قاقالی‌لی‌های مدرسه‌ای!

با توجه به این‌که از دیدگاه تغذیه نوین مطالب گوناگونی در مجلات، صفحات مجازی و رسانه‌های دیداری و شنیداری ارائه شده تصمیم گرفتیم در گفت‌وگو با دکتر یحیی زینالپور فتاحی، پزشک و دستیار طب سنتی دانشکده علوم پزشکی تهران، برخی اصول اساسی و کاربردی در تغذیه دانش‌آموزان را براساس مبانی طب سنتی ایرانی بیان کنیم. خانواده‌ها می‌توانند براساس این اصول و با توجه به فرهنگ و سلیقه و امکانات در تنظیم یک برنامه غذایی سالم عمل کنند .

عادت در طب سنتی، طبیعت ثانویه انسان است، یعنی تغییر آن سخت و گاهی با عوارض و مشکلاتی همراه است و والدین باید در تغییر عادت‌های رفتاری و تغذیه‌ای دانش‌آموز بویژه در روزهای اولیه شروع مدارس با مدارا و بتدریج عمل کنند. ضمن این‌که رفتارهای تغذیه‌ای دانش‌آموز تابع رفتار‌های خانواده است. پس همه خانواده‌ها در اجرای اصول صحیح تغذیه‌ای مشارکت کنند تا میزان موفقیت بیشتر شود.

والدین باید خوردنی‌هایی را به عنوان صبحانه، ناهار، شام و تغذیه مدرسه دانش‌آموز در نظر بگیرند که سالم بوده و تامین‌کننده رشد مطلوب و تقویت‌کننده حافظه و یادگیری آنها باشد .

خوردنی‌های رشد دهنده

مزاج سنی دانش‌آموزان گرم و ‌تر است که این مناسب‌ترین مزاج برای رشد است بنابراین تغذیه آنها از نظر طبیعی باید به سمت گرمی و‌تری گرایش یابد که البته در کودکان به‌اصطلاح چاق تدابیر خاصی باید رعایت شود.

اگر مزاج فصلی پاییز و زمستان را هم که بیشتر سال تحصیلی را شامل می‌شود در نظر بگیریم باید برآیند خوراکی و نوشیدنی‌های مصرفی آنان به سمت گرمی و‌تری معتدل باشد. مثلا مصرف ادویه‌های بسیار گرم و محرک در کودکان توصیه نمی‌شود. نان گندم کامل به شکل ساندویچ خانگی با مختصر سبزی و مقداری گوشت گوسفند یا مرغ، شیرینی‌های خانگی که از بادام تهیه شده باشد، انجیر سفید، خرما (2تا3 عدد روزانه)، هویج، سیب شیرین، مویز و کشمش ایرانی و نخودچی گزینه‌های مناسبی هستند .

صبحانه‌ای که باید سرو شود

استفاده از مرباهای هویج، انجیر، بالنگ، به و سیب همراه با کره یا دوشاب اصل یا شیره انگور برای کودکان دارای ضعف و کم خونی بویژه در فصل پاییز مفید بوده و بهتر است با شیر گاو کاملا جوشیده و به صورت گرم میل شود. تخم مرغ آبپز یکی از بهترین خوراکی‌هایی است که می‌تواند در وعده صبحانه استفاده شود و بهترین آبمیوه‌ها، آب هویج هفته‌ای دو لیوان و مصرف روزانه آب سیب شیرین است. با توجه به فصل، آب انار شیرین نیز برای پاکسازی کبد مفید است .

افزایش تمرکز و یادگیری با این خوراکی‌ها

اگر غذا سالم و مزاج معتدلی داشته باشد با رفع سستی و تنبلی و کمک به چالاکی باعث سلامت بدن و تقویت حافظه و فهم می‌شود و چون مزاج کودکان در نهایت لطافت است برای سلامت ذهنی و تمرکز آنها باید از بی‌خوابی و همچنین خواب زیاد جلوگیری شود .

برخی از خوردنی‌ها و نوشیدنی‌هایی که باعث تقویت حافظه و حواس و یادگیری می‌شود شامل انجیر، پسته، فندق، بادام شیرین، گردو، زعفران، شیر گاو و نوشیدن دمنوش‌هایی مثل بادرنجبویه و اسطوخودوس در حد متعادل براساس نظر متخصص طب سنتی است.

خانواده‌ها می‌توانند روزانه ترکیبی از ده عدد هرکدام از مغزهای آجیلی و خشکبار را به عنوان تغذیه مدرسه در اختیار دانش‌آموز قرار دهند.

پرهیز از مصرف خوراکی‌های مضر

طب سنتی ایران معتقد است اگر عادت به خوردن نوعی خوراکی، زیانی آشکار داشته باشد باید مصرف آن قطع شود.

خوراکی‌های مضری همچون پفک، چیپس، نوشابه‌های گازدار، فست فود‌ها و حتی اغلب کیک‌ها و برخی بیسکویت‌ها نباید در برنامه تغذیه‌ای مدارس دانش‌آموزان قرار بگیرد .

توصیه به بوفه‌داران مدارس

برای مدارسی که غذای گرم سرو می‌کنند توصیه می‌شود حتما از روغن‌های گیاهی با اسید چرب غیر اشباع استفاده کنند و بیشتر به سمت خوراکی‌های با سبزیجات فراوان بروند. پیشنهاد می‌شود خانواده‌ها بر حسب توان و سلیقه یک بسته به عنوان تغذیه مدرسه شامل چند لقمه، تعدادی میوه و مقداری از مغزهای آجیلی تهیه و در اختیار دانش‌آموز قرار دهند و تنوع دادن به این بسته را فراموش نکنند. نکته مهم‌تر این‌که حتما برای آب آشامیدنی فرزندشان یک ظرف غیرپلاستیکی تهیه کنند .

فاخره بهبهانی

جام‌جم