تعامل، آری بیگانه اتکایی، هرگز

چارچوب تعامل با کشورها
عبدا... ناصری / استاد دانشگاه و فعال رسانه‌ای
بیگانه‌پرستی و بیگانه‌اتکایی واژه‌هایی چند پهلو است که معانی مختلفی را به ذهن متبادر می‌کند و شاید رایج‌ترین معنا این باشد که کشوری که بیگانه اتکاست، مستقل نیست. اما نکته قابل تامل این‌که بعد از گذشت چهار دهه از پیروزی انقلاب حتی مخالفان جمهوری اسلامی به سطوح مختلف کارکردی این نظام انتقاد دارند به این واقعیت اعتراف می‌کنند که جمهوری اسلامی ایران در طول 40 سال گذشته تاکنون نظامی مستقل بوده است. واقعیت دیگری که در عرصه سیاست خارجی هم باید مورد توجه قرار گیرد، شیوه تعامل با نظام‌های جهانی است. نظام جمهوری اسلامی همیشه خود اتکا بوده و هیچ وقت بیگانه‌ اتکا نبوده، اما این به آن معنا نیست که با جامعه جهانی تعامل نداشته باشد. در همین زمینه می‌توان به برجام اشاره کرد. در عرصه سیاست خارجی، تعامل با قدرت‌های جهانی و حکومت‌ها حتما باید با در نظر گرفتن استقلال و تمامیت ارضی کشور باشد والا اگر منافع ملی در چنین فرآیندی لحاظ نشود اساسا این نوع تعاملات به استقلال کشور ضربه خواهد زد.

تعامل در کنار رد سلطه
منصور حقیقت‌پور/ مشاور رئیس مجلس
بیگانه‌اتکایی یعنی این‌که سلطه غریبه را بپذیریم و زیر سلطه آن باشیم. اما طبق دکترین انقلاب اسلامی، وقتی گفتیم نه شرقی نه غربی یعنی نباید به هیچ کشوری اتکا داشته باشیم. جمهوری اسلامی ایران مستقل است و خودمان منافع کشور و جهان اسلام را به صورت مستقل تشخیص می‌دهیم.
اما طبیعتا ما خواهان منزوی شدن خود نیستیم و باید توجه داشته باشیم صرف ارتباط داشتن با دیگر کشورها به معنای اتکا به خارج نیست، چرا که باید در دنیای امروز با دیگر کشورها فعالیت اقتصادی داشته باشیم که البته این اقدام به منزله پرستش غریبه نیست.
باید توجه داشته باشیم بیش از 2500 سال تجربه و تمدن داریم، بنابراین حاضر نیستیم تحت هیچ شرایطی تسلط غریبه را بپذیریم. توکل و تکیه ما بر ملت خودمان است و 40سال روی پای خود ایستاده‌ایم.

تعامل با دنیا از پنجره عزت، حکمت، مصلحت
احمد حکیمی‌پور/ دبیرکل حزب اراده ملت
حفظ استقلال و جلوگیری از سلطه بیگانه یکی از خواسته‌های اصلی انقلاب ما است و اساس انقلاب اسلامی ایران نیز بر مبنای اتکای به خود و مقابله با سلطه بیگانه شکل گرفته است. پرهیز از بیگانه‌اتکایی از جمله آموزه‌های دینی و فرهنگی ما و متکی به اصول قرآنی است و در تعابیر فقهی از آن به عنوان قاعده نفی سبیل یاد می‌شود. در شرایط کنونی که از چند دهه پیش ملت‌ها و دولت‌های منطقه تحت سلطه قدرت‌های بزرگ و تمایلات سلطه‌طلبانه آنها بودند بیداری اسلامی و توجه به معیارهای انسانی و اسلامی باعث ایجاد تحول در منطقه و رهایی ملت‌ها از سلطه بیگانه شده است. یکی از دلایل عقب‌ماندگی خاورمیانه در دهه‌های گذشته این بود که برخی دولت‌های این منطقه مشروعیت خود را در اتکای به قدرت‌های بیگانه می‌دیدند و منافع کشورشان را عملا برخلاف توسعه و خواسته ملتشان پیش ‌بردند. اما سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران بر سه پایه و اصل عزت، ‌حکمت و مصلحت بنا شده و البته در عرصه چنین سیاست‌ورزی تعامل با دنیا نیز مورد توجه قرار گرفته است. طبعا اگر بنا باشد حیات و ممات یک نظام سیاسی به بیگانه متکی باشد و انتظار معجزه از بیگانگان داشته باشیم این رویه با اصول کلی سیاست خارجی ما در تضاد خواهد بود. ایران از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی و در سایه اقتدار و پایبندی به استقلال، همواره ضمن توجه به معیارهای متداول در مواجهه با قدرت‌های سیاسی به عنوان کشوری مستقل در عرصه‌های مختلف سیاسی حضور پیدا کرده است.

جاذبه به حد کمال و دافعه به حد نیاز
سید رضا اکرمی/ عضو جامعه روحانیت مبارز
رهبر انقلاب، سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران را بر مبنای سه رکن اصلی عزت، ‌حکمت و مصلحت پایه‌ریزی کردند. واقعیت آن است که در عرصه سیاسی خارجی و تعامل با دنیا و حتی در حوزه‌های اقتصادی، فرهنگی و مراودات بین‌المللی حتما باید این‌سه پایه اصلی دیپلماسی را مراعات کرده و از هر اقدامی که این سه رکن اساسی را مورد خدشه قرار ‌دهد پرهیز کنیم. طبعا اتکا به بیگانه در صورتی که عزت، مصلحت، حکمت و استقلال نظام اسلامی را زیر سوال می‌برد هیچ سودی در پی نخواهد داشت. بنابراین رویکرد جمهوری اسلامی باید جاذبه به حد کمال و دافعه به حد نیاز باشد.

اتکا به بیگانه ممنوع
مهدی چمران/ فعال سیاسی
رئیس‌جمهور در سخنرانی اخیر خود، اتکا به بیگانگان را اشتباه تاریخی عنوان کردند و رهبر انقلاب هم بارها تاکید فرموده‌اند که باید به خود و نیروهای داخلی تکیه داشته باشیم و ضرورتی ندارد که همه نگاهمان به خارج باشد.
چنین رویکردی را می‌توان در تعامل با کشورها بویژه در شرایط فعلی که پس از خروج آمریکا از برجام در حال گفت‌وگو با اروپایی‌ها هستیم مدنظر قرار داد.
به دنبال خروج آمریکا از برجام، اروپا جایگزین آمریکا شده است و باید توجه داشته باشیم که آمریکا با تمام توان و قدرت بر خواسته‌هایش ایستاده و آن را رها نخواهد کرد؛ بنابراین به‌رغم حمایت‌های سیاسی و تبلیغاتی اروپا از برجام، تا کنون شاهد نتیجه عملی در این ارتباط نبوده‌ایم. تصور هم نمی‌شود در این زمینه به نتیجه‌ای برسیم. بر همین اساس نباید به اروپا نیز تکیه کنیم.

اروپا تمایلی به شکل‌گیری ایران مستقل ندارد
صادق کوشکی/ استاد دانشگاه
روزی که آمریکا از برجام خارج شد مسؤولان کشورمان از فرصت چند هفته‌ای به اروپا خبر دادند، این در حالی است که امروز چند ماه از آن تاریخ گذشته و هنوز اروپاییان اقدام عملی انجام نداده و در عمل گامی برنداشته‌اند. بنابراین چنین عملکرد نامطلوبی نشان می‌دهد که نباید به اروپا امیدی داشته باشیم. اروپا تمایلی به شکل‌گیری ایران مستقل ندارد و امیدوارم آقای روحانی به این نتیجه رسیده باشد که نباید به خارج از کشور امید داشت، چرا که آنها به وعده‌هایشان عمل نکرده و صرفا به منافع خود می‌اندیشند.
در همین زمینه خوب است به انتشار برخی خبرها مبنی بر واگذاری تمام خدمات بالگردهای نفتی در خلیج فارس به یک شرکت پرتغالی اشاره کنم که با مسائل امنیتی ما منافات دارد، زیرا این شرکت می‌تواند از همه کشورها از جمله دشمنان نظام نیرو داشته باشد، در حالی که در داخل کشورمان شرکت‌هایی با همان توانمندی حضور دارند.