وقتی کتاب عاشورایی می‌شود

به گزارش جام‌جم، در حالی که بعد از پایان یافتن اعیاد قربان و غدیر، کم کم به سیاق همه سال‌های قبل باز هم تکایا برپا می‌شوند و شهرها خود را برای برگزاری مراسم محرم و صفر آماده می‌کنند، مراسم اختتامیه‌ دومین دوره‌ جایزه دعبل با عنوان «کتاب سال عاشورا» فردا ساعت 16 در مجموعه فرهنگی شهدای انقلاب اسلامی (سرچشمه) برگزار می‌شود.

این جایزه‌ دوسالانه به اهتمام بنیاد دعبل خزاعی برگزار می‌شود و در این دوره، معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان تبلیغات اسلامی، سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران، عتبه‌ مقدس حسینی، بنیاد بین‌المللی عاشورا و انتشارات خیمه در اجرای آن مشارکت داشته‌اند.

تصویری واقعی از تولیدات مکتوب عاشورایی

محمدرضا سنگری، دبیر علمی جایزه کتاب سال عاشورا عنوان کرد: از زمان تشکیل هیات علمی در بنیاد دعبل که حدود هشت سال است، تاکنون ما به دنبال راه‌هایی برای ترغیب اهالی قلم برای پرداخت ژرف به موضوع عاشورا بوده‌ایم و بر همین مبنا به این نتیجه رسیدیم جایزه کتاب سال عاشورا را به صورت مستقل از دیگر جوایز ادبی برگزار کنیم که در نخستین دوره آن در سال 94، کتاب‌های پنج سال پیش از آن گردآوری و داوری شد.

وی ادامه داد: به باور ما عاشورا فرهنگی زاینده و پویاست، پدیده‌ای است کاملا امروزی و حتی نه برای امروز که برای فردای ماست و برای ما نه فقط پیام سیاسی و انقلابی که پیام‌های انقلابی و اخلاقی دارد. عاشورا آبروی ما و تشیع است و به آن هویت داده است. به باور من این جایزه می‌تواند عامل مهمی در پالایش همه آن چیزی باشد که این حرکت عمیق در خود داراست.

دبیر علمی جایزه کتاب سال عاشورا درباره اهداف برگزاری آن گفت: به دست آوردن تصویر واقعی از تولیدات مکتوب با موضوع عاشورا، شناخت نویسندگان و هنرمندان برتر در این حوزه، قدردانی از نویسندگان برتر، کشف حوزه‌های کمتر دیده شده و نقد آثار و معرفی آنها، مهم‌ترین دلایلی است که ما را به سمت ایجاد این جایزه حرکت داده است. سنگری افزود: در این دوره ما موفق به گردآوری 340 اثر منتشر شده در دو سال 94 و 95 شدیم که در 19 رشته با عناوین فرهنگ و تاریخ، شعر، نوحه، پژوهش ادبی، ادبیات نمایشی، ادبیات داستانی، هنر خوشنویسی، تصویر و عکس، هنرهای تجسمی، پژوهش هنری، شعر کودک و داستان کودک و نیز تصویرگری و ترجمه داوری شده است و حاصل آن هفت برگزیده و 11 شایسته تقدیر است. سنگری از برپایی مراسم تجلیل و تکریم از مرحوم علامه میرزا ابوالحسن شعرانی در مراسم پایانی این جایزه خبر داد که 14 شهریور سال جاری برگزار می‌شود.

تبدیل شنیده‌ها به خوانده‌ها

اسماعیل امینی، دبیر بخش ادبیات این جایزه عنوان کرد: هر کاری برای ترویج کتابخوانی و نویسندگی در کشور انجام شود کمک به اعتلای وضعیت فرهنگی و اعتقادی ماست. در مورد حادثه عاشورا نیز آنچه رخ می‌دهد بیش از همه بر مبنای شنیده‌هاست و نه خوانده‌ها. اگر این عادت را بشود مبدل به خواندن کرد، کار بزرگی را انجام داده‌ایم.

وی افزود: اگر فرهنگ شفاهی‌ را مبدل به تعقل و استدلال و مباحثه کرد که شیعه به آن شهره است، ما برنده‌ایم.

این شاعر ادامه داد: ما نیاز به آرامش، منطق و تعقل داریم تا در کنار آن بتوانیم درباره یک کتاب به اظهارنظر بپردازیم. کتاب سال عاشورا نیز قدمی است برای خدمت به تعقل.

تامین خوراک محتوایی مداحان

علی عظیمی، رئیس هیات مدیره بنیاد دعبل خزایی با اشاره به فعالیت ده ساله آن و تداوم این فعالیت‌ها که به تعبیر وی منجر به تعمیق آنها نیز شده است، عنوان کرد: ما از ابتدای فعالیت خود سعی کردیم بر مبنای نشست‌های مختلف رهبر معظم انقلاب اسلامی با جامعه مداحان و دغدغه‌های طرح شده از سوی ایشان، برنامه‌ریزی و فعالیت کنیم.

وی افزود: انتظار ما این بوده و هست که درباره نهضت عاشورا و اهداف آن روشنگری انجام شود و این اتفاق باید توسط مداحان و در شعر و ادبیات آنها شکل بگیرد. ما وظیفه خود می‌دانیم محتوای درست در اختیار آنها قرار بدهیم تا بر مبنای آن این روشنگری صورت بپذیرد. در کنار این مساله تلاش داریم به خرافه‌زدایی از مجموعه تولیدات مداحی در کشور بپردازیم. لازمه این کار در اختیار داشتن منابعی است که بتواند مورد استفاده مداحان قرار بگیرد و به باور من جایزه دوسالانه کتاب سال عاشورا این منابع را فراهم می‌کند.

نامزدهای بخش‌های مختلف

رشته‌ تصحیح

«شرح زیارت عاشورا»/ محمدحسین درایتی/ پژوهشکده باقرالعلوم؛ «تصحیح و منبع‌شناسی کتاب الملهوف»/ مصطفی صادقی کاشانی/ پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

رشته‌ پژوهش فرهنگی

«سلوک ماتم»/ سیدمسعود عمرانی/ انتشارات خیمه؛ «عار یا شعار»/ مهدی مسائلی/ نشر آرما

رشته‌ پژوهش اجتماعی

«فرهنگ سوگ شیعی»/ محسن حسام مظاهری/ انتشارات خیمه؛ «توغ‌های ایرانی»/ محمد مشهدی نوش‌آبادی/ دفتر پژوهش‌های فرهنگی؛ «مناسک مذهبی زنانه»/ مژگان دستوری/ انتشارات خیمه

رشته‌ ترجمه به فارسی

«زینب بانوی قهرمان کربلا»/ فاطمه بنت الشاطی/ ترجمه‌ سیدجعفر شهیدی/ دفتر نشر فرهنگ اسلامی؛ «ابوالشهدا»/ عباس محمود عقاد ترجمه‌ غلامحسین انصاری/ شرکت چاپ و نشر بین‌الملل؛ «روضه الاحباب»/ ترجمه‌ مظهر ادوای/ بنیاد پژوهش‌های اسلامی؛ «تندیس شکیبایی»/ سیدمحمدکاظم قزوینی/ ترجمه‌ جلال سبحانی/ شرکت چاپ و نشر بین‌الملل؛ «شرح کامل زندگانی امام‌حسین(ع)»/ باقر شریف القرشی/ ترجمه‌ سیدمحمد صالحی و غلامرضا حمصیان کاشانی/ انتشارات معیار اندیشه

رشته‌ شعر

«آتش مهر»/ غلامرضا سازگار/ نشر ستاره قطبی؛ «نینوا»/ صابر امامی/ انتشارات هنر رسانه اردیبهشت؛ «آب و آبرو»/ عبدالزهرا قریب/ نشر جمهوری

رشته‌ نوحه

«مراثی خوشدل»/ مهدی آصفی/ نشر ستاره قطبی؛ «نوای خیمه‌گاه 7»/ عابدین کاظمی/ شرکت چاپ و نشر بین‌الملل؛ «عاشورای ساری»/ علی رمضانی/ نشر هاوژین؛ «یک ماه خون گرفته 10»/ غلامرضا سازگار/ نشر ستاره قطبی

رشته ادبیات نمایشی

«اسب‌ها»/ محمد رحمانیان/ انتشارات نیلا؛ «هفده مجلس شبیه‌خوانی»/ مرید قنبری/ انتشارات اطلاعات؛ «همسایه‌ آقا»/ حسین کیانی/ نشر افراز

رشته‌ ادبیات داستانی

«شب‌های حرم‌خانه»/ مریم بصیری/ نشر اسم؛ «اربعین طوبی»/ سیدمحسن امامیان/ انتشارات جمکران؛ «یادداشت‌های یک سفر غیرقانونی»/ سیدعلی کاشفی خوانساری/ انتشارات احیا؛ «فردا مسافرم»/ مریم راهی/ انتشارات کتاب نیستان؛ «عمود 1400»/ علی‌اکبر والایی/ انتشارات احیا

پژوهش ادبی

«فهرست توصیفی مراثی و مقتل‌نامه‌های خطی»/ یوسف بیگ‌باباپور و مسعود غلامیه/ انتشارات منشور سمیر؛ «محتشم‌نامه»/ مهدی امین‌فروغی/ دفتر نشر فرهنگ اسلامی؛ «بند بند عشق»/ حمیدرضا جدیدی/ انتشارات چکامه باران؛ «فیض روح‌القدس»/ مهدی امین‌فروغی/ دفتر نشر فرهنگ اسلامی

رشته‌ داستان کودک و نوجوان

«پیامبر و فرزندانش»/ نقی سلیمانی/ انتشارات امیرکبیر (کتاب‌های شکوفه)؛ «یک نفر تو را دوست دارد»/ علی باباخانی/ به‌نشر

رشته‌ تصویرگری کتاب کودک و نوجوان

«زینب(س) مادر محمد و عون»/ حدیثه قربان/ انتشارات مدرسه؛ «داستان‌هایی از زندگی امام‌حسین(ع)»/ زهره پرهیزکاری/ انتشارات جمکران؛ «پیامبر و فرزندانش2»/ رضا مکتبی/ انتشارات امیرکبیر (کتاب‌های شکوفه)؛ «یک نفر تو را دوست دارد»/ مریم طباطبایی/ انتشارات به‌نشر