بررسی نظر اسلام در مورد فرزندآوری و تکثیر اولاد

به گزارش جام جم آنلاین به نقل از وسائل ، دین مبین اسلام، برترین دین آسمانی، در معارف الهی خود به اهمّیت خانواده و فرزندداری عنایت ویژه‌ای کرده است. آنچه در این نوشتار و به روش کتابخانه‌ای مورد بررسی قرار گرفته است، بررسی نظر اسلام نسبت به فرزندآوری و بررسی فواید فرزندآوری و آسیب‌های خودداری از آن است. بررسی آیات و روایات نشان می‌دهد که به طور عموم نظر دین مبین اسلام نسبت به فرزندآوری مثبت است و برآن فواید و آثار مثبتی مترتب است، از جملهٔ این آثار: کمک به والدین، ادامه دهنده راه والدین، فرزند به عنوان اعمال متأخر، نعمت الهی و سبب امتحان والدین، افزایش روزی، طلب آمرزش برای والدین و سپر آتش بودن فرزندان قابل ذکراند. همچنین زندگی با فرزند کم، آسیب‌هایی را در پی خواهد داشت که کاهش روزی، برکت و سخت‌تر شدن تربیت دیگر فرزندان از جملهٔ این آسیبها است.

کنترل جمعیت و مباحث مربوط به آن از جمله مباحثی است که در اکثر جوامع بشری مورد توجه و کانون اهمیت قرار دارد، این بحث در کشورهای اسلامی و همچنین کشور ما مورد توجه کارشناسان است. متأسفانه در دهه‌های اخیر برخی بر این باور بودند که باید جمعیت کشور را به شدت کنترل کرد و با شعارها و برنامه‌های فراوانی در پی کاهش جمعیت کشور برآمدند. بدیهی است که در کشور اسلامی هر طرح و برنامه‌ای که بخواهد اجرا شود باید ابتدا نظر اسلام در مورد آن طرح و مسأله مورد بررسی قرارگیرد.

بررسی نظر اسلام در مورد فرزندآوری و تکثیر اولاد

فرزندآوری در قرآن

با توجه و عنایت به آیات قرآن کریم و روایات اهل بیت درمی یابیم که از نظر اسلام، اصل و مبنا بر داشتن فرزند و فرزندآوری است. در قرآن کریم آیاتی وجود دارند که این مهم را تأیید می‌کنند؛ مانند آیاتی که بیانگر دعاهای انبیای الهی در مورد درخواست از خداوند متعال مبنی بر خواستن فرزند است.

قرآن کریم در مورد حضرت زکریا می‌فرماید:«و زکریا را یاد کن آن دم که پروردگار خویش را ندا داد، پروردگارا! مرا تنها مگذار که تو از همه بازماندگان بهتری»(89، انبیا) یا در جای دیگر می‌فرماید: اینجا بود که زکریا دست به دعا برداشته به پروردگار خود گفت پروردگارا مرا از ناحیه خود فرزند و نسلی پاک ببخش که تو شنوای دعایی»(آل عمران، 38) و یا در آیات ابتدایی سورهٔ مریم که باز همین مضمون تکرار شده است. (مریم،5)

یکی دیگر از انبیاء الهی که طلب فرزند از خداوند متعال کرده و قرآن کریم آن را بیان می‌کند، حضرت ابراهیم می‌باشد. قرآن گفتار حضرت ابراهیم (ع) را در طلب فرزند چنین بیان می‌فرماید: «پروردگارا فرزندی به من بده که از صالحان باشد.» (صافات: 100)

از جملهٔ دیگر آیاتی که بر فرزندآوری دلالت دارد آیاتی است که در آنها همسر و فرزندان به عنوان مخلوقات خداوندی و نعمت الهی معرفی شده‌اند. مانند آیهٔ «خدا برای شما از جنس خودتان همسرانی قرار داد و برای شما از همسرانتان فرزندان و نوادگان پدید آورد» (نحل: 72) و یا آیه «ای مردم بترسید از پروردگار خود، آن خدایی که همه شما را از یک تن بیافرید و هم از آن جفت او را خلق کرد و از آن دو تن خلقی بسیار در اطراف عالم از مرد و زن بر انگیخت.» (نساء: 1)

فرزند آوری در روایات

در روایات اسلامی نیز شاهد تشویق به داشتن فرزند و حتی تشویق به داشتن فرزند زیاد هستیم. در روایات فراوانی به این مهم تأکید شده و اشارات زیبایی در مورد آن به کار رفته است. این روایات (که از حیث تعداد نیز زیاد هستند) را می‌توان در دسته‌ها و بخش‌های مختلفی تقسیم بندی کرد که هر دسته به خودی خود دلالت بر داشتن فرزند و فرزندآوری دارند. از جمله این روایات می‌توان دسته‌های زیر را برشمرد: روایاتی که در باب دعا برای طلب فرزند وارد شده‌اند، روایاتی که در مورد ثواب تربیت فرزند و تحمل سختی آن وارد شده‌اند، روایاتی که در مورد آداب و نحوه تربیت فرزند وارد شده‌اند، روایاتی که در ذم کشتن فرزندان و یا ذمّ خودداری از فرزنددار شدن وارد شده است، روایاتی که فرزندان را به عنوان نعمتهای الهی و یا گلی از گلهای بهشتی معرفی کرده‌اند، روایاتی که بهترین زنان را زنان پرفرزند معرفی می‌کند و.... بدیهی است که تمامی این روایات به داشتن فرزند و فرزندآوری دلالت دارند و حتی در برخی از این دسته روایات به طور صریح به داشتن فرزند و حتی در برخی فرزندآوری زیاد اشاره شده است. در زیر به طورخلاصه به چند نمونه از این روایات اشاره می‌شود:

در روایتی از امام صادق به نقل از پیامبر گرامی اسلام می‌فرمایند: «فرزندانتان را زیاد کنید، چراکه من فردا (روز قیامت) با فراوانی شما بر دیگر امتها مباهات می‌کنم.» (کلینی، 1375،6:2؛ مجلسی، 1406،8:590؛ فیض کاشانی::23،1406،1292) یا در روایت دیگری می‌فرمایند: «فرزند بخواهید و آن را طلب کنید، زیرا که فرزند روشنی چشم و شادی قلب است.» (مجلسی، 1403،101:84؛ طبرسی، 1414، 1: 224).

نتیجه گیری

بررسی آیات و روایات اسلامی نشان می‌دهد که به طور عموم نظر اسلام نسبت به مسألهٔ فرزندآوری مثبت و مساعد است. همچنین از مجموع آیات و روایات می‌توان دریافت که از نظر اسلام داشتن فرزند بیشتر، زندگی بهتری را برای خانواده و جامعه رقم خواهد زد. همانطور که ملاحظه شد، فرزندآوری و تکثیر اولاد آثار و فواید مثبت زیادی دارد که از مهم‌ترین آن‌ها کمک و دستاری والدین، ادامه دهنده راه والدین، فرزند به عنوان اعمال ماتأخر، نعمت الهی و سبب امتحان والدین، افزایش روزی، طلب آمرزش برای والدین و سپر آتش، را می‌توان برشمرد، همچنین زندگی با فرزند کم آسیب‌های را در پی خواهد داشت که کاهش روزی و برکت و سختتر شدن تربیت دیگر فرزندان و نبود سپر حمایتی در برابر طلاق از جمله این آسیب ها هستند. در آخر به مهمترین عوامل بازدارندهٔ خانواده‌ها برای داشتن فرزند بیشتر اشاره شد که از مهمترین این عوامل بازدارنده، سخت بودن تربیت فرزند، مشکلات اقتصادی، مشکلات فرهنگی و نوع نگاه، عوارض پزشکیِ وضع حمل و سختی‌های آن قابل ذکر است.