سه - هیچ به نفع سوریه

اجلاس تهران در حالی برگزار شد که دولت سوریه در روزهای اخیر عزم خود را برای پاکسازی ادلب به عنوان آخرین پناهگاه تروریست‌ها در این کشور جزم کرده است و انتشار برخی گمانه‌زنی‌ها مبنی بر احتمال نمایش تکراری استفاده از سلاح شیمیایی توسط تروریست‌ها و موج‌سواری غرب بر این نمایش بر حساسیت‌های این عملیات افزوده است. شدت این نگرانی‌ها وقتی بیشتر می‌شود که حتی رجب طیب‌اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه در اجلاس تهران با تکرار برخی ادعاهای غرب مبنی بر این‌که دولت اسد در گذشته علیه مردم کشورش از سلاح شیمیایی استفاده کرده است اعلام کرد که نسبت به تکرار چنین اتفاقی در ادلب، نگران است.

از سایر بخش‌های اظهارات اردوغان در نشست دیروز هم می‌شد به راحتی اینگونه برداشت کرد که ترکیه در حال حاضر موافق عملیات ادلب نیست؛ عملیاتی که ایران و روسیه با قید جلوگیری از آسیب رسیدن به مردم غیر نظامی بر آن تاکید دارند.

رئیس‌جمهور ترکیه در بخشی از صحبت‌های خود در نشست دیروز به حمایت آمریکا از تروریست‌ها در سوریه اشاره کرد و گفت: آمریکا با ارسال کمک برای تروریست‌ها، درحال تقویت و قدرت بخشیدن به آنها در شرق فرات است.

توافق برای جلوگیری از آسیب دیدن مردم

حضور مردم عادی در مناطق تحت کنترل تروریست‌ها و ضرورت جلوگیری از وارد شدن آسیب به آنها موضوعی بود که مورد توافق روسای جمهور سه کشور بود.

حسن روحانی در همین خصوص گفت همه ما در این نکته مشترک هستیم که هم باید تروریسم را پایان دهیم و هم از وارد شدن صدمات به مردم عادی جلوگیری کنیم.

وی با اشاره به استمرار حضور تروریست‌ها در ادلب و شرق فرات گفت: باید آمریکا را وادار به خروج از این مناطق کنیم.

پوتین هم با بیان این‌که جمعیت غیرنظامی در ادلب بسیار زیاد است گفت: با این حال تروریست‌ها اقدامات تحریک‌آمیز خودشان را انجام می‌دهند، بمباران می‌کنند و از پهپادها استفاده می‌کنند. در چنین شرایطی نمی‌توان این اقدامات را نادیده گرفت.

وی اظهار کرد: تروریست‌ها تلاش می‌کنند وضعیت آتش‌بس را بر هم بزنند و برای استفاده از سلاح‌های شیمیایی اقدامات تحریک‌آمیز انجام می‌دهند.

رئیس‌جمهور روسیه با تاکید بر این‌که دولت قانونی سوریه حق دارد و باید تمام سرزمین کشورش را تحت کنترل بگیرد، افزود: دولت اسد کار خودش را انجام داده و توافقاتی که شده بود را اجرا کرده است و اکنون نوبت اپوزیسیون است که کار خودش را انجام دهد.

تاکید بر خروج آمریکا از سوریه

رئیس‌جمهور کشورمان در سخنرانی خود در اجلاس دیروز با تاکید بر ضرورت ادامه مبارزه با تروریسم تا ریشه‌کن شدن تمامی گروه‌های تروریستی در سوریه بویژه در ادلب گفت: حضور و مداخله غیر قانونی آمریکا در سوریه که منجر به تداوم ناامنی در آن کشور شده است باید فورا پایان یابد.

روحانی همچنین تاکید کرد: جامعه بین‌المللی موظف است با اقدامات رژیم صهیونیستی به ویژه تداوم اشغالگری آن رژیم علیه سرزمین و موجودیت ملت و دولت سوریه که دامنه آن هر روز گسترش می‌یابد مقابله کند.

وی گفت:‌ در هرگونه راه حلی برای آینده سوریه نقش اول و آخر از آن ملت سوریه است و تلاش سازمان ملل متحد و نمایندگان سه کشور ضامن روند صلح در تعامل مستمر با سوری‌ها صرفا برای کمک به مردم سوریه و فراهم کردن مقدمات تشکیل کمیته قانون اساسی، ادامه مبارزه با تروریسم، کمک‌های بشردوستانه، بازگشت آوارگان، بازسازی سوریه و همچنین خروج نیروهای نظامی خارجی از سوریه است.

اصرار اردوغان بر افزوده‌شدن آتش‌بس به بیانیه

نکته جالب در اجلاس سه‌جانبه دیروز این بود که پس از اعلام تصویب بیانیه پایانی از سوی سه‌کشور، اردوغان خواستار افزوده‌شدن آتش بس در ادلب در بند 3 بیانیه شد و گفت در وضعیت فعلی، بند 3 خیلی دیپلماتیک است.

پوتین در واکنش به این خواسته اردوغان گفت: ما در این جلسه نماینده‌ای از سوی اپوزیسیون سوریه، جبهه‌النصره و دولت سوریه نداریم و نمی‌توانیم به جای آنها صحبت کنیم.

اردوغان در پاسخ گفت ما در اینجا از آنها دعوت می‌کنیم که سلاح‌ها را زمین بگذارند تا صلح حاکم شود.

روحانی هم با پذیرش این مساله گفت: ما همه در این زمینه توافق داریم و از تروریست‌ها می‌خواهیم سلاح‌ها را زمین بگذارند.

پس از این صحبت‌ها بیانیه 12 بندی تهران، مورد تصویب قرار گرفت و منتشر شد که البته در بند 3 آن اشاره‌ای به آتش‌بس نشده است.

به گزارش تسنیم، یک منبع آگاه در نهاد ریاست‌جمهوری درباره این ماجرا اظهار کرد: با توجه به مخالفت روسیه و ایران با تغییر بیانیه پایانی که توسط کارشناسان و وزرای خارجه سه کشور تهیه شده بود، ترکیه نیز در هماهنگی و همگرایی با این اقدام، از تغییر کلمه مورد نظر خود (آتش بس) صرف نظر کرد.

عزم ایران و ترکیه برای استفاده از پول‌های ملی

رؤسای جمهور ایران و ترکیه در حاشیه اجلاس سه‌جانبه تهران با یکدیگر ملاقات و درباره آخرین مسائل و موضوعات دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی گفت‌وگو و تبادل نظر کردند.

روحانی در این دیدار با بیان این‌که ایران و ترکیه باید برای مقابله با تحریم‌های آمریکا روابط اقتصادی خود را بیش از پیش گسترش دهند، افزود: روابط بانکی و فعالیت‌های کارگزاری بانک‌های دو کشور باید گسترش یابد و در راستای حل مشکلات برنامه‌ریزی شود. وی با اشاره به ضرورت انجام مبادلات تجاری ایران و ترکیه با استفاده از پول‌های ملی و تجدید نظر در موافقت‌نامه تجارت ترجیحی گفت: جمهوری اسلامی ایران آماده توسعه بیشتر مبادلات در حوزه انرژی با ترکیه است.

رئیس‌جمهور با بیان این‌که روابط چندجانبه ایران و ترکیه با دیگر کشورهای منطقه مانند روسیه، پاکستان و قطر می‌تواند ضامن صلح، ثبات و امنیت منطقه باشد، خاطرنشان کرد: باید تلاش ما برای مبارزه با تروریسم در منطقه به‌گونه‌ای باشد که غیرنظامیان کمترین صدمه را ببینند و جان مردم حفظ شود.

رئیس‌جمهور ترکیه نیز در این دیدار، مواضع دولت آمریکا در قبال سایر کشورها را غیرقابل قبول و بدون ثبات دانست و گفت: ایران و ترکیه باید در شرایط کنونی برای توسعه روابط تجاری و اقتصادی برنامه‌ریزی کنند و تجارت دو کشور هر چه بیشتر گسترش پیدا کند.

اردوغان همچنین بر توسعه روابط بانکی ایران و ترکیه و استفاده از پول‌ملی در مبادلات تجاری
تاکید کرد.

بخش‌هایی از بیانیه اجلاس سه‌جانبه تهران

روسای جمهور سه کشور، بر پایبندی مستحکم و مستمر خود به حاکمیت، استقلال، وحدت و تمامیت ارضی سوریه تأکید ورزیده و تصریح کردند این اصول از سوی همگان باید محترم شمرده شود.

سه کشور بر عزم خود مبنی بر ادامه همکاری برای نابودی نهایی داعش، جبهه‌النصره و تمامی دیگر افراد، گروه‌ها، تشکل‌ها و موجودیت‌های وابسته به القاعده یا داعش در سوریه که از سوی شورای امنیت سازمان ملل شناسایی شده‌اند، تصریح کردند. رؤسای جمهور تاکید کردند در جنگ علیه تروریسم، جداسازی بین گروه‌های تروریستی مذکور و گروه‌های معارض مسلح که به رژیم آتش‌بس پیوسته اند یا خواهند پیوست، از جمله با توجه به جلوگیری از تلقات غیرنظامی، بسیار حائزاهمیت خواهد بود.

سه کشور بر این باور خود تصریح کردند که منازعه سوریه هیچ راه‌حل نظامی نمی‌تواند داشته باشد و تنها از طریق یک فرآیند سیاسی مذاکراتی می‌توان به آن پایان داد.

سه کشور بر اراده خود به منظور استمرار تلاش‌های مشترک با هدف پیشبرد فرآیند با راهبری سوری و مدیریت سوری به منظور دستیابی به حل و فصل سیاسی تصریح کردند و بر تعهد خود در کمک به ایجاد و آغاز کار کمیته قانون اساسی تاکید کردند.

سه کشور بر ضرورت حمایت از تلاش‌ها برای کمک به تمامی سوری‌ها به‌منظور اعاده به زندگی عادی و صلح‌آمیز و نیز تسکین آلام آنها تأکید کردند.

سه کشور بر ضرورت ایجاد شرایط لازم به منظور بازگشت ایمن و داوطلبانه آوارگان و اشخاص بی‌خانمان شده داخلی به اقامتگاه‌های اصلی خود در سوریه تاکید کردند.

بنا به دعوت ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، قرار شد نشست بعدی در روسیه برگزار شود.