همین اوضاع به هم ریخته در نظام بیمهای که نمونه آن در کمتر کشوری دیده میشود، باعث شده است بر اساس آمارهای رسمی، حدود 5.5 میلیون ایرانی از دو بیمه همزمان استفاده کنند.
به عنوان مثال، اگر فرد دارای معلولیتی دفترچه بیمه سلامت از سوی سازمان بهزیستی گرفته باشد و در بیمه تامین اجتماعی هم حق بیمه بپردازد، میتواند هر دو دفترچه را به شکل همزمان استفاده کند.
بیشترین همپوشانیها نیز بین سازمان بیمه سلامت و سازمان تامین اجتماعی دیده میشود؛ طوری که تخمین زده میشود بیش از 90 درصد همپوشانی بیمهها بین این دو سازمان باشد البته بخش کوچکی از این همپوشانیها نیز با دفترچه بیمه نیروهای مسلح و بخشی نیز با کمیته امداد امام خمینی(ره) است.
همپوشانی بیمهها یکی از بزرگترین روزنههای هدررفت اخبار نظام سلامت شناخته میشود و بخش مهمی از اعتبارات نظام سلامت به دلیل همین همپوشانی هدر میرود.
تصور کنید بیماری که میتواند همزمان از دو دفترچه بیمه پایه استفاده کند، این بیمار میتواند صبح با یک دفترچه بیمه و بعد از ظهر با دفترچهای دیگر به دو پزشک متفاوت مراجعه کند و دو بار از پوشش بیمه پایه استفاده کند.
در شرایطی که بدهی بیمههای درمانی به مراکز بهداشتی و درمانی در بخش دولتی به بیش از 11 هزار میلیارد تومان رسیده است، همین همپوشانی بیمهها را یکی از متهمان ردیف اول این بدهیهای انباشته میدانند.
البته برخی آمارها، میزان همپوشانی بیمهها را خیلی بیشتر از 5.5 میلیون نفر اعلام کردهاند.
چندی قبل ایرج حریرچی، قائممقام وزیر بهداشت تصریح کرد: تخمین میزنیم حدود هفت میلیون نفر از مردم کشورمان دو دفترچه بیمه داشته باشند.
به هر حال، آمار چند دفترچهایها، چه 5.5 میلیون و چه هفت میلیون نفر باشد، آفت بزرگی است که میتواند منابع نظام سلامت را بهجای آنکه به نیازمند واقعیاش برسد، هدر دهد و صرف درمانهای تکراری و غیرضروری کند.
در انتظار همکاری بین بخشی
آنطور که از آمارهای رسمی برمیآید، حدود 81 میلیون دفترچه بیمه در کشور صادر شده است. حدود 39 میلیون دفترچه برای بیمه سلامت ایرانیان و حدود 36 میلیون دفترچه بیمه متعلق به بیمه تامین اجتماعی است.
بیمههای کمیته امداد و دفترچه بیمه نیروهای مسلح هم سهم دیگری از این دفترچه بیمهها را در اختیار دارند.
محمد جواد کبیر، مدیرعامل سابق سازمان بیمه سلامت، راه حل رفع همپوشانی بیمهها را در اجرای قوانین بالادستی میداند و به جامجم میگوید: در قوانین بالادستی حوزه سلامت به ضرورت رفع همپوشانی بیمهها تاکید شده است. براین اساس باید همکاری بین بخشی بین سازمان تامین اجتماعی و سازمان بیمه سلامت، افزایش یابد تا این چالش نظام سلامت حل شود.
کبیر تاکید دارد: هر ایرانی باید فقط یک دفترچه بیمه پایه داشته باشد و اصلا معنی ندارد که فردی از چند دفترچه بیمه پایه به طور همزمان استفاده کند.
به گفته او، برای رفع همپوشانی بیمهها باید تشکیل پرونده الکترونیکی و یکپارچهسازی سیستم اطلاعاتی در حوزه سلامت اجرایی شود تا اطلاعات بیمهای هر ایرانی کاملا مشهود و مشخص باشد، اما هنوز در این زمینه دچار مشکل هستیم.
داشتن پرونده الکترونیک سلامت برای هر ایرانی، یکی از مهمترین پیششرطهای صرفهجویی در منابع نظام سلامت است که در این حوزه نیز هنوز نتوانستهایم برای همه ایرانیان، پرونده الکترونیک سلامت تشکیل دهیم.
با داشتن این پرونده الکترونیک، تمام سوابق بیماری، درمان و سوابق بیمهای و دارویی افراد، مشخص است و با کمک آن میتوان خطاهای سیستم مثل استفاده همزمان از چند دفترچه بیمه پایه را حذف کرد.
بازی برد ـ برد
سازمان بیمه سلامت اعلام کرده است که در حال همکاری با سازمان تامین اجتماعی است تا همپوشانی بیمهها را مرتفع کند.
چندی قبل، طاهر موهبتی، مدیرعامل سازمان بیمه سلامت هم از عزم این سازمان برای رفع همپوشانیها خبر داد و گفت: باید 5.5 میلیون همپوشانی با تامین اجتماعی را حذف کنیم، زیرا مثلا برخی افراد با اینکه ثروتمند هستند، ولی دفترچه بیمه روستایی هم دارند. واقعیت این است تا زمانی که همه طرحها الکترونیکی و سیستمی نشود، وقوع چنین تخلفاتی دور از ذهن نیست.
محمدحسین قربانی، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس هم بر ضرورت رفع همپوشانی بیمهها تاکید دارد و به جامجم میگوید: رفع همپوشانی بیمهها به نفع خود بیمه شدهها نیز تمام میشود و پوشش خدمات بیمهای را گسترش میدهد، زیرا رفع این همپوشانیها میتواند مانع از هدررفت منابع بیمهای شود و در نتیجه، سازمان بیمهگر میتواند با توان مالی بیشتری به بیمه شدهها خدمت ارائه دهد.
صرفهجویی در منابع بیمهها، گسترش خدمات بیمهای، افزایش خدمات ارائه شده به بیماران نیازمند و ارتقای سلامت جامعه از جمله دستاوردهای رفع همپوشانی بیمههاست که قربانی به آن اشاره میکند.
چندی قبل، وزارت رفاه پیشبینی کرده بود که افراد دارای بیماریهای خاص که چند دفترچه بیمه دارند، سالانه حداقل 250 تا 300 میلیارد ریال هزینه غیرضروری به بیمهها تحمیل میکنند. این هزینههای هدر رفته، فقط از سوی بیماران خاص دارای چند دفترچه بیمه تحمیل میشود، اما اگر همه افراد چند دفترچهای را به حساب بیاوریم، آنگاه قطعا هزینه تحمیل شده غیرضروری به بیمهها، سر به فلک خواهد زد.
امین جلالوند - جامعه
برای مشاهده سوابق بیمه تامین اجتماعی با موبایل کلیک کنید.
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد