وزیرجوان برای وزارتخانه‌ای کهن

جهرمی، وزیر دهه 60، قبل از رای گرفتن از مجلس، در پیامی ویدئویی به استارت‌آپ‌ها به یکی از اولویت‌های خود اشاره کرد که ایجاد زمینه برای 100 هزار شغل به‌عنوان بخشی از تعهد دولت در ایجاد 900 هزار شغل است. تعهدی که به گفته او اگرچه به‌صورت مستقیم به عهده وزارت ارتباطات نیست، اما این وزارتخانه می‌تواند زمینه‌ساز آن شود. در روز دفاع او در مجلس نیز با توجه به سخنان رِئیس‌جمهور در صحن علنی مجلس و توقع ایجاد 300 هزار شغل از وزیر ارتباطات، جهرمی نیز این خواسته رئیس‌جمهور را پذیرفت. قصد داریم فارغ از بار سیاسی به برنامه این وزیر جوان برای وزارتخانه‌ای کهن نگاهی بیندازیم.

برنامه 3 صفحه‌ای

از 23 صفحه فایل متنی که به‌عنوان «برنامه مهندس محمدجواد آذری جهرمی وزیر پیشنهادی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات» نامگذاری شده تنها سه صفحه به برنامه‌های او اختصاص دارد و مابقی صفحه‌ها مطالبی است که در سطور پیش به آن اشاره شد. یعنی در فایلی که برای برنامه‌های او تهیه شده، تنها 15 درصد حجم آن چیزی است که فایل براساس آن نامگذاری و هدفگذاری شده است. همین مساله نشان از بهره‌وری کم فایل تهیه شده است، زیرا برای کسانی که در حوزه فاوا در کشورمان فعالیت می‌کنند، توضیح این‌که «رایانش ابری» و «داده‌های بزرگ» چیست، جزو بخش‌هایی است که خوانده نمی‌شود.

نامگذاری این برنامه هم جالب است. استفاده از «جناب آقای مهندس» نشان می‌دهد که تنظیم نهایی این متن هرچند ممکن است با نظارت خود آقای جهرمی صورت گرفته، اما حاصل کار شخص یا اشخاص دیگری است. این درحالی است که جهرمی در فایل ویدئویی که برای گروه مجازی Startup Founders تهیه کرده مستقیما در مورد سوالی که اعضای این گروه مطرح کرده‌اند یا پیشنهادی که به او داده‌اند، صحبت می‌کند.

جهرمی مهندسی است که از حوزه برق وارد فاوا شده و در این حوزه فعالیت‌های سطح بالایی در بخش‌های زیرساخت و رگولاتوری داشته است. او همچنین با بخش نیمه‌خصوصی نیز فعالیت کرده و شاید به همین دلیل در بخش سیاست‌های اجرایی برنامه‌های خود، «آزادسازی فعالیت‌ها و استفاده حداکثری از ظرفیت بخش خصوصی» را به‌عنوان شماره یک از 15 سیاست اجرایی آورده است.

برنامه‌های خرد و کلان

نحوه تنظیم برنامه پیشنهادی جهرمی تفاوت چندانی با کلیشه رایج در گزارش‌ها و عملکردهای دولتی ندارد. در برنامه‌های خرد و کلان جهرمی در متن برنامه‌هایش 23 مورد وجود دارد. برخی از این موارد خود به چند حوزه اشاره و برخی دیگر با هم همپوشانی دارند که تاحدی اجتناب‌ناپذیر است. از روی این 23 مورد می‌توان گفت اولویت‌های جهرمی با توجه به برنامه‌های خرد و کلانش
به ترتیب این‌گونه است:

مسائل مربوط یا مرتبط به زیرساخت‌های ارتباطی شامل تلفن ثابت، همراه اینترنت و پست (تقریبا 40 درصد از 23 مورد)

مسائل مرتبط به بازار و کسب و کار (تقریبا 26 درصد از 23 مورد)

رگولاتوری شامل مقررات‌گذاری و مقررات‌زدایی و پایش و رقابت (تقریبا 18 درصد از 23 مورد)

فناوری فضایی (تقریبا 12 درصد از 23 مورد)

استفاده از کلیشه‌های رایج و گاهی نادرست در متون اداری و تخصصی از آسیب‌های کهنه و ریشه‌داری است که وجود دارد. برنامه جهرمی نیز از این آسیب‌ها بی‌نصیب نیست. همنشینی «اهداف کلان» و «استراتژیک» از آن همنشینی‌های نادرست مفهومی است که متاسفانه در متون تخصصی فارسی زیاد استفاده می‌شود. نادرست به این دلیل که مفهوم استراتژی مفهومی کوتاه‌مدت و تدبیری است که باید با توجه به شرایط، زمان و مکان تعیین شود و تغییر کند. در بخش بعدی برنامه سه بخش دیگر وجود دارد که در نام هرکدام از آنها کلمه استراتژی یا معادل فارسی آن یعنی راهبرد آمده است. آنچه می‌توان از این برنامه استنتاج کرد توسعه زیرساخت‌های ارتباطی و همچنین توسعه کسب و کارهای فاوا یا مرتبط به زیرساخت‌های فاوا با بهبود عملکرد نهادهای مقررات‌گذار است.

اولویت‌های وزیر

جهرمی پس از به دست گرفتن سکان هدایت وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات دو هدف اصلی را به‌عنوان اولویت انتخاب کرده است. یکی اصلاح تعرفه‌های سرویس‌های اینترنتی که به گفته او از قبل مانده و این کار اولویت نخست او بیان شده است. دیگری تشکیل کارگروه حقوقی برای حمایت از کسب و کارهای نوپاست. اولویت دوم جهرمی باعث شده فعالان جوان و استارت‌آپی حوزه فناوری بیشتر از قبل به تسهیل فعالیت‌های خود امیدوار شوند.

محمدعلی پورخصالیان | کارشناس حوزه فاوا