نقض حقوق کودک در طرح ساماندهی کودکان ‌‌خیابان

این ‌آیین‌نامه می‌تواند ملاک قرار بگیرد، چون محور و خمیرمایه آن یک اقدام مددکارانه است. به همین علت معتقدم طرح ساماندهی کودکان کار و خیابان باید به ریل اصلی خودش که همان آیین‌نامه است، برگردد. متولی این آیین‌نامه هم طبق قانون وزارت رفاه است. ضمن این‌که در قانون برنامه ششم هم در ماده 80 بصراحت اعلام شده که سازمان بهزیستی موظف است با همکاری دستگاه‌های دیگر ظرف طول برنامه حدود 25 درصد از میزان کودکان کار و خیابان را کم کند.

اما اقدام‌های اخیر در طرح جمع‌آوری کودکان کار و خیابان بر اساس مصوبه شورای اجتماعی است‌ و بسیاری از فعالان کودک معتقدند که نباید بحث‌های مرتبط با کودکان را وارد حوزه آسیب‌های اجتماعی کرد؛ چراکه باید به این موضوع به صورت مستقل نگاه شود.

طرح جمع‌آوری کودکان کار و خیابان مشخصا موثر نیست،‌ زیرا این نوع نگاه در هر حوزه‌ای بی‌تاثیر است. به عنوان مثال، ما بارها طرح جمع‌آوری معتادان متجاهر را داشته‌ایم و در این حوزه هم جوابی نگرفتیم به این مفهوم که از تعداد این معتادان کاسته نشده است.

بنابراین باید تاکید کرد این طرح در مورد کودکان قطعا درست نیست. دلیلش هم کاملا مشخص است و این‌که کودکان در این مورد هیچ تقصیری ندارند. کودکان حاصل آسیب‌هایی مانند حاشیه‌نشینی، فقر و سیاست‌های اشتباه اقتصادی هستند.

به همین دلیل چنین مداخله‌هایی باید در مناطق حاشیه‌‌ای و کمتر توسعه‌یافته صورت بگیرد. به این مفهوم که اگر قرار به آموزش است، باید در همان مناطق صورت بگیرد، اگر ارتقای بحث بهداشت یا توانمندسازی است، باید در همین مناطق باشد و حتی اگر نگاه انتظامی و پلیسی هم باشد، باید در این مناطق صورت بگیرد.

نکته دیگر این‌که در این طرح ‌حقوق کودکان نقض‌ می‌شود‌؛ رفتاری که در طرح جمع‌آوری با کودکان کار شده، مصداق همان دستگیری است. این طرح متاسفانه براساس آزمون و خطا اجرا شده و ما به این مساله عادت کرده‌ایم.

بنابراین مهم این است که منشأ تولید کودکان خیابانی شناسایی و مورد توجه قرار گیرد‌ به همین سبب باید هزینه جمع‌آوری و دستگیری کودکان کار صرف پیشگیری شود.

مظفر الوندی

دبیر مرجع ملی کنوانسیون حقوق کودک