مرهم هنرمندان بر یک فاجعه زیست‌محیطی

به گزارش خبرگزاری مهر: حدود 6 سال قبل، زمانی که خشکسالی آب را از قلب «تالاب کجی نمکزار» نهبندان بی‌مهابا می‌مکید، ایده‌ای هنری سرنوشت یکی از زیباترین تالاب‌های کشور را تغییر داد و نگاه بسیاری از مسئولان را به 75 کیلومتری نهبندان جلب کرد، موقعیتی جغرافیایی که در وسعت آن تالاب نمکی نهبندان، اکوسیستمی کم‌نظیر ایجاد کرده است.

هرچند هجمه خشک‌سالی هرسال بیشتر از قبل تالاب را می‌خشکاند اما محکم شدن پایه‌های برگزاری یک جشنواره هنری ملی روزنه امیدی برای حفظ این تالاب باز کرده است و تا امروز توانسته به پیکر بی‌رمقش جان تازه‌ای ببخشد.

این سال‌ها به موسم آبگیری تالاب که می‌رسیم هنرمندان مجسمه‌ساز در جای‌جای کشور خود را به تالاب کجی نمکزار نهبندان می‌رسانند تا از ترکیب طبیعی گل خوش‌دست تالاب، تندیس‌هایی از جنس طبیعت خلق کنند یا گوشه‌ای از طبیعت را بر اندام تالاب بسازند و در دامان سفیدش هنرنمایی کنند.

یک ایده، یک جشنواره ملی

سابقه تالاب به‌عنوان وسعتی بکر برای اجرای ایده‌های هنری مجسمه‌سازان خیلی طولانی نیست. وقتی یکی از هنرمندان استان، گل تالاب را برای مجسمه‌سازی خوش دوام و قوام دید، طرحش را با مسئولان به اشتراک گذاشت.

سال 89 بود که «بلقیس افضلیان» ایده برگزاری جشنواره مجسمه‌سازی با استفاده از گل چسبنده تالاب را مطرح کرد و بررسی‌ها برای اجرایی شدن این ایده شروع شد. او که کارشناس اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان است، می‌گوید: نتیجه بررسی‌ها پاسخی مثبت به اجرای ایده داد و سال 90 اولین ورک‌شاپ برای مجسمه‌سازی در تالاب کجی نمکزار نهبندان تشکیل شد.

سال 91، جشنواره استانی مجسمه‌سازی، باعث مطرح‌شدن نام تالاب و جذب هنرمندان مجسمه‌ساز و عکاس استان به منطقه شد. در سال 93 جشنواره به‌صورت منطقه‌ای برگزار و هنرمندانی از کرمان، خراسان رضوی و شمالی و سیستان و بلوچستان به «کجی نمکزار نهبندان» آمدند و رقابت‌ها جدی‌تر شد.

به گفته او سال 93 به دلیل کمبود اعتبارات امکان برگزاری جشنواره فراهم نمی‌شود اما با پیگیری‌های مسئولان اداره کل فرهنگ و ارشاد در سال‌های 94 و 95 اعتبار خوبی جذب و جشنواره به‌صورت منطقه‌ای با حضور هنرمندان استان‌های یزد، خراسان شمالی، جنوبی و رضوی، کرمان و سیستان و بلوچستان به کار خود با قوت ادامه می‌دهد تا جایی که شرایط برای برگزاری این جشنواره به‌صورت ملی در سال 96 فراهم می‌شود.

افضلیان که از ابتدا مسئولیت اجرایی جشنواره را بر عهده داشته حال به‌عنوان مسئول دبیرخانه جشنواره در حال انجام اقدامات برای برگزاری این برنامه ملی فرهنگی- هنری است.

سال گذشته هنرمندان 20 استان طرح‌های خود را به دبیرخانه جشنواره ارسال کردند و از میان آن‌ها طرح 11 استان پذیرش شد.

او یک بانک اطلاعاتی از هنرمندان مجسمه‌ساز سراسر کشور تهیه‌کرده که اطلاعات آن حاوی اسامی هنرمندان عضو انجمن مجسمه‌سازان ایران و لیست مجسمه‌سازان ادارات کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان‌های کشور است.

این بانک اطلاعاتی به برنامه‌ریزی بهتر برای ارتقای سطح کیفی همایش ملی مجسمه‌سازی تالاب کجی نمکزار نهبندان کمک می‌کند.

به گفته مسئول دبیرخانه این جشنواره در استان، امسال امکانات رفاهی و اقامتی بهتری در اختیار هنرمندان قرار خواهد گرفت، به‌عنوان‌مثال برای اسکان آنان هتل در نظر گرفته و اطلاع‌رسانی هم نسبت به سال‌های گذشته قوی‌تر و با انسجام بیشتری انجام‌شده است.افضلیان ادامه می‌دهد: داوران انتخاب‌شده برای دومین همایش ملی مجسمه‌های تالاب کجی نمکزار نهبندان، اساتید دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران، طاهر شیخ الحکمایی، محمد بهرامی و‌هادی عرب نرمی هستند.

حمایت‌ها برای جهانی‌شدن کجی

استاندار خراسان جنوبی هم چندی پیش در دیدار با اصحاب فرهنگ و هنر استان با اشاره به اینکه تالاب کجی نهبندان باید به یک فرصت اقتصادی در حوزه گردشگری تبدیل شود، تأکید کرد: در حوزه علم و فرهنگ و هنر باید یک سری موضوعات در استان به «برند» تبدیل و جشنواره‌های ملی و بین‌المللی در این خصوص در استان برگزار شود.

محمدمهدی مروج الشریعه می‌گوید: خراسان جنوبی ظرفیت بین‌المللی کردن سه رشته مهم را دارد که می‌توان جشنواره ملی و بین‌المللی با آن موضوعات برگزار کرد که یکی از آن‌ها جشنواره مرتبط با تالاب کجی نهبندان است.

او گفت: جشنواره نمکی در تالاب کجی نهبندان را حمایت کامل می‌کنیم و استانداری در این زمینه آمادگی دارد کلیپ‌هایی را تولید کرده و به‌منظور جذب گردشگر برای تمام سفارتخانه‌ها ارسال کند.

داغی که خشکسالی بر دل تالاب کجی گذاشت

مدیر اداره حفاظت محیط‌زیست نهبندان هم در گفت‌وگو با مهر می‌گوید: خشکسالی موجب شده تا « کجی» که در گذشته یک تالاب دائمی بوده به یک تالاب فصلی تبدیل شود.

محمدکاظم شکرگزار ادامه می‌دهد: ‌خشکسالی ها داغ سنگینی بر دل تالاب کجی گذاشته و وسعت کجی نمکزار در 15 سال گذشته به یک‌دهم کاهش یافته است.

وی از آبگیری تالاب در فصل پاییز و زمستان خبر می‌دهد و می‌گوید: در این فصول تالاب میزبان بیش از 5 هزار پرنده از شمال کره زمین است که البته در سال‌های اخیر با شدت گرفتن خشکسالی‌ها تعداد ماه‌هایی که تالاب دارای آب بوده، کاهش یافته است.

وی با اشاره به اینکه گونه‌های پرندگان مهاجر آبزی و کنارآبزی تالاب 14 گونه برآورد شده است، عنوان کرد: از پرندگان مهاجر می‌توان به عقاب طلایی، زاغ بور، دال، زاغی، گنجشک درختی، پرستو، هدهد، دم جنبانک ابلق، چکاوک کاکلی، هوبره، سبزه‌قبا، جغد کوچک، بلدرچین معمولی و زاغ نوک قرمز اشاره کرد.

به گفته این مسئول زاغ بور منحصربه‌فردترین پرنده آندمیک ایران به شمار می‌آید که تالاب کجی نمکزار نهبندان زیستگاه این پرنده زیباست.

زاغ بور جزو آن دسته از پرندگانی است که فقط در ایران و آن‌هم در استان‌های سمنان، یزد و به‌ویژه در خراسان جنوبی و شهرستان نهبندان زندگی می‌کند.تالاب بی‌نظیر نهبندان این روزها در آستانه رویدادی قرار دارد که علاوه بر تحقق تأثیرات برگزاری یک برنامه فرهنگی و هنری در حفظ محیط‌زیست می‌تواند با برنامه‌ریزی هدفمند و اقدام جمعی متولیان استانی و کشوری، اکوتوریسم در خراسان جنوبی را تقویت کرده و زمینه را برای جذب گردشگران بیشتر داخلی و خارجی مهیا کند.