قوس‌های ستون فقرات کمک فنرهای بدن ما

در واقع این قوس‌ها سبب می‌شوند نیروی عکس‌العمل وزن بدن که از زمین به اندام‌های تحتانی و کمر وارد می‌شود، جذب شود و به دیسک‌ها، مفاصل و سایر ساختارهای ستون فقرات آسیب نرساند. این عملکرد شبیه وظیفه کمک‌فنرهای اتومبیل است که ضربه‌های ناشی از پستی و بلندی‌های جاده را می‌گیرد و مانع وارد شدن این ضربات به اتاق و سایر بخش‌ها و بروز آسیب در آنها می‌شود. در صورت از بین رفتن یا تغییر شکل در این قوس‌ها نیروهای وارده بر ستون فقرات، بیرون زدگی دیسک‌های بین مهره‌ای و تخریب غضروف‌های مفاصل پشت ستون فقرات را در پی خواهند داشت. اسپاسم عضلات کوچک و عمقی، یکی از علل مهم جابه‌جایی مهره‌ها روی یکدیگر و از بین رفتن قوس‌های طبیعی ستون فقرات است.

اسپاسم این عضلات به دنبال حمل بار سنگین مانند کیف یا کیسه خرید سنگین اتفاق می‌افتد. استفاده طولانی‌مدت از رایانه و تلفن‌های همراه هوشمند که سبب خستگی این عضلات و ناتوانی در تحمل وزن سر روی گردن می‌شود، انتقال سر به سمت جلو و از بین رفتن قوس گردنی را به دنبال دارد. افرادی که از ریفلاکس معده رنج می‌برند یا به علت مشکلات تنفسی یا عادت غلط از بالش‌های با ارتفاع زیاد استفاده می‌کنند دچار از بین رفتن قوس طبیعی گردن و درد و خشکی و محدودیت حرکتی در این ناحیه می‌شوند.

افرادی که روزانه در سالن‌های بدنسازی به تمرین با وزنه‌های سنگین می‌پردازند، بلندکردن وزنه‌های نامتناسب با آمادگی جسمانی آنها اسپاسم عضلات عمقی و از بین رفتن قوس طبیعی گردن را در پی خواهد داشت. گاهی این وضعیت به قدری شدت می‌یابد که در فقرات گردنی، قوس معکوس ایجاد می‌شود و علاوه بر بیرون زدگی دیسک‌ها و آرتروز مفاصل این ناحیه تنگی کانال نخاعی را هم به عوارض مذکور می‌افزاید. علاوه بر اسپاسم عضلات، تصادفات رانندگی، آسیب‌های ورزشی و افتادن از ارتفاع که باعث بروز شکستگی و جابه‌جایی در مهره‌ها می‌شوند از عوامل مهم به هم خوردن قوس‌های طبیعی ستون فقرات به شمار می‌روند.

پوکی استخوان و بروز تغییر شکل در مهره‌ها هم می‌تواند چنین مشکلاتی را برای افراد رقم بزند. در صورتی که این تغییر شکل در قوس‌های ستون فقرات ادامه یابد ضعف عضلات یک سمت و کوتاهی عضلات سمت مقابل را در پی خواهند داشت و احتمال پایدار و مزمن شدن این اختلالات افزایش می‌یابد. در این موارد بیماران با مراجعه به مراکز فیزیوتراپی و بررسی کلیشه‌های رادیوگرافی و ام‌آرآی توسط فیزیوتراپیست‌ها به همراه ارزیابی دقیق راستای ستون فقرات، تمرین‌های مخصوص به خود را آموزش می‌بینند و ضمن اصلاح اختلالات ساختاری با تکنیک‌های دستی و مهارت‌های بالینی این متخصصان، روند اصلاح و برگشت قوس‌های طبیعی ستون فقرات با روش‌های مختلف فیزیوتراپی پیگیری می‌شود.

دکتر پرهام پارسانژاد

فیزیوتراپیست