تمجید پاپ از روایت ایرانی از حضرت مریم (س)

به مناسبت میلاد حضرت مسیح‌(ع) سراغ مهدی فقیه یکی از بازیگران فیلم «مریم مقدس» به کارگردانی شهریار بحرانی رفتیم و از او درباره خاطرات بازی‌‌اش از این فیلم پرسیدیم. او با همان لهجه شیرین شیرازی‌‌اش برایمان گفت: سراسر این فیلم خاطره است. وقتی برای ساخت فیلمی نیت‌ها پاک باشد نتیجه می‌شود فیلمی مثل «مریم‌مقدس». از آنجا که این فیلم بارها و بارها پخش شده، آقایی را همین دیروز صبح دیدم که به من گفت: «خدا شاهد است وقتی در فیلم، بچه‌ای که حضرت عیسی(ع) بود شروع به گریه کرد، من هم با او گریه کردم». شما مثلا صحنه‌ای که فرشته‌ها برای حضرت مریم‌(س) خوراک می‌آورند را ببینید. این صحنه به قدری زیباست که در ذهن هرکسی که این فیلم را دیده تا همیشه به یادگار خواهد ماند.

او درباره ساخت پروژه‌های مذهبی ـ تاریخی توضیح داد: ساخت فیلم مریم مقدس بسیار مشکل بود. به‌خصوص این‌که این کار مختص به یک دوره تاریخی‌ است که لباس‌ها و گریم‌های خاص خودش را می‌طلبید. در واقع یک کار تاریخی را همین صحنه، گریم و لباس است که به مخاطب می‌باوراند و این اتفاق در این فیلم به درستی افتاد. این باورپذیری البته به دل پاک خود آقای بحرانی (کارگردان) هم برمی‌گردد. خیلی مشکل است که یک قصه قرآنی را طوری بسازی که تمام مردم با هرمرام و مسلکی آن را بپذیرند. باورم این است که هرکسی نمی‌تواند قصه‌ای از قرآن را فیلم کند و آقای بحرانی و تمام عوامل فیلم فارغ از بحث مالی این کار با تمام آنچه در توان داشتند به سرانجام رساندند. ساخت چنین پروژه‌هایی نیاز به انگیزه و شناخت کافی دارد. این‌که سرمایه‌ای را در اختیار کسی بگذارید که اصلا دغدغه چنین مضامینی ندارد قطعا نتیجه‌بخش نخواهد بود. آقای بحرانی کسی است که با دلش کاری را شروع می‌کند و کاری که از دل برآید لاجرم بر دل نشیند. ایشان آنچنان با آگاهی و ریزبینی روی این فیلم کار می‌کردند که به نظرم اگر کارگردان نمی‌شدند حتما یک محقق بزرگ قرآنی می‌شدند.

فقیه ادامه می‌دهد: مثلا 20،15 روز طول کشید که به دلیل وضعیت نور صحنه سکانسی که محمد کاسبی رو به حضرت مریم‌(س) مشروعیت فرزندش را زیر سوال می‌برد را فیلمبرداری کردند یا نصب و ساخت سنگفرش‌هایی که در دکور صحنه به کار برده شده بسیار مشکل و طاقت‌فرسا بود. من برای فیلم «حضرت مریم» و «ملک سلیمان» با عشق از شیراز به تهران می‌آمدم و در زمستان سرد شهرک سینمایی با عشق و برای دلم کار می‌کردم.

از او درباره یک خاطره خاص از فیلم حضرت مریم می‌پرسیم. او به آرامی پاسخ می‌دهد: من سال‌ها پیش برای فرانسه بورسیه تحصیل گرفتم و آنجا تحصیل کردم و زیاد آنجا می‌روم. سال 84 زمانی که آقای ایوبی رایزن فرهنگی ایران در پاریس بودند، ما در قالب تئاتر تعزیه‌خوان‌های قدیمی شیراز را به پاریس برده بودیم که اتفاق عجیبی در آنجا برای من افتاد. در پاریس محله‌ای است که بیشتر اعراب ساکن آن هستند. نزدیک مسجد معروف پاریس چند مغازه است که قرآن، رحل قرآن، تسبیح و... می‌فروشند. من مشغول تماشای آنها بودم که مردی عرب از داخل مغازه بیرون آمد و به زبان فرانسه از من پرسید: «تو بازیگر سینما هستی؟». گفتم: «بله» و او من را به داخل مغازه برد و در آنجا سی‌دی فیلم حضرت مریم را به من نشان داد که عکس من هم روی آن دیده می‌شد. برایم جالب بود که این فیلم در خارج از ایران هم به قدری تاثیرگذار بوده که من را در پاریس هم به‌واسطه این فیلم شناختند. متاسفانه ما در امور فرهنگی کاهلی می‌کنیم. انقلاب ما انقلابی فرهنگی بود، اما ببینید ما کجای فرهنگ ایستاده‌ایم؟ چه کار فاخر فرهنگی انجام داده‌ایم که نه‌تنها مملکت خودمان، بلکه تمام جهان را تحت تاثیر خود قرار دهد؟

فقیه در مقایسه آثاری که در تمام دنیا درباره حضرت مسیح‌(ع) ساخته شده با فیلم حضرت مریم خاطرنشان می‌سازد: فیلم‌های زیادی در دنیا راجع به حضرت مسیح‌(ع) ساخته شده، اما آنها دید متفاوتی از ما نسبت به ایشان و حضرت مریم‌(س) دارند. این دو بزرگوار از مولفه‌های بزرگ در قرآن هستند و ما در آثارمان به مفاهیم قدسی و معنوی زندگی آنها بسیار توجه می‌کنیم. برخوردی که قرآن با مسیح و مریم دارد به نظرم خیلی قدیس‌مآبانه و پاک است و قرآن به بهترین حالت ممکن مریم را وصف می‌کند. حتی وقتی این فیلم به عنوان هدیه به پاپ اهدا شد، او خیلی استقبال کرد که مسلمانان چنین نظری راجع به حضرت مریم‌(س) دارند.

بازیگر فیلم «ایران سرای من است» درباره نقش‌‌اش در فیلم حضرت مریم توضیح می‌دهد: در زمان حضرت مسیح‌(ع) دو فرقه از یهودیان وجود داشتند؛ فرقه‌ای که بعدا صهیونیست شدند و فرقه‌ای که پایبند به مرامنامه یهودیت باقی ماندند، اما هر دو این فرقه‌ها در جریان حضرت مریم‌(س) بر یک باور استوار بودند. در این فیلم من به عنوان بزرگ فرقه‌ای که بعدها هم به مرامنامه یهود استوار ماند، بازی داشتم که برای خودم هم به‌یادماندنی بود.

فقیه در پایان درباره خودش می‌گوید: من در شیراز زندگی می‌کنم و اگر کاری در شأن این مردم به من پیشنهاد شود حتما برای بازی در آن به تهران می‌آیم. البته بیشتر تمایلم به سمت کارهای قرآنی و دفاع مقدسی است.

ساناز قنبری

سینما