سفر مشاور مکرون به ایران برای چیست

سفر مشاور مکرون به کشورمان در حالی انجام شده که فرانسوی‌ها در دوران مذاکرات هسته‌ای و پس از برجام سابقه مثبتی از خود به جا نگذاشته‌اند و ذهنیت مردم ایران را نسبت به خود خراب کرده‌اند. در مذاکرات هسته‌ای سال 92 بود که لوران فابیوس، وزیر خارجه وقت فرانسه با اخلال در مذاکرات، توافق را چند ماه به تاخیر انداخت و پس از اجرای برجام هم همواره مقامات فرانسه تلاش کرده‌اند در اظهاراتی نزدیک به کاخ سفید، مواضع تهدیدآمیزی علیه جمهوری اسلامی ایران اتخاذ کنند.
در هفته‌های اخیر هم که ایران در واکنش به تعلل اروپا در اجرایی کردن تعهدات خود در حال برداشتن گام‌هایی برای کاهش تعهدات برجامی خود است فرانسوی‌ها تلاش دارند نقش محوری را در میان کشورهای اروپایی عضو برجام بازی کنند، اما اخباری که از کاخ الیزه منتشر می‌شود نشان می‌دهد پاریس بیش از آن‌که به فکر عملیاتی شدن تعهدات اروپا و حفظ برجام باشد به فکر رفع دغدغه‌های کاخ سفید است. رئیس‌جمهور فرانسه دو هفته قبل در گفت‌وگو با شبکه ان‌اچ‌کی ژاپن گفته بود با نظر دونالد ترامپ مبنی بر این‌که ایران نباید به سلاح هسته‌ای دست یابد، هم‌نظر است و بر همین اساس فرانسه و آمریکا به‌دنبال عقد توافقی «دقیق‌تر» با ایران هستند. مکرون در این گفت‌وگو اظهار کرد ایران و قدرت‌های جهان از جمله آمریکا باید به‌دنبال راهی بگردند تا از طریق مذاکرات، بار دیگر اطمینان یکدیگر را جلب و از تشدید خطرناک تنش‌ها جلوگیری کنند.
مکرون در حاشیه نشست گروه 20 در ژاپن همچنین گفته بود می‌خواهم ترامپ را متقاعد کنم از برخی تحریم‌ها عقب‌نشینی کند و شانسی به مذاکرات دهد.
رئیس‌جمهور فرانسه گفت که در مذاکرات مدنظر او، باید یک سری موضوعات از برنامه هسته‌ای ایران گرفته تا نقش منطقه‌ای ایران مورد بحث قرار گیرد.
مطالب منتشر شده از گفت‌وگوی اخیر روسای جمهور ایران و فرانسه و پیشنهاد مکرون برای بررسی شرایط ازسرگیری گفت‌وگو میان ایران و 1+5، می‌تواند در ادامه همین مواضع باشد.
استفاده فرانسه از برگ ایران
اما این مواضع فرانسه در حالی منتشر می‌شود که روابط فرانسه و ایران چه به لحاظ سیاسی و چه به لحاظ اقتصادی، هیچ تناسبی با روابط فرانسه و آمریکا ندارد و اروپایی‌ها نشان داده‌اند همواره زیر بلیت آمریکا هستند. نمونه روشن این مساله را هم در ناتوانی اروپایی‌ها در عملیاتی کردن تعهداتشان در برجام می‌توان مشاهده کرد.
بدبینی به تلاش‌های مکرون برای میانجیگری میان ایران و آمریکا زمانی بیشتر می‌شود که همزمان با رقابت‌های پارلمانی اروپا خبرهایی از وعده‌های ترامپ به مکرون منتشر شد. چندی قبل بود که برخی رسانه‌ها گزارش کردند ترامپ به مکرون وعده داده در ازای همراهی مطلق با سیاست‌های برجامی کاخ سفید و ترغیب ایران نسبت به دادن امتیازات جدید در حوزه‌های موشکی و منطقه‌ای، به توافق آب و هوایی پاریس باز خواهد گشت.
اما ایران در روزهای گذشته به روشنی پاسخ پیشنهاد مکرون برای بازگشت آمریکا به مذاکرات را داده است. همان‌طور که رئیس‌جمهور کشورمان در گفت‌وگوی تلفنی مکرون گفته، توقف کلیه تحریم‌ها می‌تواند آغازی برای یک حرکت میان ایران و 1+5 باشد. البته سیدعباس عراقچی، معاون سیاسی وزیر خارجه توضیح داده که این حرف به معنی آغاز یک مذاکرات جدید نیست، بلکه آمریکا می‌تواند صرفا در جلساتی که میان ایران و 1+4 درباره نحوه اجرای برجام برگزار می‌شود حضور یابد؛ البته به این شرط که تمامی تحریم‌های نفتی و بانکی را متوقف کند. عراقچی گفت‌وگو دوباره درباره برجام را رد و تاکید کرده، پرونده برجام بسته شده و باید بدون یک کلمه کم یا زیاد اجرا شود.
راه‌حل حفظ برجام
با وجود اظهار نظرهای مقامات کشورمان، فرانسه همچنان در حال پیشبرد برنامه خود برای پایبند نگه داشتن ایران به برجام در شرایط فعلی است. در همین زمینه مکرون برای دومین‌بار در یک هفته گذشته، دوشنبه‌شب با دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا به صورت تلفنی گفت‌وگو کرد؛ گفت‌وگویی که براساس بیانیه کاخ سفید درباره تلاش‌های مداوم برای اطمینان از این‌که ایران به سلاح هسته‌ای دست پیدا نکند و همچنین درباره آنچه رفتار بی‌ثبات‌کننده ایران در خاورمیانه خوانده شده، بوده است.
در ادامه فعالیت‌های پاریس، مشاور مکرون هم که 29 خرداد به تهران آمده بود، بار دیگر دیروز به تهران آمده و مشغول رایزنی با مقامات کشورمان است.
با این حال موضع ایران روشن است و اگر واقعا قصد اروپا و فرانسه حفظ برجام است، راه‌حل آن آسان است و چیزی نیست جز عمل کردن آلمان، انگلیس و فرانسه به تعهداتشان در برجام. اگر کشورهای اروپایی نگران حفظ برجام هستند، باید گام عملی بردارند وگرنه با سفر برای سفر و سفر برای عکس یادگاری گرفتن هیچ اتفاقی نخواهد افتاد.

فرانسه می‌خواهد کنشگر فعال باشد

مرتضی مکی/ کارشناس مسائل اروپا
تماس‌های اخیر رئیس‌جمهور فرانسه با آقای روحانی و ترامپ در راستای حفظ برجام نشان می‌دهد توافق هسته‌ای برای فرانسه مهم است، زیرا حفظ برجام به تعبیر این کشور حفظ توافق امنیتی موفقیت‌آمیز در چارچوب منع اشاعه سلاح‌های هسته‌ای است و فرانسه می‌تواند مدیریت منع اشاعه را از طریق گفت‌وگو در عرصه جهانی به نمایش بگذارد. هر چند ایران هیچ زمانی به‌دنبال سلاح هسته‌ای نبوده است.
همچنین فرانسه تلاش می‌کند با توجه به افزایش تنش میان ایران و آمریکا، مواضع متعادل‌تری نسبت به برجام و ایران داشته باشد و از تنش‌ها کاسته تا بتواند نقش کنشگر فعال را برای حفظ برجام ایفا کند. از سوی دیگر اهمیت اقتصادی بازار ایران را می‌توان یکی دیگر از دلایل اهمیت حفظ برجام برای پاریس دانست.