‌گام بلند حرکت به‌سوی تعالی اخلاقی رسانه

این دغدغه با پیروزی انقلاب مبارک اسلامی و مدیریت دینداران بر شؤون مختلف علمی و رسانه‌ای فزونی یافت تا آنجا که به تاسیس نهادهایی با هدف تحقق آرمان رسانه دینی در دهه 70 منجر شد. ایجاد حلقه اتصال میان رسانه ملی و حوزه‌های علمیه، اهتمام به تدوین پژوهش‌های بنیادی با تکیه بر اندیشه ناب اسلامی و تامین نیازهای رسانه ملی، به‌ویژه حوزه پیام با بهره‌مندی از پژوهش‌های کاربردی رسانه ملی را بر آن داشت تا با الهام از فرامین رهبر معظم انقلاب اسلامی، مدظله العالی در اقدامی راهبردی در سال 1373 مرکز پژوهش‌های اسلامی صداوسیما را تاسیس کند. راه‌اندازی دانشکده دین و رسانه با هدف تربیت و تامین نیروی انسانی دین پژوه و رسانه‌شناس و تاسیس شبکه رادیویی معارف و شبکه قرآن و معارف سیما به عنوان نمونه‌های رادیویی و تلویزیونی از رسانه دینی در سال‌های پس از آن، گام‌های بعدی در مسیر پیشبرد اهداف رسانه ملی در عرصه دین و رسانه است.
اداره‌کل پژوهش‌های اسلامی سازمان صداوسیما، به مثابه یگانه مرکز راهبردی مطالعات دین و رسانه در آستانه ورود به ربع قرن تکاپوی عالمانه خویش با کوله باری از تجربه در ساحت تولید و توسعه دانش نظری، نیاز روزافزون جوامع انسانی و جامعه اسلامی ایران به تعالی اخلاقی انتظار و مطالبه نظام اسلامی و حوزه‌های علمیه از دیگر رسانه‌ها برای اعتلای اخلاقی و فقر ادبیات بومی علمی در قلمرو اخلاق و رسانه را به‌درستی فهم کرد و طراحی و برگزاری اولین همایش علمی- پژوهشی اخلاق و رسانه را سال 1396 در دستور کار خود قرار داد. این همایش با هدف تولید و توسعه دانش نظری در ساحت دین و رسانه برای نیل به رسانه اخلاقی با بهره‌گیری از ظرفیت‌های اخلاق رسانه‌ای برگزار شد و مورد اقبال چشمگیر سه حوزه تعیین کننده در مقدرات کشور یعنی حوزه‌های علمیه، دانشگاه‌ها و رسانه‌ها قرار گرفت. در این رویداد علمی رسانه‌ای، توجه به حوزه‌های نظری مبتنی بر بعد تکنولوژیک، کارکردی و تاثیر رسانه سبب نشد دغدغه تدوین شاخص‌های اخلاق حرفه‌ای در قلمروهای سیاستگذاری و مدیریت رسانه، پژوهشگری رسانه، حرفه‌های نویسندگی، اجرا و گویندگی، خبر، بازیگری، تهیه‌کنندگی و کارگردانی، گریم و چهره‌آرایی، طراحی صحنه و لباس و تدوین فراموش شود؛ چرا که به موازات نشست‌های علمی متعددی که از سال 1396در اداره‌کل پژوهش‌های اسلامی سازمان و در سه ماهه منتهی به برگزاری همایش، در برخی مراکز همکار برگزار شد، در نشست‌های تخصصی با حضور پیشکسوتان و خبرگان برخی حرفه‌های رسانه‌ای، مسائل اخلاقی آن حرفه‌ها واکاوی شد تا آثار و مقالات غنی‌تر شوند. از دیگر برنامه‌های این همایش، تولید، انتشار و معرفی آثار فاخر در قلمرو اخلاق و رسانه بود که ترجمه دو کتاب از زبان انگلیسی و یک کتاب از زبان آلمانی و همکاری در انتشار یک کتاب به زبان فارسی و تالیف «راهنمای مطالعاتی اخلاق و رسانه» و «چکیده مقالات همایش» بود که در افتتاحیه همایش رونمایی شدند. همچنین مولفان مقالات برتر از میان 150 مقاله علمی پذیرفته شده در دبیرخانه همایش نیز در این آیین مورد تقدیر قرار گرفتند. امیدوارم این تکاپوی ارجمند به عنوان گام نخست در ساحت اخلاق و رسانه، گام بلندی در آسیب‌شناسی، تولید دانش نظری و تبیین مبانی علمی و عملی رسانه اخلاقی و اخلاق رسانه‌ای به شمار بیاید و استمرار یابد. ‌

دکتر محمدحسین ظریفیان

مدیرکل پژوهش‌های اسلامی رسانه ملی