هرگز نشه فراموش وسایل اضافه خاموش

سابقه استفاده هنرمندانه از ابزار تبلیغات برای چنین هدف‌هایی از حدود دو دهه قبل آغاز شده بود. زمانی که یک پیرمرد مو‌سفید‌کرده که بعدها تبدیل به یکی از نمادهای فرهنگ کودکی و نوجوانی یک نسل از ایرانیان شد، با یک شاه‌بیت اصلی همه را دعوت به صرفه‌جویی می‌کرد. بیتی که آرام آرام به عنوان یک شبه‌ضرب‌المثل وارد فرهنگ عمومی شد: «هرگز نشه فراموش؛ لامپ اضافی خاموش». بعدها آقای ایمنی و در ادامه هم تیزرهای تبلیغاتی راهنمایی و رانندگی و سیاساکتی جای بابابرقی را گرفتند و هریک در زمان خود در فرهنگ عمومی تبدیل به یک چهره فرهنگی و تبلیغاتی شدند.

همکارانم در گروه فرهنگی جام‌جم کوشیدند که در این روزهای بی‌برقی و بی‌آبی که اهمیت صرفه‌جویی در حامل‌های انرژی اهمیت صدچندانی پیدا کرده، سراغی از سازندگان آن تیزر تبلیغاتی خاطره‌انگیز بگیرند. کسانی که زمانی در فرهنگ عمومی مردم کوچه و خیابان جایگاه بالایی داشتند و هنوز هم بعد از دو دهه از شخصیت‌های نوستالژیک و خاطره‌انگیز آن زمان محسوب می‌شوند. متاسفانه امکان ارتباط با شخصیت اصلی آن تیزر ـ که همان بابابرقی باشد ـ فراهم نشد.

با این حال توانستیم شرکت تبلیغاتی سازنده را پیدا کنیم و همراه با یکی از مسئولانش برویم لابه‌لای خاطرات اواسط دهه 70 و پیرمردی که هر وقت بی‌توجه از کنار کلید و پریزهای برق می‌گذشتیم، زنگ صدایش بیخ گوشمان زمزمه می‌کرد و وجدانمان را قلقلک می‌داد. شاید در این روزها که پیک مصرف برق در ساعت 2 و 3 بعدازظهر و 10 و 11 شب دارد رکوردهای قبلی مصرف برق ایرانیان را جابه‌جا می‌کند، شنیدن زنگ صدای بابابرقی از پیچ و خم‌ها روزها و سال‌های 20سال گذشته خالی از لطف نباشد: «هرگز نشه فراموش؛ لامپ اضافه خاموش!» با این تفاوت می‌شود به جای واژه لامپ، کولر و پنکه و اسپیلت و ماشین لباسشویی و هر وسیله برقی دیگری را هم قرار داد.

محمدصادق علیزاده | روزنامه‌نگار