رقابتی سخت در انتظار اردوغان

احمد داوود اوغلو که اینک اخراجش از حزب عدالت و توسعه بسیار محتمل به نظر می‌رسد، مدت‌ها از جمله نزدیک‌ترین یاران اردوغان بود. وی نخست سمت مشاور ارشد و سپس وزارت خارجه را به‌عهده داشت و در سال 2014 و پس از آغاز ریاست‌جمهوری اردوغان به نخست‌وزیری ترکیه منصوب شد، اما دو سال بعد و پس از آن که اختلاف‌هایی جدی با رئیس‌جمهور پیدا کرد، از مقام خود کنار گذاشته شد. اینک داوود اوغلو برای تاسیس حزب خودش برنامه‌ریزی می‌کند، اما به غیر از او یکی دیگر از همقطاران سابق اردوغان یعنی علی بابکان نیز برای یک آغاز سیاسی جدید کار می‌کند. بابکان یکی از بنیانگذاران حزب عدالت و توسعه بود و بین سال‌های 2002 تا 2007 کارنامه‌ای موفق از خود در وزارت اقتصاد باقی گذاشت و سپس به وزارت خارجه و معاونت رئیس‌جمهور رسید. اما اوایل جولای حزب را به دلیل نیاز ترکیه به چشم‌اندازی نوین به آینده ترک گفت.
اردوغان نیز هر دو را به خیانت متهم و تهدید کرد، تاوانی سنگین خواهند پرداخت. اما این رویدادها در بدترین زمان ممکن برای رئیس‌جمهور ترکیه اتفاق می‌افتد. بعد از شکست‌های سنگین حزب عدالت و توسعه در انتخابات محلی بهار گذشته، یعنی در همان انتخاباتی که طی آن حزب حاکم شهرهای بزرگ را از دست داد، ناآرامی‌ها در داخل حزب بالا گرفت. تصمیم اردوغان برای برگزاری انتخابات مجدد شهرداری استانبول نیز اشتباهی فاحش بود و باز هم حزب وی با رای کمتری از گذشته بازنده میدان شد. در سوریه نیز روز به روز ترکیه بیشتر در باتلاق جنگ داخلی فرو می‌رود و ارتش در همه جبهه‌ها تحت فشار قرار دارد. وضعیت اقتصادی ترکیه نیز که زمانی کارت برنده اردوغان به حساب می‌آمد، روز به روز بدتر شده است. نرخ بیکاری به 14 درصد رسیده و این از ده سال پیش بی‌سابقه است و دیگر شاخص‌های اقتصادی نیز روندی نزولی دارد. در واقع اردوغان با دخالت‌های خود در سیاست‌های پولی و مالی بانک مرکزی، همه سرمایه‌گذاران را به وحشت می‌اندازد.
در این میان اما مردی که زمانی به تزار اقتصاد شهرت داشت، یعنی علی بابکان، بیش از پیش محبوبیت پیدا می‌کند. بابکان اخیرا نه تنها با رهبران اقتصادی ترکیه بلکه با سرمایه‌گذاران خارجی دیدارهایی داشته است. افزون بر آن بابکان از حمایت‌های رئیس‌جمهور سابق عبدا... گل نیز برخوردار است، همان مردی که یکی از مخالفان سرسخت اردوغان محسوب می‌شود. گل هنوز هم نه تنها در داخل حزب بلکه در افکار عمومی ترکیه از وجهه بالایی برخوردار است.
در همان حال که بابکان بر سیاست‌های اقتصاد‌محور و اروپایی تاکید دارد، عبدا... گل برای جلب آرای مسلمانان محافظه‌کار مایوس از اردوغان تلاش می‌کند. هر دو البته از بازگشت دموکراسی پارلمانی به جای دموکراسی ریاستی می‌گویند و از تقسیم قوا و کاهش اختیارات اردوغان حمایت می‌کنند.
با این حال این دو نفر و حزب احتمالی‌شان طبق نظرسنجی‌ها بیش از 10 درصد از آرا را نخواهند داشت، اما همین برای از اکثریت انداختن حزب اردوغان در انتخابات سال 2023 کفایت می‌کند. البته چنانچه داوود اوغلو و بابکان با دیگر احزاب اپوزیسیون بر سر یک نامزد واحد در انتخابات ریاست‌جمهوری به توافق برسند، آنگاه اردوغان از صندلی ریاست جمهوری محروم می‌شود. اما ظاهرا اردوغان به این راحتی کنار نمی‌رود و می‌گوید: «هرگز اجازه نخواهیم داد برادری‌هایمان از بین برود.»
از سوی دیگر داوود اوغلو نیز آشکارا در برابر حزب قد علم کرده است. اواخر آگوست اردوغان و همکارانش، حزب ناسیونالیست جمهوری را به‌دست داشتن در عملیات‌ تروریستی سال‌های اخیر متهم کرد. در پاییز 2015 یعنی زمانی که اردوغان در آستانه شکست قرار داشت، آن موج ترورها بود که بار دیگر اکثریت مطلق را به اردوغان و حزبش بازگرداند.

محمدعلی فیروزآبادی

مترجم

منبع: فرانکفورتر روندشاو