ریسک بالای توسعه گردشگری در سدهای اطراف تهران

در اجرای طرح‌های گردشگری انجام مطالعات مکان‌یابی باید بدرستی انجام شود. مطالعات ارزیابی زیست‌محیطی باید دقیق باشد نه این‌که کارفرما نقطه‌ای را درباره مخزن سد شناسایی کند و بعد در مطالعات ارزیابی زیست‌محیطی همان نقطه را ملاک عمل قرار دهد و توجیه کند که این نقطه، بهترین مکان برای گردشگری است.

معمولا در بحث مطالعات ارزیابی چندین نقطه جانمایی می‌شود و در نهایت با توجه به جمیع شرایط، تصمیم‌گیری مناسب برای اجرای تاسیسات و بحث گردشگری انجام می‌شود.

اگر قصد توسعه گردشگری در سدها را داریم، نباید در حریم بلافصل سد تاسیسات ایجاد شود. باید فاضلاب‌ها و پساب‌ها به شکلی مدیریت شود که داخل مخازن تخلیه نشود. اگر از قایق‌های موتوری استفاده می‌شود، نشت قایق‌ها باید مدیریت شود. در آبگیر بیلقان محدوده‌ای داریم که مربوط به کمپ مهندسی در زمان احداث بوده که در حال حاضر به انبار تجهیزات اسقاطی تبدیل شده است. گاهی شاهد نشت روغن از ترانس‌های موجود در انبار هستیم که این نشتی‌ها آبگیر بیلقان را آلوده کرده است، بنابراین اگر طرح گردشگری راه‌اندازی می‌شود، از قبل باید همه تدابیر لازم پیش‌بینی شود تا از آلودگی مخزن سد جلوگیری شود.

طرح گردشگری برای سد طالقان چندین سال پیش مطرح شده، اما هیچ گاه به اجرا در نیامده، زیرا مطالعات آن به نتیجه نرسیده است. سدهای لتیان و ماملو به دلیل داشتن مصوبه شورای‌عالی امنیت ملی نیازمند اقدامات و تدابیر سختگیرانه‌ای هستند که باید درباره آنها رعایت شود. اگر وزارت نیرو روی سدهایی که مصوبه امنیت ملی دارند، برای اجرای طرح‌های گردشگری دست بگذارد، نمی‌توان چنین طرح‌هایی را اجرا کرد. به همین علت باید سدهایی برای گردشگری در نظر گرفته شود که کاربری شرب نداشته باشند. ضمن آن‌که مصوبه شورای عالی امنیت ملی برای آنها وجود نداشته باشد. سدهایی با کاربری برق آبی یا کاربری مشابه، برای توسعه طرح‌های گردشگری مناسب هستند البته در صورتی که مطالعات ارزیابی آنها انجام گیرد و روال قانونی آن طی شود. به طور حتم در سد زاینده رود و سدهای اطراف تهران، توسعه گردشگری ریسک بالایی دارد.

تورج فتحی

کارشناس آب و خاک