بندرعباس؛ خلاق‌ترین شهر جنوبی‌ها

شبکه شهرهای خلاق یونسکو در سال 2004 و با هدف پیوند فرهنگی بین شهرهای عضو راه‌اندازی شد و اکنون 180 شهر جهان عضو این شبکه هستند. پروژه شهرهای خلاق مربوط به شهرداری‌هاست و یونسکو براساس درخواست شهرداری‌ها، شهرهای کشورهای مختلف را در هفت محور ارزیابی می‌کند که یکی از این محورها هنرهای دستی و آیین‌های سنتی است. در سال‌های پیش دو شهر یزد و اصفهان به این شبکه پیوستند و امسال هم شهرهای بندرعباس و سنندج عضو شهرهای خلاق جهان شدند.
امسال شهرداری بندرعباس پرونده صنایع‌دستی این شهر را به دفتر یونسکو ارسال کرده و توانسته نظر آنها را جلب کند. احمد پایدار، مدیر مرکز خلاقیت و فناوری‌های نوین شهرداری بندرعباس دراین باره به جام‌جم می‌گوید: با بهره‌گیری از کمک پژوهشگران، طرح جامعی از توانمندی‌ها و ظرفیت‌های این شهر در حوزه صنایع‌دستی و برنامه‌های آتی برای گسترش این صنعت بومی تدوین و ترجمه و به یونسکو ارسال شد که خوشبختانه پس از دفاعیات انجام شده از طرح، بندرعباس به‌عنوان شهر خلاق شناخته شد.
برنامه‌های خوبی داریم
پایدار، تقویت شبکه تولید و توزیع صنایع‌دستی را در زمینه کمک به تحقق اهداف شبکه شهرهای خلاق مهم ارزیابی کرده و می‌افزاید: ایجاد اشتغال و فراهم‌سازی زمینه برای توسعه اقتصادی و معیشتی خانوارهایی که در حوزه صنایع‌دستی کار می‌کنند، یکی از اهداف ایجاد شبکه شهرهای خلاق است که در همین راستا، بازار مجازی صنایع‌دستی با کمک بخش دولتی و خصوصی راه‌انداری می‌شود و به همین منظور پنج میلیارد تومان اعتبار در صورت تصویب شورای شهر بندرعباس که مقدمات آن فراهم شده، برای فروش و بازاریابی محصولات صنایع‌دستی در نظر گرفته شده است. مدیر مرکز خلاقیت و فناوری‌های نوین شهرداری بندرعباس، راه‌انداری پارک زندگی محلی را از دیگر برنامه‌های شهرداری برای کمک به روند ماندگاری در شبکه شهرهای خلاق عنوان کرده و می‌گوید: تا زمانی که مرکزی با استانداردهای یونسکو به بهره‌برداری می‌رسد، از فرهنگ سراهای مختلف شهر بندرعباس برای شناساندن و معرفی این ظرفیت‌ها بهره خواهیم برد.
پایدار، حمایت از پژوهش‌های مرتبط با صنایع‌دستی را از دیگر برنامه‌های شهرداری بندرعباس پس از ورود آن به جمع شهرهای خلاق اعلام و تصریح می‌کند: در این راستا قرار است ضمن اعطای بورسیه و کمک تحصیلی، زمینه پذیرش دانشجویان داخلی و خارجی در مقطع دکتری را فراهم و با هماهنگی دانشگاه‌های استان، رساله‌های آن‌ها را به زبان انگلیسی ترجمه و منتشر کنیم.
وی با اشاره به نقش مهم سازمان‌ها و نهادهای دیگر نظیر میراث فرهنگی و صنایع‌دستی و گردشگری، سازمان فنی حرفه‌ای، صدا و سیما و اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی در تحقق برنامه‌های پیش روی شهر خلاق، تاکید می‌کند که نقش رسانه‌ها در این میان خیلی حائز اهمیت است و باید به‌عنوان منتقد منصف در کنار ما باشند.
اتفاقاتی که بندرعباس را
به یونسکو رساند
رضا برومند، مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری هرمزگان درباره روند ثبت بندرعباس در شبکه بین‌المللی شهرهای خلاق، به برگزاری جلسه مشترکی در آذرماه 97 با حضور نمایندگان یونسکو، وزارت کشور، مسؤولان شهرداری و دستگاه‌های اجرایی هرمزگان اشاره می‌کند و به خبرنگار جام‌جم در بندرعباس می‌گوید: در این جلسه با توجه به گزارش دستگاه‌های مختلف، توجه مدیر پروژه و نمایندگان یونسکو برای ثبت بندرعباس به‌عنوان شهر خلاق جلب شد و پس از این جلسه بود که تمامی ظرفیت‌های حوزه صنایع‌دستی از جمله نمایشگاه صنایع‌دستی در معبد هندوها، مرکز آموزش تولید و عرضه صنایع‌دستی در ساختمان معاونت صنایع‌دستی، فعالیت 27 خانه صنایع‌دستی در روستاها، حضور مؤثر در نمایشگاه‌ها، پنجشنبه بازار صنایع‌دستی که شهرداری متولی آن بود، فروش خیابانی صنایع‌دستی، و همچنین اتفاقات مثبتی که در شهرهای مختلف در نوروزگاه 98 رخ داده بود را مستندسازی کرده و در اختیار شهرداری بندرعباس گذاشتیم.
برومند می‌افزاید: علاوه‌ بر این، برای دریافت مهر اصالت که در حقیقت علامت استاندارد صنایع‌دستی است، 22 اثر را در شهر شیراز به داوری گذاشتیم که از میان آنها، هفت اثر موفق به دریافت مهر اصالت بین‌المللی شد که با 19 اثری که از قبل مهر اصالت گرفته بودند، مجموع آثار دارای اصالت استان به 26 اثر رسید.
وی، کسب رتبه نخست کشور در زمینه شناسایی و جذب صنعتگران صنایع‌دستی را اقدامی مهم توصیف کرده و با اشاره به راه‌اندازی مرکز آزمون صنایع‌دستی در هرمزگان می‌گوید: در مجموع و تا پایان نیمه نخست سال جاری، 80 هزار نفر از صنعتگران صنایع‌دستی، شناسایی شده و کارت صنایع‌دستی برای آنان صادر شده و طی سال 97 و شش ماهه نخست سال جاری، نزدیک به 12هزار نفر در آزمون‌ها شرکت کردند و توانستند گواهی دریافت کنند.
بندر لنگه؛
شهر ملی گلابتون‌دوزی
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری هرمزگان ثبت بندرلنگه به‌عنوان شهر ملی گلابتون‌دوزی را از دیگر اتفاقات مهم در حوزه صنایع‌دستی استان برشمرده و می‌گوید: روستای بهمنی میناب هم به‌عنوان روستای ملی صنایع‌دستی به داوری رفت، اما متأسفانه به‌دلیل عدم آماده بودن زیرساخت‌ها رأی نیاورد و قرار شد در مرحله بعدی پس از رفع نواقص به داوری گذاشته شود.
برومند، ثبت ملی 40 میراث ناملموس استان را در انتخاب بندرعباس به‌عنوان «شهر خلاق» مهم ارزیابی کرده و تصریح می‌کند: این اتفاق توانست به روند تحقق ثبت بندرعباس به عنوان شهر خلاق کمک به‌سزایی کند که در همین راستا، شناسنامه 45عنوان صنایع‌دستی استان در حال تدوین است و از این میان 20 مورد با استان‌های مختلف مشترک و 25 مورد به استان هرمزگان اختصاص دارد.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری هرمزگان هم مثل مسؤولان شهرداری، تعامل میان دستگاه‌های اجرایی را به‌عنوان یکی از ملزومات مهم تحقق برنامه‌های بخش صنایع‌دستی و گردشگری مورد تأکید قرار داده و یادآور می‌شود: در جلسه‌ای که با شورای شهر بندرعباس داشتیم تصمیمات بسیار خوبی گرفته شد که پس از تصویب نهایی به اطلاع رسانه‌ها و عموم مردم خواهد رسید.

بهره‌برداری از شهر خلاق به نفع رونق گردشگری

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری هرمزگان همچنین در رابطه با اقدامات مهم این سازمان در زمینه بهره‌برداری از برند شهر خلاق برای جذب گردشگر در استان، می‌گوید: رویکرد اصلی در سال گذشته، توزیع مناسب گردشگر در سطح استان بود که بر همین مبنا، کتاب راهنمای گردشگری استان را تدوین کردیم و تمام نقاط گردشگری شاخص استان در آن معرفی شد.
برومند می‌افزاید: در «جشنواره هرمزگان من» که با مشارکت هنرمندان استان و با هدف معرفی جاذبه‌های گردشگری، میراث طبیعی، صنایع‌دستی و معماری استان برگزار شد، 1442 اثر دریافت شد که حتی برخی از این اماکن برای خود ما هم ناشناخته بود و از میان این آثار جاذبه‌های کمتر شناخته شده استان را تدوین خواهیم کرد و در اختیار راهنمایان گردشگری استان قرار می‌دهیم.
وی از انجام طرح مطالعاتی در مورد بخش گردشگری و ظرفیت‌های موجود در استان توسط یک تیم هشت نفره در دانشگاه هرمزگان خبر داده و می‌گوید: تمام ایده‌ها و ظرفیت‌های گردشگری شهرهای مختلف استان در این طرح به روش علمی مدون و نقشه‌های آن آماده شده که برای عملیاتی کردن آن، منتظر مجوز سازمان مدیریت و برنامه ریزی هستیم و علاوه بر این، پورتال و نرم‌افزار جامع گردشگری استان نیز رونمایی شده است.
جای جای هرمزگان را نشان‌تان می‌دهیم
برومند نخستین قدم مهم در راستای شناساندن ظرفیت‌های حوزه گردشگری را همایشی چهار روزه با حضور فعالان فضای مجازی و راهنمایان گردشگری سراسر کشور اعلام و تصریح می‌کند: در 27 آذر سال جاری، از فعالان فضای مجازی و راهنمایان گردشگری کشور به مدت چهار روز در هرمزگان میزبانی خواهیم کرد و جای جای استان را به آنها نشان خواهیم داد که بتوانند هرمزگان را در شبکه‌های اجتماعی معرفی کنند، بسیاری از این افراد برای نخستین بار وارد هرمزگان می‌شوند.
استقرار کمپ های گردشگری در بندر چارک و سیریک
مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری هرمزگان خاطرنشان می‌کند: سال گذشته رویکرد ما تغییر هرمزگان از معبر گردشگری به مقصد گردشگری بود و شاخص آن هم میزان ماندگاری گردشگران در استان بود که به رقم قابل قبولی رسید و امیداوریم با معرفی این ظرفیت‌ها به راهنمایان گردشگری سراسر کشور، بتوانیم هرمزگان را به‌عنوان یک مقصد گردشگری جذاب برای سفرهای مردم معرفی کنیم. در همین راستا، کمپ‌های گردشگری را در جای جای استان راه‌اندازی خواهیم کرد که بندر چارک و سیریک نخستین مقصد اجرای این طرح در استان خواهند بود و در آتیه نزدیک به بهره برداری خواهند رسید. برومند همچنین از برگزاری نمایشگاه ملی صنایع‌دستی از هشتم تا سیزدهم دی ماه در استان خبر می‌دهد و می‌گوید: فضایی را در اختیار شهرداری بندرعباس قرار خواهیم داد که ظرفیت‌های حوزه صنایع‌دستی را به نمایش بگذارد و در شهر بندرلنگه و روستای بهمنی میناب نیز چنین ظرفیتی ایجاد خواهد شد که صنعتگران صنایع‌دستی استان‌های مختلف با توانمندی‌های استان ما آشنا شوند.
برگزاری جشنواره غذای دریایی در اسفند
برومند به برگزاری یک رویداد ملی در بندرعباس هم اشاره کرده و می‌گوید: در اسفند، یکی از هفت رویداد ملی کشور در قالب جشنواره غذای دریایی را در هرمزگان میزبانی می‌کنیم و همزمان با آن همایش گردشگران دریایی برگزار خواهد شد. راه‌اندازی یک کسب‌وکار نوپای بزرگ در حوزه گردشگری با همکاری پارک علم و فناوری هرمزگان، برگزاری جشن اقوام در اواسط آذرماه در شهرستان بستک و برپایی جشن اقوام در بندرعباس که از بیستم اسفند شروع و تا پایان اسفند ادامه خواهد داشت. از دیگر برنامه‌های مهم سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری هرمزگان بود که رضا برومند در این گفت‌وگو به آنها اشاره می‌کند.

مهین حیدری

جام‌جم