادشوینده معمول، جرم‌گیرها و... رفت.

همچنین با درست کردن شوینده‌های دستی و خانگی مانند جوش‌شیرین و سرکه، لیمو و نمک، سرکه و نمک نیز می‌توان به خوبی آن را تمیز کرد و از شر کپک‌ها خلاص شد.

دیوارهایی که کپک زده بعد از تمیز شدن بهتر است مجدد رنگ شو‌د. رنگ‌های روغنی و رنگ‌هایی از جنس لاتکس می‌تواند از بروز مجدد کپک جلوگیری کند.

ماشین لباسشویی، ماشین ظرفشویی، یخچال و فریزر، سینک ظرفشویی و... از جمله محیط‌هایی هستند که شرایط مساعدی برای رشد کپک فراهم می‌کند. نظافت دائمی و جلوگیری از باقی ماندن رطوبت درون آنها کمک می‌کند کپک به وجود نیاید ولی در صورت بروز نیز می‌توان با محلول‌های خانگی سراغ کپک‌ها رفته و آنها را از بین برد.

پیشگیری بهتر از درمان

اما چطور از ورود کپک جلوگیری کنیم؟ پاسخ این سوال ساده است. باید فضایی که باعث رشد و به وجود آمدن کپک می‌شود را از بین برد.

برای چنین موضوعی بهتر است موادغذایی به خوبی شسته و کاملا خشک‌شو‌د و در یخچال یا فریزر که کاملا تمیز و عاری از رطوبت است، قرار گیر‌د.

بهتر است موادغذایی را به اندازه تهیه کنید و در کمترین زمان مصرف شود. همچنین موادغذایی مانند نان را نیز وقتی داغ است روی یکدیگر، درون کیسه و سفره‌های پلاستیکی قرار ندهید.

وقتی گرما و حرارت نان کم شد آنها را در سفره‌های پارچه‌ای سفید بگذارید سپس در یخچال یا فریزر از آنها نگهداری کنید.

محیط نگهداری خشکبار نیز نباید گرم و مرطوب باشد. رب، مربا، ترشی، آبلیمو و آبغوره نیز باید به صورتی نگهداری شو‌د که کمترین هوا و رطوبت به آنها برسد و درِ آنها به خوبی بسته و در یخچال نگهداری‌شوند.

چون کپک برای رشد کردن به اکسیژن و رطوبت و دمای بالا نیاز دارد، با رعایت نکات بهداشتی و دوری از فضای مرطوب و گرم می‌توان امیدوار بود از کپک‌زدن بسیاری از موادغذایی به میزان زیادی کاسته‌شود.

همیشه فضا و محیط‌ نگهداری موادغذایی را تمیز و مرتب کرده و اجازه ورود هیچ آلودگی را ندهید. همچنین محیطی مانند سینک ظرفشویی را که این موادغذایی درون آنها شسته می‌شود، به خوبی تمیز کرده و از موادضدعفونی‌کننده استفاده کنید.

حتما روی بسیاری از محصولات این نوشته را دیده‌اید که در جای خشک و خنک نگهداری‌شود. این توصیه را جدی بگیرید و نسبت به کپکی که می‌بینید بی‌تفاوت نباشید، چون پختن و حرارت بالای پخت نیز باعث از بین رفتن کپک نخواهدشد بنابراین هرگز از آن موادغذایی استفاده نکنید و نسبت به تمیز کردن محیط اقدام کنید. به یاد داشته‌باشید کپک اگر در کوتاه‌مدت باعث بروز بیماری نشود، شرایط را برای دچارشدن بیماری در بلند مدت فراهم خواهدکرد.

کجا ممکن است کپک ببینیم؟

جالب است بدانید کپک تنها در مواد غذایی خلاصه نمی‌شود و می‌تواند در بسیاری از فضاها و محیط‌های دیگر نیز جای خود را برای رشد و نمو پیدا کند.

برای همین اگر اطراف دیوار کمد و کشوها و کف‌پوش‌ها کپک دیدید، تعجب نکنید. حتی در برخی موارد کپک روی لباس‌های داخل کمد و کشو هم دیده می‌شود.

کپک در فضاهای مرطوبی مانند حمام و دستشویی و اطراف سینک ظرفشویی نیز قابل مشاهده‌است. چون فضای تاریک، مرطوب و گرم از محیط‌هایی است که برای رشد کپک مناسب است.

این کپک‌ها هر چند روی موادغذایی نیست‌ اما باز هم مضر و بیماری‌زا است. به همین دلیل بی‌تفاوت از کنار آنها عبور نکنید. چون به راحتی می‌تواند باعث مشکلات تنفسی و عفونی شود.

با مشاهده کپک روی لباس، آن را دور نیندازید. با چند روش ساده می‌توان کپک را از روی لباس پاک کرده و مجدد آن را استفاده کرد.

ابتدا لباس را به خوبی با آب داغ بشویید. سپس اگر الکل به پارچه و رنگ لباس آسیب نمی‌زند با مقدار الکلی که با آب رقیق شده‌است سطح کپکی را تمیز کنید.

این کار را اگر لازم بود چند بار تکرار کنید تا کپک به طور کامل از بین برود. با کمک آبلیمو و نمک یا سرکه و نمک یا جوش‌شیرین نیز می‌توانید سطح لباس را تمیز کنید سپس آبکشی به صورت معمول را انجام دهید. فقط این نکته را فراموش نکنید چنین کارهایی را در فضای بسته انجام ندهید و بوی آن را استنشاق نکنید که بسیار مضر‌خواهدبود.

آزاده باقری - روزنامه نگار / ضمیمه چاردیواری روزنامه جام جم