راهکار مقابله با تحریم‌های جدید آمریکا

ترامپ برخلاف شعارهایی که در دوران تبلیغات ریاست‌جمهوری مبنی بر پاره کردن برجام می‌داد، نمی‌تواند آن را پاره کند یا به صورت یکجانبه از آن خارج شود.

مشاوران حقوقی و دیپلماسی ترامپ این موضوع را به وی تفهیم کرده‌اند و همین رویکرد موجب شد ترامپ به‌رغم این‌که تا ساعات آخر در مورد تعلیق تحریم‌های کنگره تردید داشت، در نهایت با توجه به گزارش‌های ارائه شده از سوی حقوقدانان و مشاورانش با اکراه، وادار به تعلیق تحریم‌ها علیه ایران شد. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت تحریم‌های جدید در وهله اول برای نشان دادن مخالفت با برجامی است که به تعبیر آنها میراث اوباماست و آن را برای قدرت آمریکا مضر می‌دانند. از سوی دیگر طرح جدید تحریم‌ها، نشان دادن نوعی تهدید علیه ایران به‌دلیل افزایش نفوذ کشورمان در منطقه است. آنها قصد دارند با نشان دادن تهدید تحریم ها، ایران را از مسیر درپیش گرفته متوقف کنند. در حالی که آنها اشتباه می‌کنند به دلیل این‌که نفوذ ایران در منطقه سخت‌افزاری نیست که با تحریم از بین برود بلکه نفوذ ایران نرم‌افزاری و از نوع الهام‌بخشی است و ریشه‌های تاریخی دارد. یکی از راه‌های برخورد مناسب و متقابل جمهوری اسلامی ایران در برابر چنین طرح‌های تحریمی، رجوع و ارائه استدلال‌های حقوقی در کمیته‌ای است که 1+5 در آن حضور دارند. راه مقابله دیگر از طریق دیپلماسی عمومی و روشن کردن افکار عمومی ملت‌ها و اثبات پایمردی ایران است؛ اثبات این‌که ایران نقض‌کننده ابتدایی برجام نیست و همچنین نفوذش در منطقه با این نوع تهدیدها محدود نمی‌شود. راه دیگری که جمهوری اسلامی ایران در مقابله با این نوع تحریم‌ها و اقدامات آمریکا می‌تواند در پیش بگیرد،این است که با توجه به این‌که تمام پنج عضو دیگر به طرق مختلف نارضایتی خود را از این طرح نشان داده‌اند، ایران با دیگر اعضای 1+5 در این مورد صحبت کند. باید با تعاملات دیپلماتیک اشتباه بودن طرح جدید تحریم‌ها نشان داده شود.

البته در عین حال باید دقت شود عکس‌العمل‌های ما به‌گونه‌ای نباشد تا آمریکا ایران را متهم به نقض ابتدایی برجام کند، چراکه اکنون نیز افرادی در آمریکا به دنبال بهانه‌هایی برای اثبات این هستند که ایران نقض‌کننده ابتدایی برجام است. بنابراین هنرمندی ما این است که به عنوان ناقض ابتدایی برجام در صحنه بین‌المللی مطرح نشویم.

در مصوبه اخیر مجلس شورای اسلامی برای مقابله با تحریم‌های آمریکا، تکالیفی به‌عهده دولت گذاشته شده و البته به‌طور ذاتی هیات نظارت بر برجام نیز مکلف است تا با نگرش دقیق به متن مصوبه کنگره و استفاده از نقاط ضعف حقوقی آن و بهره‌گیری از نقاط قوت برجام همچنین بهره‌گیری از نقاط قوت دیپلماتیک ایران در صحنه بین‌الملل، خط‌مشی‌ای را برای دستگاه‌های مربوط و دیپلماسی ما در جهت مقابله با این‌گونه تحریم‌ها روشن کند.

دکتر علیرضا شیخ‌عطار - سفیر پیشین ایران در آلمان