مراقب دوستی خاله‌خرسه باشید

به دلیل اهمیت بیماری‌هایی که از حیوانات قابل انتقال ‌ است، هر سال، 6 جولای مصادف با 15 تیر به نام «روز جهانی بیماری‌های قابل انتقال بین انسان و حیوان» نامگذاری شده است. یکی از معروف‌ترین بیماری‌های قابل انتقال هاری است و از سال 1885 و زمانی که لویی پاستور برای اولین بار واکسنی را برای مقابله با ویروس هاری نامگذاری کرد، به این روز شناخته شد. این بیماری‌ها از جانوران مختلفی چون حشره‌ها، پستانداران، خزندگان و پرندگان قابل سرایت به انسان هستند. این بیماری‌ها اغلب از طریق باکتری‌ها، ویروس‌ها، قارچ‌ها و دیگر ارگانیسم‌ها منتقل می‌شود و طبق برآوردها حدود 60 درصد عفونت‌ها به‌راحتی انتقال می‌یابد. علاوه بر این، محققان حدود 75 درصد بیماری‌های جدید انسانی را کشف کرده‌اند که ریشه در عفونت‌های انتقال یافته از حیوانات دارند.
بیماری‌های قابل انتقال
هاری: هاری شاید یکی از شناخته‌شده‌ترین بیماری‌های قابل انتقال از حیوان به انسان است. این بیماری مرگبار به طور مستقیم سیستم عصبی بدن را تحت تأثیر قرار داده و از طریق تماس با بزاق دهان حیوان آلوده یا گاز گرفتن حیوانات آلوده‌ای چون سگ، خفاش، راکن، روباه و... قابل انتقال به انسان است.
سالمونلا: این باکتری مرگبار که معمولا در غذاهای آلوده وجود دارد بعد از خورده شدن، ایجاد معده‌درد، اسهال و استفراغ می‌کند.
لپتوسپیروز (تب شالیزار): نوعی بیماری باکتریایی است که از ادرار یا مایعات بدن حیوانات آلوده به انسان منتقل می‌شود و علائم خفیفی به جا می‌گذارد و ممکن است منجر به آسیب شدید کبد و کلیه و دیگر بیماری‌های جدی شود.
بیماری‌های غدد لنفاوی: این بیماری‌ها از انواع باکتریایی و قابل انتقال از نیش حشرات یا گاز گرفتن حیوانات هستند که باعث ایجاد زخم‌هایی در ناحیه گزش یا گازگرفتگی می‌شود و ممکن است علائمی شبیه آنفلوآنزا یا حتی شدیدتر ایجاد کند. این بیماری‌ها اگر درمان نشوند ممکن است فرد را به کام مرگ بکشانند.
چطور مبتلا می‌شویم؟
بسته به نوع بیماری و علت آن، این بیماری‌ها به شیوه‌های مختلفی قابل انتقال از حیوان به انسان هستند اما معمول‌ترین آنها به شکل مستقیم و غیرمستقیم است. در روش انتقال مستقیم، با دست زدن و تماس نزدیک با حیوان آلوده، گاز گرفتن، گزیده شدن یا ایجاد خراش روی بدن ناشی از چنگ زدن حیوان، قرار گرفتن در تماس نزدیک با ادرار، مدفوع، خون یا بزاق دهان حیوان می‌تواند شما را در معرض خطر قرار دهد. اما در روش غیرمستقیم شما ممکن است به اشیایی دست بزنید که حیوان پیش از شما با آن تماس داشته، روی آن عطسه کرده یا ترشحات دهان و بینی آن روی شیء موردنظر پاشیده است یا در مکانی حضور یابید که حیوانات آلوده در آنجا هستند و غذاها و نوشیدنی‌های ناایمن و آلوده مصرف کنید که این موارد شما را در معرض ابتلا قرار می‌دهد.
چه‌کار کنیم مبتلا نشویم؟
این روزها برخی به دلیل علاقه زیادی که به حیوانات دارند یا به دلیل تنهایی آنها را به خانه خود راه می‌دهند و از آنها مراقبت می‌کنند و مانند بچه تر و خشک و به آنها رسیدگی می‌کنند. جدا از این‌که این سبک زندگی با اصول سبک زندگی ایرانی - اسلامی در تضاد است، نباید از این مسأله غافل شوید که بیماری‌های مشترکی بین انسان و حیوان وجود دارند که انتقال آنها از حیوانات آلوده به انسان، گاه می‌تواند تبعات جبران‌ناپذیری را به دنبال داشته باشد. اگر شما هم در خانه حیوان نگهداری می‌کنید یا قصد انجام این کار را دارید، این نکات ساده را رعایت کنید تا مشکلی برای شما و اطرافیان‌تان پیش نیاید.
حیوانی را که از آن نگهداری می‌کنید مرتب نزد دامپزشک برده و واکسن‌های موردنیاز را برای او تزریق و به این شیوه، انتقال انگل را کنترل کنید. همیشه بعد از دست زدن به حیوانات یا قرار گرفتن در نزدیکی آنها، حتی اگر به ظاهر سلامت هستند، بعد از غذا دادن و تمیز کردن محل نگهداری آنها، دست‌هایتان را با آب و صابون بشویید تا آلودگی‌های احتمالی ازبین بروند. از تماس و دست زدن به حیواناتی که ظاهرشان بیمار است، خودداری کنید. از تماس با حیوانات وحشی بپرهیزید. تا حد امکان از نیش پشه و حشرات دیگر دور بمانید؛ برای این کار بهتر است در نقاطی که حشرات و پشه‌های زیادی دارند، لباس‌های آستین‌بلند و شلوار بلند بپوشید و بدون جوراب بیرون نروید. هرگز از شیر غیرپاستوریزه که نسبت به سلامت آن مطمئن نیستید، نخورید.
چه علائمی را جدی بگیرید؟
امروزه برخی علاقه به نگهداری حیوانات خانگی به‌ویژه سگ و گربه پیدا کرده‌اند، اما علاوه بر این میزان گاز‌گرفتگی در بین صاحبان آنها بیشتر به چشم می‌خورد که خطر عفونت را در آنها بالا می‌برد. گازگرفتگی سگ‌ها بیشتر جراحت به جا می‌گذارد، اما گازگرفتگی گربه‌ها بیشتر حالت عفونی دارد. تورم و التهاب ناحیه گاز‌گرفتگی که بیشتر دست‌هاست، از شایع‌ترین علائمی است که بسیار جدی است و اگر به موقع درمان نشوند، ممکن است خطرناک باشند. اما در هر صورت، تا چند روز پس از تماس نزدیک با حیوانات بیمار یا به ظاهر سالم، اگر حالت تهوع، استفراغ، علائمی شبیه آنفلوآنزا، خارش پوست، تورم و التهاب یا سوزش را مشاهده کردید، در اولین فرصت به پزشک مراجعه کنید. مراجعه دیرهنگام به پزشک ممکن است جان‌تان را به خطر بیندازد.

افراد حساس بیشتر مراقب باشند
معمولا به دلیل ارتباط نزدیک انسان و حیوانات بسیاری از افراد در معرض ابتلا قرار دارند و ناخواسته گروهی از اطرافیان‌مان را در مواجهه با عفونت‌های قابل انتقال از حیوانات قرار می‌دهیم. اما در این میان، نوزادان، کودکان در سنین پایین، زنان باردار، سالمندان و افرادی که سیستم ایمنی ضعیف‌تری دارند بیشتر در معرض خطر هستند. از آنجا که بیماری‌های مشترک بین انسان و حیوانات اغلب یا علائمی ندارند یا علامت در پی دارند، آگاه شدن نسبت به آن اهمیت دارد، چرا که حتی می‌تواند جان افراد مبتلا را به خطر بیندازد. کودکان به دلیل ناآگاهی نسبت به خطرات احتمالی، معمولا بی‌محابا با حیوانات بازی می‌کنند و حتی ممکن است دستی را که با بدن حیوان تماس داشته داخل دهان برده یا به چشم خود نزدیک کرده باشد؛ یا این که سالمندان و افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند مانند افراد مبتلا به ایدز یا برخی بیماران دیگر ممکن است با قرار گرفتن در تماس مستقیم با حیوانات آلوده، از نظر ایمنی دچار مشکلات حاد شوند. محققان بارها به این نکته اشاره کرده‌اند که زنان باردار جزو گروه‌های پرخطری هستند که باید مراقب سلامت خود و فرزندشان باشند. تماس مستقیم آنها با حیوانات ممکن است سلامت هر دو را به خطر انداخته و جنین داخل رحم به عفونت‌های احتمالی مبتلا شود.

ندا اظهری

سلامت